Büyük Selçuklu Devleti Sultanları
Sırasıyla Büyük Selçuklu Devleti sultanları kimlerdir? Büyük Selçuklu Devleti sultanları hangileridir ve bu sultanlar döneminde hangi gelişmeler olmuştur?
Büyük Selçuklu sultanları, 1029-1157 yılları arasında hüküm sürmüşlerdir. Büyük Selçuklu sultanları sırasıyla;
- Tuğrul Bey Kimdir? (990-1063)
- Alparslan Kimdir? (1029-1072)
- 1. Melikşah Kimdir? (1055-1092)
- 1. Mahmut (1086–1094)
- Berkyaruk Kimdir? 1080–1105
- 2. Melikşah (1101–1105)
- Muhammed Tapar Kimdir? (1082–1118)
- 2. Mahmut ve
- Ahmet Sencer Kimdir? (1085-1157)
Tuğrul Bey, Büyük Selçuklu Devleti’nin kurucusu ve ilk hükümdarıdır. Büyük Selçuklu Devleti Tuğrul Bey tarafından 1037 yılında Nişabur’da kuruldu. Büyük Selçuklu Devleti’nin en parlak dönemini yaşadığı hükümdar, Sultan Melikşah dönemidir. Büyük Selçuklu Devleti’nin son hükümdarı ise Sultan Ahmet Sencer’dir. Sultan Sencer, Büyük Selçuklu Devleti’ni yeniden toparlamaya çalıştıysa da kumandanlar arasındaki nüfuz mücadelesi yüzünden başarılı olamadı. 1157 yılında onun ölümüyle Büyük Selçuklu Devleti tarih sahnesinden çekilmiş oldu.
SELÇUKLU HANEDANI
Dukak Bey, Selçuklu hanedanının atası Selçuk Bey’in babasıdır. Oğuz Yabgu Devleti’nde idarî, siyasî ve askerî nüfuza sahip bir şahsiyetti. Cesareti, kuvveti, ileri görüşlülüğü ve devlet işlerindeki başarılarından dolayı “Temür-Yalığ” (demir yaylı) lakabıyla anılırdı.
Selçuk Bey, Büyük Selçuklu Devleti'ne adını veren kişidir. Selçuk Bey’in ailesi Oğuzlar’ın Kınık boyuna mensuptur. Oğuz beylerinden Dukak’ın oğludur. Selçuk Bey, Cend şehrinde hakimiyet kurdu. Karahanlılar ve Samanîler arasındaki mücadelede Samanîlerin yanında yer aldı. Bir savaşta ölen oğlu Mikail’in oğulları olan Tuğrul ve Çağrı beyleri yanına alarak kendi yetiştirdi. 1007 veya 1009 yılında Cend’de vefat etti.
Mikail Bey, Selçuklu hanedanının atası olan Selçuk Bey’in en büyük oğlu; Çağrı Bey ve Büyük Selçuklu Devleti’nin ilk sultanı Tuğrul Bey’in babasıdır.
Arslan Yabgu, Selçuk Bey’in Mikail Bey’den sonraki büyük oğludur. Türkiye Selçuklu Devleti’ni kuran Kutalmışoğlu Süleyman Şah’ın dedesidir.
Musa İnanç Bey Selçuk Bey’in dört oğlundan biriydi. Ağabeyi Arslan Yabgu, Gazneliler’e esir düştüğünde ailenin başına geçmek istedi ancak yeğenleri Tuğrul ve Çağrı beylerin gölgesinde kaldı.
BÜYÜK SELÇUKLU DEVLETİ SULTANLARI LİSTESİ |
|||||||
ismi |
Unvan |
Doğum-Ölüm |
Hükümdarlık Başlangıcı-Sonu |
Ailesi |
Not |
||
Tuğrul |
Bey, Sultan, Ruknedein, Abutalip |
995-1063 |
1029-1063 |
Selçuk Bey oğlu Mikail'in oğlu |
|||
Alparslan |
Adudeddevle Ebu Şuça, Sultan |
1039-1072 |
1063-1072 |
Tuğrul Bey'in kardeşi Çağrı Bey’in oğlu |
Esir alınmış bir kale komutanı tarafından şehit edildi. |
||
Melikşah |
Sultan Celalü’ldevle ve’d-din Müizzuddin Ebu’l Feth Melikşah |
1055-1092 |
1072-1092 |
Alparslan'ın oğlu |
|||
Mahmut |
Nasireddin, Abulkasem, Sultan |
1086-1094 |
1092-93 |
Melikşah'ın oğlu |
Beş yaşında sultan ilan edildi. 1093-1094’te İsfahan ve Fars bölgesi tabi hükümdarı. |
||
Berkyaruk |
Ebu Muzaffer Rükneddin |
1080-1105 |
1094-1105 |
Melikşah'ın oğlu |
|||
2. Melikşah |
Muizziddin, Ebulfeth, Sultan |
1101-? |
1105 |
Berkyaruk'un oğlu |
Amcası Muhammed Tapar tarafından tahttan indirildi ve kör edildi. |
||
Muhammed Tapar |
Giyaseddin, Ebuşucca, Sultan |
1082-1118 |
1105-1118 |
Melikşah'ın oğlu |
|||
Ahmed Sencer |
Muizziddin, Ebulhareth, Sultan |
1085-1157 |
1118-1157 |
Melikşah'ın oğlu |