Beni Nadir Yahudileri Neden Sürgün Edildiler?
Beni Nadir neden sürüldü? Beni Nadir Yahudileri nerelere sürgün edildiler? Beni Nadir Yahudilerinin sürülmesi hadisesi.
Yahudilerle yapılan muâhedenin bir maddesinde, mal ve can emniyeti mukâbilinde ve gerektiğinde maddî yardımda bulunmak zikrolunuyordu. Âmir Oğulları’nın ihâneti neticesinde meydana gelen Bi’r-i Maûne fâciasından sağ kurtulup Medine’ye gelmekte olan Amr ibn-i Ümeyye ed-Damrî, Âmir Oğulları’ndan iki kişiye rastlamış, şehit olan arkadaşlarının intikâmını almak maksadıyla uykudayken onları öldürmüştü. Medîne’ye geldiğinde bunu Nebiyy-i Ekrem (s.a.v) Efendimiz’e haber verdi. Rasûlullah Efendimiz (s.a.v):
“‒Hatâ etmişsin! Onlar benden ahd ve emân almışlardı” buyurdular.
PEYGAMBERİMİZE SUİKAST GİRİŞİMİ
Şimdi bu iki kişinin diyeti ödenecekti. Anlaşma gereğince Nadîr Oğulları’na gidilmiş yardım etmeleri söylenmişti. Rasûlullah (s.a.v)’in yanında Ebûbekir, Ömer, Alî, Zübeyr, Talha, Sa’d İbn-i Muâz, Sa’d ibn-i Ubâde, Üseyd ibn-i Hudayr (r.a) vardı. Nadîr Oğulları, “Tamam, yardım ederiz” dediler. Sonra birer birer Nebî (s.a.v) Efendimiz’in yanından ayrıldılar. Hemen bir sûikast tertip ederek, bir evin duvarının dibinde oturmakta olan Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz’in üzerine yukarıdan büyük bir taş bırakmayı planladılar. Cibril (a.s) bunu Nebiyy-i Ekrem Efendimiz’e haber verdi.
Başka suikast planları da vardı. Cenâb-ı Hak şöyle buyurur:
“Ey iman edenler! Allah’ın size olan nimetini unutmayın! Hani bir topluluk size el uzatmaya yeltenmişti de Allah, onların ellerini sizden çekmişti. Allah’tan korkun ve mü’minler yalnızca Allah’a tevekkül etsinler!” (el-Mâide, 11)
Âyet-i kerimede bahsedilen ve şükredilmesi gereken nimet, Allah Teâlâ’nın Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz’i ve ashabını Benî Nadîr Yahudilerin tuzağından kurtarmasıdır.[1]
Bunun yanında devamlı Kureyş’i gizli gizli kışkırtıyor, Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz’le harbe teşvik ediyor ve Medîne’nin zayıf noktalarını onlara haber veriyorlardı.
BENİ NADİR YAHUDİLERİ NERELERE SÜRGÜN EDİLDİLER?
Bunun üzerine Allah Rasûlü (s.a.v), Nadîr Oğulları’na on gün içinde Medine’yi terk etmelerini emrettiler. Onlar evvelâ bunu kabul eder göründüler. Sonra münâfıkların ve Kurayza Oğulları’nın yardım vaadlerinden cesaretlenip Medine’den çıkmamaya yeltendiler. Bunun üzerine Allah Rasûlü (s.a.v) Efendimiz onlara harp ilân ederek kalelerini muhasara etti. Ertesi gün onları bırakıp Benî Kurayza üzerine yürüyüp aradaki muâhedeyi yeniledi ve tekrar Benî Nadîr üzerine geldi. On beş veya yirmi beş günlük muhâsaradan sonra bunalıp emân dilediler. Develerinin taşıyabileceği kadar eşyâ ile Medîne’den çıkıp gitmelerine müsâade edildi. Elli zırh, elli miğfer ve üç yüz kırk kılıç bıraktılar. Hüzün ve teessürlerini gizlemek için defler çalıp, teğannîde bulunarak Medine’nin içinden geçip gittiler. Bir kısmı Şam’a, bir kısmı da Filistin’de Erîha’ya yerleştiler. İleri gelenleri ise Hayber’de kaldılar.
Beni Nadir’den iki kişi Müslüman oldu: Yâmîn ibn-i Ömer ibn-i Kaʻb ile Ebû Sa’d ibn-i Vehb (r.a).
Hz. Ömer (r.a) şöyle buyurur:
“Beni Nadir malları, Allah Teâlâ’nın Rasûlü’ne fey olarak tahsis ettiği şeylerdendir. Bunlar müslümanların at sürerek, deveye binerek (harp ile) elde ettikleri ganimetlerden değildi. Bu sebeple husûsî olarak Rasûlullah (s.a.v) Efendimiz’e âit olmuşlardı.[2] Allah Rasûlü âilesinin bir senelik nafakasını bunlardan harcar, geri kalanıyla Allah yolunda cihâda hazırlık yaparak silâh ve at satın alırdı.” (Buhârî, Cihâd, 80, Tefsîr, 59; Müslim, Cihâd, 49)
Nebiyy-i Ekrem Efendimiz (s.a.v) Nadîr Oğulları’nın arazilerini Muhâcirlere taksîm ettiler. Ensâr’dan sadece muhtaç olan iki kişiye verdiler. (Ebû Dâvud, Harâc, 18-19/2971; Abdü’r-Razzâk, Musannef, V, 358-361)
BENİ NADİR YAHUDİLERİ NE ZAMAN SÜRGÜN EDİLDİLER?
Bu hâdise, Bedir Vak’ası’ndan 5 ay sonra ve Uhud harbinden önce olmuştur. İbn-i İshâk, Uhud’dan sonra olduğunu söyler. Cenâb-ı hak bu hâdiseyle alâkalı olarak şöyle buyurur:
“Ehl-i Kitap’tan inkâr edenleri, ilk sürgünde diyarlarından çıkaran O’dur. Siz onların çıkacaklarını sanmamıştınız. Onlar da kalelerinin kendilerini Allah’tan koruyacağını sanmışlardı. Ama Allah onlara hiç beklemedikleri yerden bastırdı ve kalplerine korku saldı; öyle ki evlerini hem kendi elleriyle, hem de mü’minlerin elleriyle harap ediyorlardı. Ey akıl sahipleri! İbret alın!
Eğer Allah onlara sürgünü yazmamış olsaydı, elbette onları dünyada (başka şekilde) cezalandıracaktı. Âhirette de onlar için Cehennem azabı vardır. Bu, onların Allah’a ve Rasûlü’ne karşı gelmelerinden dolayıdır. Kim Allah’a karşı gelirse bilsin ki Allah’ın cezalandırması çetindir.” (el-Haşr, 2-4)
İbn-i Ömer (r.a) şöyle buyurur:
“Rasûlullah Efendimiz’e karşı (önce) Nadîr Oğulları, (sonra) Kurayza Oğulları harb açtılar. Bunun üzerine Rasûlullah Nadîr Oğulları’nı yerlerinden sürüp çıkardılar. Kurayza Oğulları’nı ise yurtlarında bıraktılar ve onlara lütufta bulundular. Nihayet Kurayza da (ahdini bozarak) harp etti. Rasûlullah de onların erkeklerini öldürdüler; kadınlarını, çocuklarını ve mallarını Müslümanlar arasında taksim ettiler. Ancak onlardan bazıları Nebiyy-i Ekrem Efendimiz’e katıldılar, Allah Rasûlü onlara emân verdiler, onlar da Müslüman oldular. Bu sûretle Rasûlullah, Medîne Yahûdîlerinin hepsini Medine’den sürgün etti. Bunlar Abdullah bin Selâm’ın kabilesi olan Kaynukâ Oğulları, Beni Hârise Yahûdîleri ve diğer Medîneli Yahûdîlerdir.” (Buhârî, Meğâzî, 14)
İbn-i Ömer (r.a) şöyle buyurur:
“Rasûlullah muhâsara esnâsında Nadîr Oğulları’nın hurma ağaçlarını (harp gereği) yaktırdılar ve kestirdiler. Burası Büveyre mevkii idi. Bunun üzerine şu âyet-i kerime nâzil oldu:
“Hurma ağaçlarından, herhangi birini kesmeniz veya olduğu gibi bırakmanız hep Allah’ın izniyledir ve O’nun yoldan çıkanları rezil etmesi içindir.” (el-Haşr, 5) (Buhârî, Meğâzî, 14)
Düşmana zarar verecekse, harp îcâbı her nevi yaş ağacın yakılıp kesilmesi mübâhtır. Yahudiler muâhede hükümlerine hürmet etmediler. Medîne’de yayılan İslâm’ın nüfûzunun kendi nüfuzlarını gidereceğini anlayarak, Kureyş tarafını tuttular. Başta en cengâver olan Kaynukâ Oğulları olmak üzere, bunların birer birer cezâları verildi.
Enes ibn-i Mâlik (r.a) şöyle demiştir:
“Ensâr’dan olan kimse kendi hurmalığından bazı hurma ağaçlarını Nebî Efendimiz’e tahsis ederdi. Kurayza ve Nadîr fethedilinceye kadar bu hâl böyle devam etti. Bundan sonra herkesin hurma ağacı kendine iâde edildi.” (Buhârî, Meğâzî, 14)
Bu sürgün, Yahûdilerle münâfıkların gözünü korkuttu. Kurayza, Müslümanlarla yaptıkları muâhedeyi, bu kuşatma esnâsında yeniledi.
Nadîr Oğulları, gittikleri yerlerden Kureyş’i ve diğer kabileleri Müslümanlara karşı kışkırtmaya ve onlara yardıma devam ettiler. Hendek Gazvesi’nde Medîne’ye hücum eden kabilelere onların da tesiri vardı.
Dipnotlar:
[1] Taberî, Tefsîr, X, 101-102, 104; Beğavî, Meâlimü’t-Tenzîl, III, 28. [2] el-Haşr, 6-10.
Kaynak: Dr. Murat Kaya, Siyer-i Nebi.