Balkanlar'daki En Eski Kütüphane

Saraybosna'daki Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi, bünyesindeki 10 binden fazla Arapça, Osmanlıca ve Farsça el yazmasıyla sadece Bosna Hersek'in değil, Balkanlar'ın da hafızası olarak gösteriliyor.

Balkanlar'daki en eski kütüphane olarak bilinen 480 yıllık Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi, bünyesindeki eşsiz el yazması eserlerle sadece Bosna Hersek'in değil, tüm Balkanlar'ın hafızası olarak değerlendiriliyor.

Bosna Hersek'in başkenti Saraybosna'daki tarihi Başçarşı'da hizmet vermeye devam eden kütüphane, bünyesindeki 10 binden fazla Arapça, Osmanlıca ve Farsça el yazması eserlerle "hafıza kutusu" olarak nitelendiriliyor.

Gazi Hüsrev Bey Kütüphanesi Müdürü Osman Lavic, kütüphanedeki el yazmalarının farklı bölgelerden geldiğine işaret ederek, Osmanlı döneminde Bosna Hersek'te yaklaşık 100 medrese bulunduğu ve her birinin içinde kütüphaneler olduğunu aktardı.

Lavic, Bosna Hersek'teki vakıfların zamanla kaybolması sonucu medrese, tekke, okul ve hastanelerde kurulan kütüphanelerdeki el yazmalarının başkent Saraybosna'ya taşındığını kaydederek, Bosna Hersek şehirlerinin yanı sıra Mekke, Medine, İstanbul ve Şam'dan el yazmalarının da kütüphanede bulunduğunu dile getirdi.

Kütüphanedeki en eski ve değerli el yazmasının İslam alimi İmam Gazali'nin "İhya-u Ulumi'd Din" adlı eseri olduğunu olduğunu anlatan Lavic, "Gazali'ye ait bu eser 1105 yılında yazıldı. Bu bağlamda, kütüphanemizdeki bu eser dünyanın istinsah edilmiş en eski yazısını temsil ediyor." dedi.

Lavic, kütüphane arşivinde 12, 13 ve 14'üncü yüzyıllara ait el yazmalarının bulunduğunu söyleyerek, Bosna Hersek'te yazılan el yazmalarının, bu ülkenin İslam medeniyetinde ne denli aktif olduğunun göstergesi olduğunu ifade etti.

HER EL YAZMASININ BİR HİKÂYESİ VAR

El yazmalarının sadece İslam dinine ilişkin değil, aynı zamanda matematik, geometri ve astronomi alanlarında da yazıldığını belirten Lavic, "Her el yazmasının kendisine ait hikayesi var. Bizim burada yaptığımız, hikayelerin bu topraklara hangi yolları izleyerek geldiğini bulmak." dedi.

Lavic, kütüphanenin tarih boyunca birçok kez savaşa tanıklık ettiğini ve bu savaşlarda zarar görerek bünyesindeki çok sayıda kitabın yok olduğunu anlatarak, "İkinci Dünya Savaşı zamanında kütüphane Hünkar Camisi'nin bahçesindeydi. Bir havan topu kütüphanenin ahşap çatısına düşmüş ve çatı alev almış. Caminin hemen arkasında Fransisken Kilisesi var. Kilisede görevli Blogoljub Pervan, itfaiyeyi arayıp kendisini hükümet yetkilisi olarak tanıtmış ve yangına kısa sürede müdahale etmelerini sağlamış." diye konuştu.

Bosna'daki son savaşta da Şarkiyat Enstitüsünün yakıldığını ve içindeki 5 bin 240 el yazmasının yok olduğunu dile getiren Lavic, o dönemde şehre yardım sokulması için açılan tünelin el yazmaları için de kurtuluş olduğunu, Malezya'dan gönderilen makineler sayesinde, 1995 yılında kadar tüm el yazmalarının mikrofilmlere aktarıldığını söyledi.

Kaynak: AA

İslam ve İhsan

PAYLAŞ:                

YORUMLAR

İlk yorumu yapan siz olun!

Yorum Ekle

İslam ve İhsan

İslam, Hz. Adem’den Peygamber Efendimize (s.a.v) gönderilen tüm dinlerin ortak adıdır. Bu gerçeği ifâde için Kur’ân-ı Kerîm’de: “Allâh katında dîn İslâm’dır …” (Âl-i İmrân, 19) buyurulmaktadır. Bu hakîkat, bir başka âyet-i kerîmede şöyle buyurulur: “Kim İslâm’dan başka bir dîn ararsa bilsin ki, ondan (böyle bir dîn) aslâ kabul edilmeyecek ve o âhırette de zarar edenlerden olacaktır.” (Âl-i İmrân, 85)

...

Peygamber Efendimiz (s.a.v) Cibril hadisinde “İslam Nedir?” sorusuna “–İslâm, Allah’tan başka ilâh olmadığına ve Muhammed’in Allah’ın Rasûlü olduğuna şehâdet etmen, namazı dosdoğru kılman, zekâtı vermen, Ramazan orucunu tutman, yoluna güç yetirip imkân bulduğun zaman Kâ’be’yi ziyâret (hac) etmendir” buyurdular.

“İman Nedir?” sorusuna “–Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, âhiret gününe inanmandır. Yine kadere, hayrına ve şerrine îmân etmendir” buyurdular.

İhsan Nedir? Rasûlullah Efendimiz (s.a.v): “–İhsân, Allah’a, onu görüyormuşsun gibi kulluk etmendir. Sen onu görmüyorsan da O seni mutlaka görüyor” buyurdular. (Müslim, Îmân 1, 5. Buhârî, Îmân 37; Tirmizi Îmân 4; Ebû Dâvûd, Sünnet 16)

Kuran-ı Kerim, Peygamber Efendimize (s.a.v) gönderilen ilahi kitapların sonuncusudur. İlahi emirleri barındıran Kuran ve beraberinde Efendimizin (s.a.v) sünneti tüm Müslümanlar için yol gösterici rehberdir.

Tüm insanlığa rahmet olarak gönderilen örnek şahsiyet Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed Mustafa (s.a.v) 23 senelik nebevi hayatında bizlere Kuran ve Sünneti miras olarak bırakmıştır. Nitekim hadis-i şerifte buyrulur: “Size iki şey bırakıyorum, onlara sımsıkı sarıldığınız sürece yolunuzu asla şaşırmazsınız. Bunlar; Allah’ın kitabı ve Peygamberinin sünnetidir.” (Muvatta’, Kader, 3.)

Tasavvuf; Cenâb-ı Hakkʼı kalben tanıyabilme sanatıdır. Tasavvuf; “îmân”ı “ihsân” gibi muhteşem ve muazzam bir ufka taşımanın diğer adıdır. Tasavvuf’i yola girmekten gaye istikamet üzere yaşayabilmektir. İstikâmet ise, Kitap ve Sünnet’e sımsıkı sarılmak, ilâhî ve nebevî tâlimatları kalbî derinlikle idrâk edip onları hayatın her safhasında vecd içinde yaşayabilmektir.

Dua, Allah Teâlâ ile irtibatta bulunmak; O’na gönülden yönelmek, meramını vâsıta kullanmadan arz etmek demektir. Hadisi şerifte "Bir şey istediğin vakit Allah'tan iste! Yardım dilediğin vakit Allah'tan dile!" buyrulmuştur. (Ahmed b. Hanbel, Müsned, 1/307)

Zikir, bütün tasavvufi terbiye yollarında nebevi bir üsul ve emanet olarak devam edegelmiştir. “…Bilesiniz ki kalpler ancak Allâh’ı zikretmekle huzur bulur.” (er-Ra‘d, 28) Zikir, açık veya gizli şekillerde, belirli adetlerde, farklı tertiplerde yapılan önemli bir esastır. Zikir, hatırlamaktır. Allah'ı hatırlamak farklı şekillerde olabilir. Kur'an okumak, dua etmek, istiğfar etmek, tefekkür etmek, "elhamdülillah" demek, şükretmek zikirdir.

İlim ve hâl kelimelerinden oluşmuş bir isim tamlaması olan ilmihal (ilm-i hâl) sözlükte "durum bilgisi" demektir. Bütün müslümanların dinî bilgi ve uygulama bakımından ihtiyaç duyduğu, bir bakıma müslüman olmanın ve müslümanlığın icaplarını yerine getirmenin ön şartı durumundaki fıkhi temel bilgiler ilmihal diye anılmıştır.

İslam ve İhsan web sitesinde İslam, İman, İbadet, Kuranımız, Peygamberimiz, Tasavvuf, Dualar ve Zikirler, İlmihal, Fıkıh, Hadis ve vb. konularda  güvenilir kaynaklardan bilgiye ulaşabilirsiniz.