Bülbül İle Karga
Bülbül de karga da, sayısız türden hayvanat içinde birer kuştur. Lâkin fıtrat ve istîdatları, zevk ve hazları çok farklıdır. Her ikisinin de kuş olması, mizaç ve fıtratlarındaki ayrılığı bertaraf edemez.
Yunus Emre Hazretleri buyurur:
Karga ile bülbülü bir kafese koysalar,
Birbiri sohbetinden dâim melûl değil mi?
Öyle ki karga diler bülbülden ayrılmayı,
Bülbülün de gönlünde maksûdu şol değil mi?
Bir bülbüle:
“–Öt!” demişler, ötmemiş. Yine;
“–Öt!” demişler, ötmemiş. Nihayet:
“–Bak eğer ötmezsen, seni altın bir kafese kapatırız; lâkin yanına da bir karga koyarız!..” tehdidinde bulunmuşlar. Bunu duyan bülbül, kafesin altın olmasına rağmen, karga ile beraberliğin ıztırâbından korkarak, başlamış ötmeye…
Bülbül de karga da, sayısız türden hayvanat içinde birer kuştur. Lâkin fıtrat ve istîdatları, zevk ve hazları çok farklıdır. Her ikisinin de kuş olması, mizaç ve fıtratlarındaki ayrılığı bertaraf edemez.
İnsanlar da böyledir. Maddî bedenleri itibâriyle hepsi de -neredeyse- aynıdır. Lâkin iç dünyaları, hâlet-i rûhiyeleri, zarâfet ölçüleri, bediî duyguları, velhâsıl mânevî keyfiyetlerine göre, bambaşka âlemlerin insanları olabilmektedirler.
Hâfız-ı Şîrâzî der ki:
“İnsan; birkaç damla kan, binbir endişeden ibarettir.”
Yani maddî bakımdan neredeyse aynı olan insanların gönül âlemleri bambaşkadır. İç dünyaları itibâriyle ikiz olan iki insan yoktur. İnsan da kalbinin mânevî keyfiyetine göre bir uhrevî mevkîde bulunacaktır. Kalp âlemi Cennet sıfatlarıyla dolu olan Cennet’e gidecek, Cehennemî vasıflarla dolu olansa Cehennem yolcusu olacaktır.
Diğer taraftan dostluk, ülfet ve muhabbet; müştereklikten kaynaklanır. İnsan, muhâtabında ne kadar kendisiyle ortak vasıflar görürse, o kadar muhabbet duymaya başlar. Bunun aksine muhâtabında, kendi vasıflarının ne kadar zıddını görürse, o kadar buğz ve nefret hisleriyle dolar. O kimseyle bir arada bulunmaktan hazzetmediği gibi, bilâkis büyük bir rûhî ıztırap duyar.
Yani her kuş kendi cinsiyle uçtuğu gibi, her mizaç da kendi mizâcıyla huzur bulur. Bu sebeple ünsiyet edilecek kimseler arasındaki gönül denkliği ve kalbî beraberlik, maddî denklikten ve zâhirî yakınlıktan çok daha öncelikli olarak bulunmalıdır.
Nitekim bir kelâm-ı kibarda şöyle buyrulur:
“Üç kişiye daha çok acımak gerekir:
* Zenginlikten sonra fakirliğe düşene,
* Hatırlı iken îtibârını kaybedip zelil olana,
* Câhiller arasında kalan (ve kadr u kıymeti bilinmeyen) âlime.”
Bir atom parçalandığında, müthiş bir enerji açığa çıkıyor. Bu enerji -iki uçlu bir bıçak gibi- hayra da kullanılabiliyor, şerre de. Bunun gibi insanın kalbinden de -radyasyon gibi- gözle görülmeyen fakat tesiri muhakkak olan bir enerji çıkar. Bunun müsbet olanına “feyz” ve “rûhâniyet” diyoruz, menfî olanına ise “gaflet” ve “kasvet” diyoruz.
Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Altınoluk Dergisi, 2020 – Mart, Sayı: 409