Allah Aşırı Gidenleri Sevmez
Müslümanlar, sulh için gösterdikleri bütün gayretlere rağmen düşmanla savaşmak mecbûriyetinde kaldıklarında ise belli bir hukuk dâhilinde hareket ederler. Çocuklara, kadınlara, yaşlılara, din adamlarına, savaşla alâkası olmayan işçilere, mâbetlere, hayvanlara, ağaçlara dokunmazlar.
Cihâdı savaştan ibaret görmek, hakîkati ifâde etmediği gibi cihâdın Kur’ân ve Sünnet’te verilen mânâ ve muhtevâsı bakımından da eksik ve yanlıştır. “Gayret etmek, çalışmak” gibi mânâlara gelen cihâd; kalp, dil, el, mal, can, kültür, ekonomi, silâh gibi her türlü vâsıta ile yapılabilir. İslâm, insanların daha çok samîmî bir kalp ve tatlı bir dille cihâd etmesini ister. Bu vazifeyi deruhte edenlere, Kur’ân-ı Kerîm’de yumuşak ve belîğ ifâdeler kullanmaları tavsiye edilir. (قَوْلًا لَيِّنًا، قَوْلًا بَلِيغًا) Gönüllerin Cenâb-ı Hak ile buluşarak ihyâ edilebilmesi için mü’minlerin mallarıyla ve canlarıyla gayret göstermesi emredilir.
FETH-İ MÜBİN
İslâm sulhü esas alır. Bunun en büyük delili şudur: Kur’ân-ı Kerîm, Müslümanlar aleyhine çok ağır şartlar ihtivâ eden Hudeybiye Sulhü’ne “Feth-i Mübîn: Apaçık bir fetih” ismini vermiştir. Ve bu “Fetih”, Kur’ân-ı Kerîm’deki sûrelerden birinin ismi olmuştur.
PEYGAMBER EFENDİMİZ ZORUNLU OLMADIKÇA SAVAŞMADI
Peygamber Efendimiz’in yaptığı savaşlar hep müdâfaa harbidir. Ya Müslümanlara karşı yapılan saldırıları püskürtmek ya da istihbaratla tespit edilen saldırı hazırlıklarını bozmak için yapılmıştır. İlk büyük savaşın yapıldığı Bedir’e giden Peygamber Efendimiz’in niyeti harp değildi. Hicret eden Müslümanların gasp edilen mallarıyla zenginleşen ve kazancıyla yine Müslümanların aleyhine ordu hazırlanacak olan bir kervanı durdurmaktı. Kervan yol değiştirerek kurtuldu. Ancak Mekke’den çıkıp 400 kilometre yol gelerek tâ Medîne yakınlarına mevzilenen müşrik ordusu, defalarca teklif edilen sulhü kabul etmeyince mecbûren harbe girildi ve zaferle çıkıldı. (Vâkıdî, I, 61-65)
Uhud ve Hendek, Medîne’nin dibinde yapılan savaşlardır. Müşrikler saldırgan bir tavır içindeydi. Müslümanların kökünü kazımak için Medîne’nin üzerine sağdan soldan ordular yığıyorlardı. Allah Rasûlü -sallâllâhu aleyhi ve sellem- ise Medîne’de müdâfaa harbi yapıyordu. Üstelik Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem-, şehrin çevresine hendek kazdırarak can kaybını sıfıra indirdi.
Mûte ve Tebük, şehîd edilen elçinin hakkını almak ve saldırıya hazırlanan düşmanı bertarâf etmek için yapılmıştır. Hattâ Tebük’te herhangi bir çatışmaya girilmemiş, birtakım anlaşmalar yapıldıktan sonra dönülmüştür.
SAVAŞSIZ YAPILAN BÜYÜK FETİH
Mekke’nin fethi, müşriklerin anlaşmaya ihânet etmeleri neticesinde gerçekleşmiştir. Bir de hicret eden Müslümanların gasp edilmiş haklarının geri alınmasıdır. Bu, târihte eşine rastlanması mümkün olmayan bir sulh hareketi ve gönüllerin fethidir. Zira fethedilen şehirde ne yağma yapılmış, ne insanları öldürülmüş veya sürgün edilmiş, ne intikam alınmış, ne de kan dâvâsı güdülmüştür. Bilâkis hepsi, senelerce süren zulümlerine rağmen karşılıksız affedilmiştir.
Efendimiz’in diğer savaşları da bu şekilde saldıran veya saldırıya hazırlanan düşmanı durdurmak için yapılmıştır.
Müslümanlar, sulh için gösterdikleri bütün gayretlere rağmen düşmanla savaşmak mecbûriyetinde kaldıklarında ise belli bir hukuk dâhilinde hareket ederler. Çocuklara, kadınlara, yaşlılara, din adamlarına, savaşla alâkası olmayan işçilere, mâbetlere, hayvanlara, ağaçlara dokunmazlar. Sadece savaşan askerlere karşı silâh kullanırlar. Bununla birlikte onlara da işkence etmezler.
PEYGAMBER EFENDİMİZİN SAVAŞTA YASAKLADIĞI DAVRANIŞLAR
Resûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem- Efendimiz, herhangi bir askerî birliği sefere gönderecekleri zaman kumandana, Allâh’a karşı takvâlı, yanındaki Müslümanlara karşı hayırlı olmasını ve iyi davranmasını tavsiye eder, sonra da şöyle buyururlardı:
“Allâh’ın ismiyle, Allâh’ın yolunda gazâ ediniz! Allâh’ı tanımayanlarla çarpışınız! Ganimet mallarına hıyânette bulunmayınız! Zulmetmeyiniz! Müsle yapmayınız (kulak, burun gibi âzâları keserek işkence etmeyiniz). Çocukları öldürmeyiniz!” (Müslim, Cihâd, 3; Ahmed, V, 352, 358)
Diğer rivâyetlerde Resûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem-: “…Çocukları, mâbedlerine çekilip ibadetle meşgul olan kişileri ve yaşlıları öldürmeyiniz!Kiliseleri yakıp yıkmayınız, ağaçları köklerinden kesmeyiniz!” buyurmuşlar, binâların yıkılmasını da yasaklamışlardır.
Peygamber Efendimiz, gazvelerden birinde bir kadının öldürüldüğünü görmüşlerdi. Bu duruma çok üzüldüler ve derhâl kadınlarla çocukların öldürülmesini yasakladılar.” (Buhârî, Cihâd, 148; Müslim, Cihâd, 24, 25)
Huneyn’de, Süleymoğulları öncü süvari birliğiydi. Hâlid bin Velid -radıyallahu anh- de onlara kumanda ediyordu. Bu esnâda Resûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem- bir kadın ölüsüne rastladılar: “–Bu kadın bize karşı savaşanlar arasında değildi!” buyurdular. Yanındakilerden birine: “–Hemen Hâlid’e yetiş ve ona; «Resûlullah, “Sakın hiçbir kadını, çocuğu, yaşlıyı ve savaş hârici işler için kiralanan kişileri öldürme!” diye emrediyor.» de!” buyurdular.
ÇOCUKLARI ÖLDÜRMEYİNİZ
Peygamber Efendimiz’e, bâzı çocukların da öldürüldüğü haber verilince çok üzüldüler ve kızgın bir şekilde: “–Bâzılarına ne oluyor ki bugün öldürmekte aşırı gidiyorlar, işi çocukları öldürmeye kadar vardırıyorlar?” buyurdular.
Oradakilerden biri: “–Yâ Resûlâllah! Onlar, müşriklerin çocukları değil mi?” dedi. Bunun üzerine Resûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem-: “–Sizin en hayırlılarınız da (sizler de), müşriklerin çocukları değil misiniz?” buyurdular.
Sonra da şöyle devam ettiler: “–Dikkat ediniz! Çocukları öldürmeyiniz! Dikkat ediniz! Çocukları öldürmeyiniz! Her çocuk, İslâm fıtratı üzere doğar, dili dönünceye kadar böyle gider. Sonra anne babası onu Yahudî veya Hristiyan yapar.” (Ahmed, III, 435)
TÜRKLERİN ADALETİ
Mohaç Meydan Muhârebesi’nde (1528) Türklere esir düşen ve serbest kaldıktan sonra Türklerin Gelenek ve Görenekleri isimli bir kitap telif eden Macar asıllı Bartholomaus Georgievic şöyle der: “Harp esnâsında Osmanlı ordusunda öyle sıkı bir disiplin vardır ki, hiçbir asker adâletsiz bir şey yapmaya cesaret edemez. Adâletsizlik yapan, hiç acınmadan cezalandırılır. Gözcüler ve düzen sağlayıcılar vardır… Geçip gidilen yolların kıyısındaki bağ ve bahçelerde sahiplerinin izni olmadan bir elma bile koparılamaz.” (Onur Bilge Kula, Alman Kültüründe Türk İmgesi, Ankara 1993, s. 164)
YAVUZ SULTAN SELİM’İN KUL HAKKI HASSASİYETİ
Yavuz Sultan Selîm Han Mısır Seferi’ne giderken ordunun Gebze yakınlarından geçtiği yerler, hep bağlık-bahçelikti. Sultan Selîm Han: “Acabâ askerlerim, sahibinden müsaadesiz üzüm ve elma koparıp yediler mi?” diye düşüncelere daldı.
Sonra yeniçeri ağasını huzûruna çağırıp: “–Ağa fermânımdır; bütün yeniçeri, sipâhi ve azap askerlerimin heybeleri yoklansın! Heybesinde bir elma veya üzüm salkımı çıkan asker olursa, derhâl huzûruma getirilsin!” diye emretti.
Yeniçeri ağası, derhâl harekete geçerek heybeleri araştırdı. Daha sonra Sultân’ın huzûruna gelerek: “–Sultânım koparılmış hiçbir elma ve meyve izine rastlamadık!..” dedi.
Yavuz, bu habere çok sevindi. Üzerindeki ağırlık kalktı. Sonra ellerini açarak: “Allâh’ım! Sana sonsuz hamd ü senâlar olsun! Bana haram yemeyen bir ordu ihsân eyledin.” diyerek duâ etti ve ağaya: “–Şayet askerlerim izinsiz meyve koparmış olsalardı, Mısır seferinden vazgeçerdim. Çünkü, haram yiyen bir ordu ile beldelerin fethi mümkün olmaz!..” dedi. Yavuz’un bu güzel hâli neticesinde ilâhî nusret ve inâyet tecellîleri dâimâ ona yâr olmuştur.
Görüldüğü gibi İslâm, öncelikle sulhü tercih etmekte, savaşa mecbur kalındığında ise ölçülü, adâletli ve insâniyetli davranmayı, hiçbir zaman aşırıya gitmemeyi emretmektedir. Zira Cenâb-ı Hak şöyle buyurmaktadır: “Sizinle savaşanlara karşı Allah yolunda siz de savaşın! Ancak aşırı gitmeyin. Çünkü Allah aşırı gidenleri sevmez.” (el-Bakara, 190; el-Mâide, 2)
Savaş şartlarında bile müslüman olmayan mâsum insanların ve bizzat savaşa katılmayanların öldürülmesine izin vermeyen İslâm, savaş hâricindeki mâsum insanları öldürmeye nasıl müsâade edebilir?
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Hak Din İslam, Erkam Yayınları