Çocuğa sorumluluk duygusu ve özgüven nasıl kazandırılır? Gelişim evresindeki çocuklarımıza karşı nasıl bir tutum içinde olmalıyız? İşte siz ebeveynlere çocuklarınızın gelişimi için çok kıymetli tavsiyeler...

Anne babalar çocuklarının her zaman okulda başarılı,  ders çalış demeden derslerine çalışan ve okulun en gözde öğrencilerinden olmalarını isterler.

Yine anne babalar çocuklarının okul hayatında olduğu gibi toplumsal hayatta sorumluluk almaktan ve sorumluluğu yerine getirmekten korkmayan, kendi işlerini kendileri yapan ve kendine güveni tam olan çocuklar olmalarını isterler. İstemesine istenir de beklentiler bazen gerçekleşmeyebilir.

Birincisi beklentilerin çocukların yetenek ve kapasitelerinin üstünde olmasıdır. Genelde herkes çocuğunun zeki ve yetenekli olduğunu düşünür; fakat fazla ders çalışmadığından yakınırlar. Oysa bu çocukların küçük yaştan itibaren zihinsel gelişimlerinin bir gereği olan her şeyle oynamak isteyişi anne babaların, ona dokunma, bunu elleme, oraya gitme... gibi emirler doğrultusunda çocuklara neleri yapmamaları gerektiğini öğretmektedirler. Bunun sonucunda ders çalışmayan, araştırma yapmayan, çevreyi incelemeyen, kitapları karıştırmayan çocuklar, büyüdükleri zaman sadece etrafı gözlemleyen; fakat araştırma şevki kırılmış, ne yapacağını bilmeyen ve ders çalışmak istemeyen çocuklar olacaklardır.

İkinci olarak da çocukların güven ve sorumluluk duygularını geliştirme konusunda anne babalar, onları ikilem içinde bırakmaktadır. Ders çalışma konusunda çocuklara sonuna kadar güvenildiği halde kendi kararlarını verme ve uygulama konusunda onlara gereken güven ve destek verilmemektedir.

Çocukların yetenek ve kapasitelerine uygun bir beklenti içine girmekle beraber çocukların benlik saygısı ve sorumluk duyguları geliştirilmelidir. Kendine güvenmeden yapılan işler, sonbahardaki ağacın yaprakları gibidir. En küçük bir rüzgârda kendilerini yerde bulacaktır. 

SORUMLULUK DUYGUSUNU GELİŞTİRME

Toplumlumuzda genel olarak çocuklar, sorumluluk duygusu gelişmiş bir birey olarak değil de bağımlı bir kişi olarak yetiştirilmektedir. Bunun sonucunda bu çocuklar, bağımlı kişiliğe bağlı olarak, arkadaşlık kurmaktan çekinen, içe kapanık, kendi ayakları üzerinde duramayan, kendi kararlarını veremeyen çocuklar olarak karşımıza çıkmaktadır.

Anne babalar çocuklarının her şeylerine o kadar çok müdahale ediyorlar ki giyeceği ayakkabıdan tutun da seçeceği mesleğe kadar karışmaktadırlar. Yine çocukların ne zaman, nerde ve nasıl ders çalışacaklarına dahi anne babalar karar vermek istiyorlar. Hata bazı aileler ellerinden gelse ve müsaade edilse çocuklarının sınavlarına girmek isteyecekler.

Çocuklar belli bir yaşa geldikleri zaman da “Kocaman oldun, bensiz hiçbir iş yapamıyorsun.” demeye başlarlar. Anne babaların tutumu, kanatları yolunmuş kuştan uçmasını istemeye benzemektedir.

Çocukları okulda ve toplumsal hayatlarında başarılı kimseler olarak görmek istiyorsak, çocukların adına onların işlerini yapmaktan ve onların işlerini düşünmekten vazgeçmeliyiz.

Çocukların yaşlarına uygun görevler verilerek cesaretlendirilmeli, çocuğun çabası ve yaptıkları takdir edilerek bazen ödüllendirilmelidir. Çocukları başkaları ile kıyaslamak yerine dünü ile bugünü kıyaslanmalıdır. Çocuğun olumsuz davranışları yerine olumlu davranışları görülüp benlik saygısı yükseltilmelidir.

ÇOCUKLARINIZIN ÖZGÜVEN KAZANIMI İÇİN TAVSİYELER

Bunların Dışında:

1. Aile içi konuşmalarda çocuklara söz hakkı verilmeli.

2. Çocukların olumsuz yönleri yerine olumlu yönleri görülerek, uygun geribildirimler verilmeli.

3. Çocukların yaşlarına ve yeteneklerine uygun beklenti içine girilmeli.

4. Çocukların yaş ve seviyelerine uygun sorumluluklar verilerek cesaretlendirilmeli.

5. Aile içinde çocukların da vazgeçilmez ve değerli oldukları hissettirilmeli.

6. Çocukları olumsuz yargılamalardan kaçınmalı ve onlara uygunsuz cezalar verilmemeli.

7. Çocuklarda görülen olumsuzlukları gündemde tutmaktan ve onları başkalarıyla kıyaslamaktan kaçınmalı.

8. Çocukların sosyal ortamlara katılmaları ve buralarda görev almaları teşvik edilmeli.

9. Çocukların eve gelen misafirlerin içine girmeleri teşvik edilmeli ve onlara bu ortamlarda söz hakkı tanınmalı.

10. Çocukların olumsuz davranışlarına karşı aşırı tepki vermekten ve eleştirmekten kaçınmalı.

Sonuç olarak çocukların öz güvenini geliştirmek için iyi bir model olmak, yeteneklerine uygun sorumluluk vermek ve olumlu pekiştireçler kullanmakla olacaktır.

Kaynak: M.Emin Karabacak, Altınoluk Dergisi, 2014 - Eylül, Sayı: 343, Sayfa: 022

3-6 YAŞ ARASINDAKİ ÇOCUKLARDA DİNİ EĞİTİM

İslam ve İhsan