
Abâdile Ne Demek?
Abâdile nedir ya da ne demektir? Abâdile kimlerdir ya da “Abâdile denilen dört Abdullah” kimlerden oluşmaktadır?
Abâdile, “Abdullahlar” demektir.
ABÂDİLE NE DEMEK?
Abâdile, aslında “Abdullahlar” demektir. İlimleriyle ve özellikle verdikleri fetvalarla meşhur olan Abdullah adlı dört sahâbî hakkında kullanılır. Abâdile, “abd” mânasına gelen abdel kelimesinin değil, Abdullah kelimesinin çoğuludur.
İbn Fethûn’a ait el-İstîʿâb zeylindeki listeye göre, Hz. Peygamber’in (s.a.v.) ashabı arasında Abdullah isimli 300 kadar sahâbî bulunmaktaydı. Fakat bunların içinde geniş fıkıh kültürü ve fetvalarıyla şöhret bulan dört sahâbî “abâdile” unvanıyla tanınmıştır.
ABÂDİLE KİMLERDİR?
Abâdilenin kimler olduğu İmam Ahmed b. Hanbel’e sorulmuş, o da Abdullah b. Abbas, Abdullah b. Ömer, Abdullah b. Zübeyr ve Abdullah b. Amr b. Âs’ın (r.a.) isimlerini saymış, Abdullah b. Mes‘ûd’un (r.a.) abâdileden olmadığını belirtmiştir. İmam Beyhakī de, fıkıh ilminde önemli bir yeri bulunan Abdullah b. Mes‘ûd’un (r.a.) abâdileden sayılmayışını, onun çok erken tarihlerde vefat etmesi (32/652), abâdileden sayılan diğer Abdullahlar’ın ise daha uzun yaşayarak ilimlerinden büyük ölçüde faydalanılmasıyla izah etmiştir. Zaten abâdile terimi Abdullah b. Mes‘ûd’un (r.a.) vefatından sonra ortaya çıkmıştır.
Her ne kadar İmam Zemahşerî ile Râfiî, Abdullah b. Mes‘ûd’u (r.a.) abâdileden saymışlarsa da usul âlimleri bunu doğru bulmamıştır. İmam Cevherî, Abdullah b. Zübeyr’i (r.a.) abâdileden saymayarak onların İbn Abbas, İbn Ömer ve Abdullah b. Amr’dan (r.a.) ibaret olduğunu söylemiştir. İmam Mergīnânî de el-Hidâye adlı eserinde hac aylarının tesbiti konusundaki bir rivayetten söz ederken, “Bu, üç abâdile (el-abâdiletü’s-selâse) ile Abdullah b. Zübeyr’den rivayet edilmiştir” der. Şârih İbnü’l-Hümâm, Fetḥu’l-ḳadîr’de bu cümleyi açıklarken Hanefîler’e göre abâdilenin Abdullah b. Mes‘ûd, Abdullah b. Ömer ve Abdullah b. Abbas’tan (r.a.) ibaret olduğunu, başkalarının ıstılahına göre de yukarıda İmam Ahmed b. Hanbel’den naklen adları verilen dört kişiye abâdile dendiğini söylemektedir.
Hepsi de Kureyş kabilesine mensup olan ve yetmiş yıldan fazla yaşayan abâdilenin en son vefat edeni, 73 (692-93) yılında seksen beş veya seksen yedi yaşında ölen Abdullah b. Ömer (r.a.)’dir. Abâdilenin çeşitli görüş, düşünce ve fetvaları özellikle tefsir, hadis ve fıkıh kitaplarında yer almıştır. İttifak ettikleri görüşe “kavlü’l-abâdile”, amelî ittifaklarına da “fi‘lü’l-abâdile” veya “mezhebü’l-abâdile” adı verilmiştir.
Kaynak: DİA
YORUMLAR