Ayakta Bevletmenin Hükmü Nedir?

Ayakta idrar yapmanın (bevletmenin) hükmü nedir? Ayakta bevletmek günah mıdır? Kabir azabına sebep olur mu? Cevabını Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Hamdi Yıldırım veriyor...

Oturarak bevl etmek farz değildir. Ancak hem sıhhat bakımından hem de necasetin sıçramaması açısından oturarak bevl etmek daha uygundur.

İdrardan gereği gibi korunmak için şu tedbirler alınmalıdır:

1. İdrar sıçramasını önlemek için bir çukurun tam ortasına ya da tuvalet deliğinin tam ortasına yapılmalıdır. (En iyisi oturarak idrar yapmaktır)

"Sizden biriniz idrar yapmak istediği zaman, idrarı için müsait bir yer bulsun." (1).

Bu sebeble banyoda yıkanırken idrar yapmak mekruh görülmüştür Redd-ül Muhtar’ da şu kayıt vardır:

''Kendi abdest aldığı yere bevl etmesi mekruhtur.''(2)

Ebu Davud' tan nakledilen bir hadis şöyledir.

''Sakın biriniz hamamda yıkandığı yere bevletmesin (idrar yapmasın), çünkü umumiyetle vesvese bundan doğar.''

Bu hüküm idrara akacak yol olmadığı ve zemin sert olduğu zamanki durumdur. Banyo yapan kimse, idrardan üzerine bir şey sıçradığını zanneder ve bundan vesvese alır. Rüzgara karşı idrar yapmak da böyledir.

Bu arada şunu da hatırlatalım: Klozet denilen alafranga tuvaletlere ayakta olmamak şartı ile idrar yapmanın bir mahsuru olmaması gerekir, fakat bu tuvaletlere oturarak, bağırsakların tam boşalaması sağlanamadığından, hele umumi yerlerdeki klozetler veneryen hastalıkları (cinsel yoldan bulaşan, zührevi hastalıklar) bulaştırma bakımından mahzurludur.

2. Ayakta idrar yapmamalıdır. Özürsüz olarak ayakta idrar yapmak mekruhtur. Bu hususta Peygamberimiz (a.s.m) şöyle buyurur:

Hz.Aişe (r.anha): ''Kendisine Kur’ân nâzil olmaya başlandığından beri, Resulullah (a.s.m) ayakta bevl etmemistir.'' (3).

Yine İmam Ahmed’ in,Tirmizi’ nin (Cilt:1, Sayfa: 226), Nesâi’ nin (307 nolu hadis-i şerif) ve ibn-i Mace’ nin tahric ettiği hadiste Aişe (r.anha) demiştir ki:

"Size Nebiyy-i Azam’ (a.s.m)'ın ayakta bevl ettiğini kim haber verirse inanmayın, mutlaka oturarak abdest bozardı." (4).

Abdullah İbn-i Mesud (r.a) şöyle rivayet etmiştir: "Şüphesiz ki ayakta abdest bozmanda cefadandır.'' (5)

Hz.Cabir’ den (r.a): “Rasûlullah (a.s.m) ayakta idrar yapmayı yasakladı.'' (6)

Bazı âlimler de ayakta yapmayı caiz görmüştür ve ayakta idrar yapmaya ruhsat vermişlerdir. Dayandıkları isnat şu hadistir:

Hz. Huzeyfe’den (r.a) ''Bir gün Peygamber (a.s.m) bir kavmin çöplüğüne vardı ve oraya bevletti." (7).

Ayakta idrar yapmayı mekruh gören ulemâ, bu hadis-i şerif karşısında şu tevili yapmışlardır:

1. Kadı İyaz’ın beyanına göre uzun zaman oturan Efendimiz’ i (a.s.m) bevli sıkıştırmış ve uzağa gidememiş, hemen ayakta bevlini yapmıştır.

2. Resulullah (a.s.m) dizindeki veya belindeki bir hastalıktan dolayı idrarını ayakta yapmıstır.

3. Çöplükte (oturmak için) müsait bir yer bulamamıştır.

4. Bir ihtimal de, ayakta idrar yapmanın caiz olduğunu göstermek için yapmıştır.

Bu hadis-i şeriflerden çıkarılan sonuçlara göre, ayakta idrar yapmak mekruhtur. Bu mekruhiyet kerahet-i tahrimiyye olmayıp kerahat-i tenzihiyyedir.

Çömelerek idrar yapmanın tıbbi yararı şöyledir:

Çömelince karın kasları kasılır, dizler karına tazyik yaparlar; dolayısıyla mesane baskı altında kalır. İşeme sonucunda mesane tam boşaldığından mesanede artık idrar kalmaz. Mesane tam boşalır. Bu ise idrar yolları ve mesane taşlarının oluşmasını önlediği gibi, prostat hastalığı olanlarda şikayetlerin azalmasında da etkili olur. Çömelerek idrar yaparken hafif sol tarafa meyil edilmelidir.

Dipnotlar:

1-Müsned; İmam Ahmed Ebu Davud Sünen 3 nolu hadis-i şerif

2- Redd-ül Muhtar Sh.593

3-Sünen-i Ebu Davud 1/93

4-Sünen-i Tirmizi Cild 1 Sh. 112

5-İbn-i Mace, Hadis No:300

6-Sünen-i Tirmizi C:1 Sh. 19/20

7-Tirmizi C:1, Sh. 19.