Bunalımlardan Kurtulmanın Yolu!

Akıl, insanı uçsuz bucaksız bir okyanusun kenarına götürür. Lâkin rûhunda aşk denizine açılacak güç bulunmayan kimse, aklın onu bıraktığı kıyılarda ortaya çıkan fırtınalarla helâk olur. Bu fânî hayatın med-cezirleri arasında rûhî fırtınalardan kurtuluş yolu, ancak kulu takvâya sevk eden îman muhabbeti ve Allah aşkıdır.

DARLIKTA SIĞINAK DERGÂHLARDI

Tarih boyunca tasavvuf, hem iktisâdî ve ictimâî rahatlık zamanlarında rehâvet, gevşeklik ve azgınlıkları engelleyerek mânevî zindeliği devam ettirmiş; hem de istilâ, işgal ve zulüm dolu zor dönemlerde bunalan gönüllere mânevî telkinleriyle nefes aldırmış; yaralı kalplere merhem, yorgun dimağlara tesellî olmuştur.

Gündüz ticârî hayatın hay huyuyla yorgun düşen esnaf, akşam dergâha devam ederek hem mânevî bir eğitim alır, hem de ticârî hayatın yorgunluğunu giderirdi. Bugün bu nevî istifâde imkânları mahdut olduğundan, tasavvufî temâyüllere yönelme hususunda her ferdin daha büyük bir şahsî gayret göstermesi îcâb etmektedir.

TEKKE VE DERGÂHLAR, REHABİLİTE MERKEZİYDİ

Gerçekten, tasavvufî hayatın canlı olduğu zamanlarda tekke ve dergâhlar, âdeta bir rehabilite merkezi hâline gelmiştir. İşi bozulan, âilevî sıkıntıları olan veya kendi kendine aşamadığı herhangi bir derde giriftâr olanlar, tekke ve dergâhlarda huzur bulmuşlardır. Nitekim Hazret-i Mevlânâ’nın; “Gel, gel, ne olursan ol yine gel!” çağrısı da, bütün muzdariplere, çâresizlere, ümitsizlere bir kurtuluş davetidir.

Bütün bunlar da, tamamen nebevî bir tavırdır. Nitekim Allah Rasûlü -sallâllahu aleyhi ve sellem- herhangi bir nîmet veya zafere ulaştığında; “Allâh’ım! Gerçek hayat, sadece âhiret hayatıdır.”[1] buyurarak gönüllerde dünya meyli oluşmasının, yahut gurur, kibir ve enâniyete kapılmanın yolunu kapatmışlardır. Buna mukàbil herhangi bir çile ve ıztırapla karşılaştıklarında da yine; “Allâh’ım! Gerçek hayat, sadece âhiret hayatıdır.” buyurmuş, böylece mü’min gönülleri, fânî sıkıntılar sebebiyle ümitsizlik, şikâyet ve aşırı hüzne gark olarak rızâ hâlini zedelemekten sakındırmışlardır. Neticede ümmetine, her hâlükârda huzur, sükûn ve denge içinde kalabilmenin mânevî reçetesini vermişlerdir.

İNSANIN RUHU MANEVİYATTAN UZAKLAŞIRSA...

Yani insanın rûhu mâneviyattan uzaklaşırsa, varlıkta da darlıkta da bunalımlara sürüklenmekten kurtulamaz. Varlıkta insanın dizginlenmesi îcâb eder, darlıkta ise tesellîye ihtiyacı olur. Bu sebeple insanın, nebevî terbiye usullerini temel alan tasavvufî telkinlere, hem varlık hem de darlık zamanlarında ihtiyacı vardır. Zira varlık da darlık da birer imtihandır.

Hattâ denilebilir ki varlığın imtihanı, darlığın imtihanından daha büyüktür. Zira varlıkta, nefsin palazlanma ihtimâline mukâbil; darlıkta, onun acziyeti sebebiyle Allâh’a teveccüh etmek daha kolaydır. Elverir ki Allâh’ın takdîrine karşı şikâyetçi olunmasın…

Kaynak: Osman Nûri Topbaş, Müslümanın Parayla İmtihanı, Erkam Yayınları