Bedel Ne Demek? Kısaca Anlamı Nedir?

Bedel ne demektir? Kısaca anlamı nedir?

Sözlükte "karşılık, yok olan bir şeyin yerine geçen, birinin yerine geçen kimse, ıvaz, denk, eşit" anlamlarına gelen bedel, fıkıh ıstılahında, alışverişte satılan mala karşılık ödenen para veya mal; bazı ibadet ve borçların aslî şekliyle yapılamaması halinde, yerini alan ifa şekli anlamlarına gelir.

Bedel, iki tarafa borç yükleyen akitlerde, akdin konusuna karşılık ödenen veya ödenecek olan şeye de denir. Bunun dışında, mevcut anlaşmazlığı kaldırmak maksadıyla karşılıklı rıza ile yapılan sulh akdinde, verilen veya verilmesi üstlenilen şeye bedel-i sulh, kadının kocasını boşamaya razı etmek amacıyla vermiş olduğu şeye bedel-i hul' denir. Ayrıca, asıl borcun ödenmesi imkânsız olduğunda, yerine geçen ödemeye de bedel denilmiştir.

Dar anlamda ibadet, kulun Allâh'a karşı dini yükümlülükleri demek olup, şahsî ifa ve niyet şarttır. Bununla birlikte bazı ibadetlerde bedel ve niyabet yoluyla îfa caiz görülmüştür. Namaz, oruç gibi bedenî ibadetlerde, niyet ve şahsî îfa asıldır; bedel ve niyabet caiz değildir. Zekat ve sadaka-i fıtır gibi malî ibadetlerde, eylemin ibadet mahiyeti kazanması için niyet şart olmakla birlikte, mükellefin bizzat yerine getirmesi gerekmez; bedel veya niyabet yoluyla ifâ edilebilir. Hem malî, hem de bedenî yönü bulunan hac ibadetinde ise, asıl olarak mükellefin bizzat kendisinin ifa etmesi gerekir. Ancak, mükellefin bizzat ifadan aciz olması halinde, bedel yoluyla ifa edilebilir. Hz. Peygamber, hayvana binemeyecek kadar yaşlı olan babanın yerine (Buharî, Hac, 1; Müslim, Hac, 407-408) ve ölen annenin yerine hac edilmesine (Buharî, Cezâü's-Sayd, 22) izin vermiştir.

Âlimlerin çoğunluğuna göre, üzerine hac farz olduğu halde sürekli hastalık, yaşlılık, sakatlık gibi ömür boyu devam edebilecek bir özrü sebebiyle bizzat haccedemeyecek durumda bulunanlar yerlerine bedel gönderebilirler. Aynı şekilde, sağlığında hacca gidemeyen kimse, yerine bedel hac yapılmasını vasiyet etmesi halinde, bıraktığı malın 1/3 masraflarını karşıladığı takdirde, mirasçıların yerine bedel göndermeleri gerekir.