Müminin dünya hayatındaki musibetlere karşı bakış açısı nedir? Gelen imtihanları nasıl karşılar? Hak dostları ve peygamberler karşılaştıkları sıkıntılara karşı nasıl bir tutum içinde olmuşlardır?

Cüneyd-i Bağdâdî Hazretleri buyurur:

“Belâ ve musîbetlere sabır; âriflerin kandili, dervişlerin dersidir. Ama gâfiller bunu idrâk edemezler.”

Hakîkaten kâinat ve hâdisâta dâimâ îman ve irfan ufkundan bakabilen müʼminler, hayatın acı-tatlı her imtihanından mânen kazançlı çıkmasını bilirler. Ehl-i dünya için zarar ve ziyan gibi görünen ve onları kedere gark eden imtihanlar, ârif mü’minler nazarında; sabır, rızâ ve hattâ şükürle karşılanması gereken uhrevî kazanç vesîleleridir. Nitekim bir hadîs-i şerîfte şöyle buyrulmaktadır:

“Mü’minin durumu gerçekten gıpta edilmeye ve hayranlığa değer. Çünkü her hâli kendisi için bir hayır vesîlesidir. Böylesi bir haslet sadece mü’minde vardır: Mü’min, sevinecek olsa şükreder; bu onun için hayır olur. Başına bir belâ gelecek olsa sabreder; bu da onun için hayır olur.” (Müslim, Zühd, 64)

SIKINTILARI NİMET BİLMEK

Mevlânâ Hazretleri de bu hakîkati teʼyid sadedinde, insanın başına gelen iptilâları, mânevî tekâmülü için âdeta bir ganimet bilmesi gerektiğini şöyle ifade eder:

“Ay geceden ürkmediği, karanlıklardan kaçmadığı içindir ki nurlandı, ışık saçmaya başladı. Gül de o güzel kokuyu, diken ile hoş geçindiği için kazandı.”

“Senin iç dünyan bir misafirhâne gibidir. Sevinçler de kederler de gelip geçicidir. Ne sevinçlere aldan ne de gamları kendine dert edin! Gamlar sürûruna mânî olursa üzülme; çünkü o gamlar, senin için sevinç ve neşe hazırlamaktadır.”

“Ey Hak yolunun yolcusu! Gönle gelen üzüntüleri tebessümle karşıla ve şöyle duâ et: «Ey benim Rabbim! Sen beni belânın şerrinden muhâfaza et, fakat onun vâsıtasıyla gelecek lûtuf ve ihsandan da beni mahrum bırakma! Rabbim, lûtfet de belâ ânında da şükredebileyim. Belâlar geçip gidince, “Neden şükretmedim!” diye hasret çekmeyeyim.»”

Cenâb-ı Hak en sevdiği kullarını en ağır çilelerin çemberinden geçirmiştir. En çetin imtihanlar; peygamberler, evliyâullah ve Hakkʼa yakınlık derecelerine göre sâlih müʼminlerin başından geçmiştir.

Meselâ insanlığın görebileceği en muhteşem kudret ve saltanata nâil olan Hazret-i Süleyman -aleyhisselâm- bile, bir zelleden dolayı tahtının üzerinde cansız bir ceset gibi bırakıldı. Kendine gelip istiğfâr edince, Cenâb-ı Hak ona eski güç ve saltanatını iâde etti.

HZ. EYÜP'ÜN DÜÇAR OLDUĞU İMTİHANLAR VE SERGİLEDİĞİ DURUŞ

Hazret-i Eyyûb -aleyhisselâm- çok ağır imtihanlardan geçti. Evvelâ malları elinden alındı. Ardından büyük bir zelzele ile çocukları alındı. Daha sonra da vücuduna ağır bir hastalık verildi. Eyyûb -aleyhisselâm- yedi sene, yedi ay, yedi gün süren bu hastalığı boyunca bir kez olsun hâlinden şikâyet etmedi. Hanımı Rahîme Hatun ona:

“–Sen bir peygambersin; duân makbûldür. Duâ et de şifâya kavuş!” dedi.

Eyyûb -aleyhisselâm- ise:

“‒Allah bana seksen sene sıhhatli bir ömür verdi. Hastalığım ise henüz o kadar olmadı. Ancak birkaç senedir muzdaribim. Cenâb-ı Hakʼtan sıhhat istemeye teeddüb ederim!” buyurdu.

Ne zaman ki hastalığı, kulluk vazifelerini gönül huzuruyla îfâ edebilmesine mânî olmaya başladı, o zaman Cenâb-ı Hakk’a niyazda bulundu. Allah Teâlâ da onun bu müstesnâ sabır ve teslîmiyeti neticesinde, kendisinde dert ve sıkıntı olarak ne varsa hepsini giderdi ve ona eski imkânlarını misliyle iâde etti.

Allâh’ın en sevgili kulu olan Hazret-i Muhammed Mustafâ -sallâllâhu aleyhi ve sellem- Efendimiz ise yetim doğdu, öksüz büyüdü. Yedi evlâdından altısını kendi elleriyle defnetti. Peygamberlik vazifesinde, müşriklerin nice ezâ, cefâ ve ambargolarına mâruz kaldı. Nitekim Peygamber Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem-;

“…Allah yolunda hiç kimsenin görmediği eziyetlere mâruz kaldım…” buyurdu. (Tirmizî, Kıyâmet, 34/2472)

Kâbeʼde namaz kılarken üzerine işkembe atıldı, geçeceği yollara dikenler döküldü. Tâif’te taşlandı. Uhud’da yaralandı, en seçkin sahâbîlerinden Musʻab bin Umeyr ve çok sevdiği amcası Hazret-i Hamza başta olmak üzere 70 güzîde sahâbîsi gözlerinin önünde şehîd edildi. Binbir emek vererek yetiştirdiği güzîde talebeleri Recî ve Biʼr-i Maûneʼde ihânete uğrayarak katledildi.

Yani en büyük çileler, Allâhʼın Habîbi olan Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in başından geçti. Fakat çektiği çilelerin hiçbiri, Oʼnun metânetini ve gönül huzurunu bozamadı. O, bütün bu çile ve ıztıraplar karşısında dâimâ;

“Yâ Rabbi, Sen bana gazaplı değilsen, başıma gelecek hiçbir şeye aldırmam!” niyâzında bulundu. (Bkz. İbn-i Hişâm, II, 29-30; Heysemî, VI, 35)

“Göz ağlar, kalp de mahzun olur, ancak biz Rabbimizʼin râzı olacağı sözden başkasını söylemeyiz!..” diyerek her hâlükârda Allâhʼa tevekkül ve teslîmiyet gösterdi. (Bkz. Buhârî, Cenâiz, 44; İbn-i Sa’d, I, 138)

“Esas hayat, âhiret hayatıdır.” deyip sabretti. (Bkz. Buhârî, Rikāk, 1)

Yani Efendimiz -sallâllâhu aleyhi ve sellem-, nice ezâ ve cefâya mâruz kalmasına rağmen, hiçbir zaman hâlinden şikâyet etmedi. Gül yüzünden tebessümü, mübârek dilinden hamd ü senâyı hiç eksik etmedi. O’nu hiç kimse, asık bir yüzle, çatık bir kaşla görmedi. Bilâkis O, her ahvâlde İslâm’ın güler yüzünü sergileyerek ümmetine emsalsiz bir örnek şahsiyet oldu.

Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Altınoluk Dergisi, 2022 – Mayıs, Sayı: 435

İslam ve İhsan