Bayram Namazı Tekbirlerinin Sayısı
Bayram namazlarında ezan ve kamet okunur mu? Bayram namazlarındaki tekbirlerin adedi kaçtır?
Bayram namazında ezan okumanın ve tebir almanın hükmü.
BAYRAM NAMAZINDA EZAN OKUNUR MU?
Abdurrahman ibn-i Âbis radıyallahu anh’dan: Bir zât İbn-i Abbas’a Rasûlullah sallallahu aleyhi vesellem ile bayramda hazır bulundun mu, diye sordu? O da “Evet” dedi. Benim Rasûlullah’a yakınlığım olmasa idi, yaşım küçük olduğu için bayram namazında bulunamazdım. Rasûlullah sallallahu aleyhi vesellem Kesir bin Savt’ın evi yanındaki yüksek yere geldi. Namaz kıldı. Sonra hutbe okudu İbn-i Abbas, ezan ve ikameti zikretmedi. Dedi ki: Sonra sadaka ile emretti. Kadınların kulaklarına ve boğazlarına işaret ediyorlardı. Rasûlullah sallallahu aleyhi vesellem Bilal’a (kadınların yanına gitmesini) emretti. Bilal da gitti. Sonra Rasûlullah sallalllahu aleyhi vesellem’e döndü. (Buharî, Kitâbu’l-Iyd, b. 7, s. 5, c. 2; Neseî, Kitâbu’l Iydeyn, b. Mev’izetü’l İmam en-Nisa, s. 192, c. 3; Ahmed bin Hanbel, Müsned, n. 2062)
İbn-i Abbas radıyallahu anh’dan: Rasûlullah sallallahu aleyhi vesellem, Ebû Bekir, Ömer ve Osman bayram namazını ezan ve kametsiz olarak kıldırdı. (Râvîlerden) Yahya (bin Kaddam) tereddüt etti. (Buharî, Kitâbu’l-Iyd, b. 7, s. 5, c. 2; Neseî, Kitâbu’l Iydeyn, b. Mev’izetü’l İmam en-Nisa, s. 192, c. 3; Ahmed bin Hanbel, Müsned, n. 2062)
Câbir bin Semura radıyallahu anh’dan: Ben Rasûlullah ile ezan ve ikametsiz iki bayram namazını bir iki değil, defalarca kıldım. (İbn-i Mâce, Kitâbu İkâmeti’s-Salât, b. 155, n. 1274, s. 406, c. 1)
Hadislerin İzahı
Bu hadis-i şerifler bayram namazlarında ezan ve ikamet bulunmadığına delâlet ederler. İlim adamları bunun üzerinde ittifak ettiler. Yalnız Abdullah bin Zübeyr’in, bayramlarda ezan okuttuğu, kamet getirdiği rivâyet edilmiştir.
BAYRAM NAMAZLARINDA TEKBİR ALMAK
Aişe radıyallahu anha’dan: Rasûlullah sallallahu aleyhi vel sellem Ramazan ve Kurban (bayramı namazında) birinci rekatta yedi, ikinci de beş tekbir alırdı. (Müslim, Kitâbu’s Salât-ı Iydeyn, b. 8, n. 887, s. 604, c. 2; Tirmizî, Ebvâbu’s Salât, b. 384, n. 532, s. 412, c. 2)
Hadisin İzahı
Şâfi, Mâlik ve Ahmed bin Hanbel hazretlerinin görüşleri böyledir. İmam Şâfi’ye göre, birinci rekattaki yedi tekbir, iftitah tekbirinden başka olduğu gibi ikinci rekatın rükû tekbiri de beş tekbirden hariçtir. İmam Azam hazretlerine göre, bayram namazlarında her rekatta üçer tekbirden altı tekbir vardır. (Bezl-ül Mehhud, c. 6, s. 183)
Abdullah bin Amr bin Âs radıyallahu anh’dan rivâyet edildiğine göre şöyle demiştir: Rasûlullah sallallahu aleyhi vesellem “Ramazan bayramında tekbir, birinci (rekat) yedi, ikinci de beştir. Her iki (rekatta) da kıraat tekbirden sonradır” buyurdu.
Hadisin İzahı
İmam Şâfi ve Mâlik hazretleri bu hadise dayanarak, bayram namazlarında her iki rekatta da kıraat tekbirden sonradır, dediler. İmam Azam hazretleri ise kıraatler, bir biri arkasına gelmesi için, birinci rekatta kıraat tekbirlerden sonra, ikinci rekatta tekbirlerden öncedir.
Amr bin Şuayb’ın babasından, o da dedesinden radıyallahu anh: Rasûlullah sallallahu aleyhi vesellem Ramazan bayramında (rekatta) yedi tekbir alır, sonra kıraatta bulunur, sonra da (rükû) tekbirini alırdı. Sonra (ikinciye) kalkar, dört tekbir alır. Sonra okur, sonra da rükû yapardı.
Ebû Dâvud şöyle diyor: Bu hadisi Vekî ve İbn-i Mübarek rivâyet ettiler, yedi ve beş tekbir dediler. (İbn-i Mâce, Kitâbu İkâmeti’s-Salât, b. 156, n. 1280, s. 407, c.1)
Mekhûl radıyallahu anh’dan: Bana Ebû Hüreyre’nin dostu Ebû Aişe haber verdi. Saîd bin As, Ebû Musa el-Eş’arî ve Huzeyfe bin el-Yeman Rasûlullah sallallahu aleyhi vesellem Ramazan ve Kurban (bayramın)da nasıl tekbir alırdı, diye sordu. Ebû Musa: Cenaze namazındaki tekbirleri gibi dört tekbir alırdı, dedi. Huzeyfe de, “Doğru söyledi” diye tasdik etti. Ebû Musa: Ben Basralılara vali iken orada böyle tekbir alırdım, dedi. Ebû Aişe de (bu soru sorulduğunda) “Ben de Saîd bin As’ın yanında idim" dedi. (İbn-i Mâce, Kitâbu İkâmeti’s-Salât, b. 156, n. 1278, s. 407, c. 1)
Hadisin İzahı
Bu hadis-i şerif Hanefîlerin delilidir. Bayram namazının birinci rekatında iftitah tekbiriyle birlikte dört tekbir alınır. İkinci rekatta rükû tekbiri sayılınca dört tekbir alınır. Birinci rekatta iftitah tekbiri, ikinci rekatta rükû tekbiri çıkarılınca geride üç tekbir kalır.
Kaynak: İbrahim Koçaşlı, Sünen-i Ebu Davud ve Tercemesi, Erkam Yayınları