Bey' Ne Demek? Kısaca Anlamı Nedir?

Bey' ne demek? Bey' akdi nedir?

İki veya daha fazla taraflı akitlerden olan bey', genel olarak ticarî muameleyi, özel olarak da satım akdini ifade etmekte olup, Türkçe'de alışveriş şeklinde ifade edilir. Çoğulu buyû'dur. Bey' akdi, Arapça'da şirâ kelimesi ile de ifade edilmektedir.

Kur'ân-ı Kerim'de bey' teknik bir terim ve hukukî işlem olmaktan çok, bütün ticarî işlemleri kapsayabilen genel bir anlama sahiptir. Kur'ân, dünya hayatının geçici değerlerini, maddî ve ticarî kazancı tek ölçü ve gaye edinen dar ve kısa görüşlü kimseleri uyarmak ve onlara gerçek kazancı göstermek için bey' tabirini kullanmıştır. Bunun yanında, alışverişin dinî ve ahlâkî temellerini belirleyen, ahde vefa, sözde durma, adalet, akitlere bağlılık, ölçü ve tartıda hile yapmamak, haksızlık etmemek, Kur'ân'da bir emir olarak yer almıştır.

Hz. Peygamber'in hadislerinde alışveriş, ayrıntılı bir şekilde yer almış olup, insanlığın ilk devirlerinden beri var olan ticarî işlemleri, olması gereken aslî tabiatına ve sağlıklı işleyişine kavuşturmak amacıyla, daha çok hukukî hükümler üzerine olmuştur. Hadislerde, aldatma, haksızlık ve sömürüye yol açan alışveriş çeşitleri tek tek yasaklanmış, alışveriş faizli işlemlerden arındırılmış, alışveriş için gerekli temel şart ve hükümler vaz edilmiştir.

Ticarî işlemlerin en yaygını olan bey', mülkiyeti nakleden, bağlayıcı, iki taraflı, tam bir akittir. Tarafların rızalarına delalet eden irade beyanı ile kurulur. Bedelleri açısından alışveriş; satım akdi, sarf, mukâyaza (trampa) ve selem şeklinde dörde ayrılır. Mala karşılık para ödeme şeklinde yapılan alışverişe, satım akdi veya bey' denir. Satılan malın bedeli peşin olarak ödenebileceği gibi, vadeli veya taksitli de olabilir. Ancak bu durumda, taksit şekillerinin ve vadenin taraflarca bilinmesi gerekir.

Satılan malın mevcut, teslimi mümkün, belirli ve bilinebilir olması gerekir. Bu nedenle, akit esnasında ortada bulunmayıp ileride meydana gelmesi muhtemel olan malların satışı caiz görülmemiştir.

Alışverişte taraflar, akdin gerçekleşmesini bazı şartlara bağlayabilir, belli bir süre muhayyerlik isteyebilirler. Satılan malda, değerini düşürecek ölçüde bir ayıbın olduğunun ortaya çıkması halinde, alıcının malı iade hakkı vardır. (bk. Muhayyerlik)