Başkasının Etkisi veya Korkutması Sonucunda Eşini Boşamanın Hükmü Nedir?
Bir erkek anne veya babasının isteğine uyarak veya öldürülme korkusu altında eşini boşasa, bu geçerli olur mu?
Bir kimse başkasının etkisi altında kalarak eşini boşasa, bu boşama geçerli olur. Nitekim Abdullah b. Ömer (r. anhümâ) sevdiği bir eşini babası Ömer’in (r.a.) isteği üzerine boşamıştır. Ancak mal, can veya uzuv telefine yönelik bir saldırı korkusu altında yapılacak boşama (mükrehin talâkı) konusunda görüş ayrılığı vardır.
İmam Ebû Hanîfe’ye göre zorlanan ve tehdit altında bulunan kimsenin boşaması geçerlidir. Çünkü zorlanan kişi iki şeyden birisini seçerek irâde ve tercihini belirtmiş olur. Dayandığı delil; boşama âyetinin mutlak anlamı[1] ile bir ağacın altında yatmakta olan kocasının boynuna hançeri dayayarak kendisini boşamaya zorlayan bir sahabî kadının uygulamasıdır.[2]
Çoğunluk müctehitlere göre ise zorlananın boşaması geçerli değildir. Delil şu hadistir: «Şüphesiz Allah, ümmetimden yanılma, unutma ve yapmaya zorlandıkları şeyin (hükmünü) kaldırmıştır.»[3]
Sonuç olarak toplumda eşini boşamaya zorlama işi kötüye kullanılır ve erkekler için bir tehdit unsuru olmaya başlarsa İslâm devleti, çoğunluğun görüşünü esas alabilir. Ancak kocanın boşama işini kötüye kullanması karşısında kadına daha önceden «tefviz-i talâk» yetkisi verilebilir.
Dipnotlar:
[1]. Bakara, 2/230. [2]. İbnü’l-Hümâm, Fethu’l-Kadir, III, 39. [3]. Buhârî, Talâk, 44, Şurût, 12; İbn Mâce, Talâk, 16, 20.
Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle Aile İlmihali, Erkam Yayınları