Abdülhâlık Gucdüvânî’nin (k.s.) Öğütleri
Hak dostlarından Abdülhâlık Gucdüvânî Hazretleri’nin hikmetli öğütlerini yazımızda okuyabilirsiniz.
Abdülhâlık Gucdevânî -kuddise sirruh- şöyle buyuruyor:
ABDÜLHÂLIK GUCDEVÂNÎ’DEN (K.S.) HİKMETLİ ÖĞÜTLER
Yavrucuğum! Sana şunu vasiyet ederim ki, takvâyı kendine şiâr edin! İbadetlerine ve diğer vazifelerine sımsıkı sarıl! Ahvâlini murakabe/kontrol et! Dâimâ hatâlarının korkusu içinde ol!
Allah Teâlâ’nın hukûkuna riâyet edip Rasûlullah sallâllâhu aleyhi ve sellem Efendimiz’e karşı vazifelerini yerine getir! Anne-babanın ve üstâdının hukukunu gözet ki Hak Teâlâ da seni muhâfaza eylesin...
Kur’ân-ı Kerîm okumayı aslâ bırakma! Zâhirini ve bâtınını hep Kur’ân’a göre tanzim et! Gizli veya âşikâr, Kur’ân’ı ibret ve tefekkürle, gözyaşları içinde oku! Her bir hâlini Kur’ân ile mîzân et ve ona benzet!..
İlim öğrenmekten hiçbir zaman uzak kalma! Fıkıh ve hadis ilmini öğren! Câhil sofulardan uzak dur ki onlar, din yolunun hırsızları ve müslümanlığın yol kesicileridir.
Sünnet-i Şerîfe’ye sımsıkı sarıl ve selef-i sâlihîn imamlarının yolundan git!
Dünyacı gençlerle, ehl-i bid’atle, mağrur zenginlerle sohbet etme! Çünkü onlar senin dînini alıp götürürler.
Dünyalıktan iki somuna râzı ol ve helâl ye ki, bütün hayırların anahtarı budur. Haramdan uzak ol, yoksa Hak Teâlâ’dan uzaklaşırsın!
Nefsânî arzuların peşinde giden insanlardan kaç ve fukarâ ile sohbet et! Kendini dünyanın yalancı süslerinden koru ki, ateş seni yakmasın! Kendi yükünü kendin taşı!
Helâl ye ve helâlden giyin ki ibâdetlerin tadına erebilesin!
Allâh’ın celâlinden dâimâ kork ve unutma ki bir gün hesap mahallinde ayakta durdurulacaksın!
Gece ve gündüz çokça ibâdet et ve cemaati aslâ terk etme! Ancak, gurura kapılma ihtimâlin varsa sakın imam veya müezzin olma!
Zaruret olmadan mahkemelerde bulunma! Kibirli sultan ile sohbet etme! Hak dostlarının nasihatlerinden dışarı çıkma!
Şöhretten şiddetle kaçın! Dindarlığın herkesin diline düşmesin!..
Hak dostlarının gönlüne girmeye çalış ve bu hususta çok dikkatli ol!
Birinin övmesiyle mağrur, yermesiyle gamlı olma! Halkın övmesi de kötülemesi de nazarında aynı olsun! (Sen esas Allah Teâlâ’nın senden râzı olup olmadığına dikkat kesil!) İnsanlara dâimâ güzel ahlâk ile muâmele et!
Edepli ol! Küçük, büyük bütün insanlara merhamet et! Çok gülme; zîra çok gülmek gaflettendir ve gönlü öldürür. Nitekim Rasûlullah sallâllâhu aleyhi ve sellem Efendimiz: “Benim bildiğimi bilseydiniz, az güler çok ağlardınız!” buyurmuştur. (Buhârî, Tefsîr, 5/12)
Kendini Allâh’ın azâbından emin görme, fakat O’nun rahmetinden de ümit kesme! Havf ve recâ arasında yaşa ki kâmil mü’minlerin şiârı budur.
Yavrucuğum! Şeyh, mürîdin babası gibidir. Hatta ona babasından daha şefkatlidir. Çünkü onu Allâh’a yakınlık makamına erdirir. Şeyhin îkaz ve azarlaması, sana olan şefkati sebebiyledir.
Nefsinle dâimâ mücâdele et! Her an âhiret endişesiyle yaşa, ölümü çok hatırla!
Riyâset/baş olma sevdâsını gönlünden çıkar! Kim riyâset sevdâsına müptelâ ise, ona tasavvuf erbâbı demek doğru değildir.
Çok oruç tut; çünkü oruç insanı muhâfaza eder.
Gönlünü dünya muhabbetine kaptırma, dâimâ âhirete râğbet et! Dindar ve vefâlı ol! Fakih, âlim, takvâ sahibi ve sebatkâr ol!
Allah yolunda, Hak dostlarına hem mal, hem beden, hem de can ile hizmet et! Onlara teslim ol ve tavsiyelerine riâyet et! Teslîmiyet göstermez ve nasihatlerini tutmazsan onlardan istifâde edemezsin!
İnsanlardan hiçbir şey isteme ve tevekkül ehli ol! Zîra Cenâb-ı Hak şöyle buyurur: “...Kim Allâh’a tevekkül ederse, Allah ona kâfîdir...” (Talâk, 3) Bilesin ki rızık taksîm edilmiştir. Allah sana ne vermişse, insanlara bol bol infâk eyle!
Cimrilik ve hasetten uzak dur; zîra cimriler ve hasetçiler yarın Cehennem’e atılacaklardır.
Allâh’ın vaadine güven! Fânîlerden bir şey bekleme! Doğruyu söyle ve korkma! Dâimâ Hak ile beraber ol! İnsanlarla lüzumundan fazla sohbet ederek ömrünü boşa harcama, aksi takdirde Allah’tan uzak kalırsın!
Her zaman nefesine dikkat et, onun kıymetini bil ve diline sahip ol! Yapamayacağın şeyleri söyleme, insanlara dâimâ nasihatte bulun!
Yemeyi, içmeyi azalt! Az uyu ve az konuş! Acıkmadan yeme ve ihtiyaç olmadan aslâ konuşma! Gece biraz uyuduktan sonra kalkarsan namazı daha düzgün ve daha çok kılarsın.
Nefsi dizginleyip gönlü diriltmek için namaz ve oruçla meşgul olmak daha münasiptir.
Gönlün dâimâ gamlı, gözün yaşlı, amelin hâlis, duân mücâhede, elbisen mütevâzı olmalıdır. Arkadaşların derviş, evin mescid, malın fıkıh, ziynetin zühd, dostun Cenâb-ı Hak olmalıdır.
Kendisinde şu beş hasleti görmediğin kişi ile arkadaş olma:
- Ahireti dünyaya tercih etmek.
- Ameli ilimden, ilmi de dünyaya dalmaktan üstün görmek.
- Tevâzû ve mahviyeti, iltifat ve rağbet görmekten aziz bilmek.
- Basîret ve firâset sahibi olmak; gizli-âşikâr bütün sâlih amellere azimli olmak.
- Ölüme hazır olmak.
Evlâdım! Dünya ve onun ziynetleri seni aldatmasın! Gece ve gündüz dâimâ dünyadan ahirete göçmeye hazır ol! Kalbin hep Allah ile birlikte olsun! Allah korkusundan her zaman gönlün kırık olsun! Dünyada misâfir gibi yaşa ve oradan yine misâfir gibi ayrıl!
Evlâdım! Ben, şeyhimin -Allah onun azîz rûhunu mukaddes eylesin- vasiyetleriyle amel ettiğim gibi, sen de benim vasiyetlerimi aklında tut ve onları tatbik et! Böyle yaparsan Allah, dünya ve âhirette senin koruyucun olur inşallah!
Yavrucuğum! Sana şunu vasiyet ederim ki, takvâyı kendine şiâr edin! İbadetlerine ve diğer vazifelerine sımsıkı sarıl! Ahvâlini murakabe/kontrol et! Dâimâ hatâlarının korkusu içinde ol!
Allah Teâlâ’nın hukûkuna riâyet edip Rasûlullah sallâllâhu aleyhi ve sellem Efendimiz’e karşı vazifelerini yerine getir! Anne-babanın ve üstâdının hukukunu gözet ki Hak Teâlâ da seni muhâfaza eylesin...
Kur’ân-ı Kerîm okumayı aslâ bırakma! Zâhirini ve bâtınını hep Kur’ân’a göre tanzim et! Gizli veya âşikâr, Kur’ân’ı ibret ve tefekkürle, gözyaşları içinde oku! Her bir hâlini Kur’ân ile mîzân et ve ona benzet!..
İlim öğrenmekten hiçbir zaman uzak kalma! Fıkıh ve hadis ilmini öğren! Câhil sofulardan uzak dur ki onlar, din yolunun hırsızları ve müslümanlığın yol kesicileridir.
Sünnet-i Şerîfe’ye sımsıkı sarıl ve selef-i sâlihîn imamlarının yolundan git!
Dünyacı gençlerle, ehl-i bid’atle, mağrur zenginlerle sohbet etme! Çünkü onlar senin dînini alıp götürürler.
Dünyalıktan iki somuna râzı ol ve helâl ye ki, bütün hayırların anahtarı budur. Haramdan uzak ol, yoksa Hak Teâlâ’dan uzaklaşırsın!
Nefsânî arzuların peşinde giden insanlardan kaç ve fukarâ ile sohbet et! Kendini dünyanın yalancı süslerinden koru ki, ateş seni yakmasın! Kendi yükünü kendin taşı!
Helâl ye ve helâlden giyin ki ibâdetlerin tadına erebilesin!
Allâh’ın celâlinden dâimâ kork ve unutma ki bir gün hesap mahallinde ayakta durdurulacaksın!
Gece ve gündüz çokça ibâdet et ve cemaati aslâ terk etme! Ancak, gurura kapılma ihtimâlin varsa sakın imam veya müezzin olma!
Zaruret olmadan mahkemelerde bulunma! Kibirli sultan ile sohbet etme! Hak dostlarının nasihatlerinden dışarı çıkma!
Şöhretten şiddetle kaçın! Dindarlığın herkesin diline düşmesin!..
Hak dostlarının gönlüne girmeye çalış ve bu hususta çok dikkatli ol!
Birinin övmesiyle mağrur, yermesiyle gamlı olma! Halkın övmesi de kötülemesi de nazarında aynı olsun! (Sen esas Allah Teâlâ’nın senden râzı olup olmadığına dikkat kesil!) İnsanlara dâimâ güzel ahlâk ile muâmele et!
Edepli ol! Küçük, büyük bütün insanlara merhamet et! Çok gülme; zîra çok gülmek gaflettendir ve gönlü öldürür. Nitekim Rasûlullah sallâllâhu aleyhi ve sellem Efendimiz: “Benim bildiğimi bilseydiniz, az güler çok ağlardınız!” buyurmuştur. (Buhârî, Tefsîr, 5/12)
Kendini Allâh’ın azâbından emin görme, fakat O’nun rahmetinden de ümit kesme! Havf ve recâ arasında yaşa ki kâmil mü’minlerin şiârı budur.
Yavrucuğum! Şeyh, mürîdin babası gibidir. Hatta ona babasından daha şefkatlidir. Çünkü onu Allâh’a yakınlık makamına erdirir. Şeyhin îkaz ve azarlaması, sana olan şefkati sebebiyledir.
Nefsinle dâimâ mücâdele et! Her an âhiret endişesiyle yaşa, ölümü çok hatırla!
Riyâset/baş olma sevdâsını gönlünden çıkar! Kim riyâset sevdâsına müptelâ ise, ona tasavvuf erbâbı demek doğru değildir.
Çok oruç tut; çünkü oruç insanı muhâfaza eder.
Gönlünü dünya muhabbetine kaptırma, dâimâ âhirete râğbet et! Dindar ve vefâlı ol! Fakih, âlim, takvâ sahibi ve sebatkâr ol!
Allah yolunda, Hak dostlarına hem mal, hem beden, hem de can ile hizmet et! Onlara teslim ol ve tavsiyelerine riâyet et! Teslîmiyet göstermez ve nasihatlerini tutmazsan onlardan istifâde edemezsin!
İnsanlardan hiçbir şey isteme ve tevekkül ehli ol! Zîra Cenâb-ı Hak şöyle buyurur: “...Kim Allâh’a tevekkül ederse, Allah ona kâfîdir...” (Talâk, 3) Bilesin ki rızık taksîm edilmiştir. Allah sana ne vermişse, insanlara bol bol infâk eyle!
Cimrilik ve hasetten uzak dur; zîra cimriler ve hasetçiler yarın Cehennem’e atılacaklardır.
Allâh’ın vaadine güven! Fânîlerden bir şey bekleme! Doğruyu söyle ve korkma! Dâimâ Hak ile beraber ol! İnsanlarla lüzumundan fazla sohbet ederek ömrünü boşa harcama, aksi takdirde Allah’tan uzak kalırsın!
Her zaman nefesine dikkat et, onun kıymetini bil ve diline sahip ol! Yapamayacağın şeyleri söyleme, insanlara dâimâ nasihatte bulun!
Yemeyi, içmeyi azalt! Az uyu ve az konuş! Acıkmadan yeme ve ihtiyaç olmadan aslâ konuşma! Gece biraz uyuduktan sonra kalkarsan namazı daha düzgün ve daha çok kılarsın.
Nefsi dizginleyip gönlü diriltmek için namaz ve oruçla meşgul olmak daha münasiptir.
Gönlün dâimâ gamlı, gözün yaşlı, amelin hâlis, duân mücâhede, elbisen mütevâzı olmalıdır. Arkadaşların derviş, evin mescid, malın fıkıh, ziynetin zühd, dostun Cenâb-ı Hak olmalıdır.
Kendisinde şu beş hasleti görmediğin kişi ile arkadaş olma:
- Ahireti dünyaya tercih etmek.
- Ameli ilimden, ilmi de dünyaya dalmaktan üstün görmek.
- Tevâzû ve mahviyeti, iltifat ve rağbet görmekten aziz bilmek.
- Basîret ve firâset sahibi olmak; gizli-âşikâr bütün sâlih amellere azimli olmak.
- Ölüme hazır olmak.
Evlâdım! Dünya ve onun ziynetleri seni aldatmasın! Gece ve gündüz dâimâ dünyadan ahirete göçmeye hazır ol! Kalbin hep Allah ile birlikte olsun! Allah korkusundan her zaman gönlün kırık olsun! Dünyada misâfir gibi yaşa ve oradan yine misâfir gibi ayrıl!
Evlâdım! Ben, şeyhimin -Allah onun azîz rûhunu mukaddes eylesin- vasiyetleriyle amel ettiğim gibi, sen de benim vasiyetlerimi aklında tut ve onları tatbik et! Böyle yaparsan Allah, dünya ve âhirette senin koruyucun olur inşallah!
Kaynak: Mehmet Lütfi Arslan, Marifet Meclisleri, Erkam Yayınları