Cemaat imâmı nasıl beklemelidir? Cemaatin oturarak imâmı beklemesi ile ilgili hadisler…

Abdullah bin Ebû Katade’nin babasından:

Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, “Namaza kametlenince beni görmedikçe ayağa kalkmayınız,” buyurdu. (Ebû Dâvûd, Salât, 46/539)

Hadisin Açıklaması

Ebû Dâvud diyor ki: Bu hadisi aynı şekilde Eyyûb ile Haccac es-Savaf da rivâyet ettiler.

Hişam ed-Destuvâî dedi ki: Bu hadis-i Yahya bana yazıverdi. Bu dis-i (ayrıca) Muaviye bin Sellam ve Ali el-Mubarek Yahya’dan rivâyet mişler ve rivâyetlerinde (ziyade olarak) şunu nakletmişlerdir: “Beni göre ne kadar (kalkmayınız) acele etmeyiniz.” (Buharî, Kitâbu’l-Ezân, b. 21, s. 157, c. 1; Müslim, Kitâb’ul-Mesâcid, b. 29, n. 604/156, s. 422, c. 1; Tirmizî, Ebvâb’us-Salât, b. 373, n. 517, s. 394, c. 2; Nesêi, Kitâbu’l-Ezân, b. İkametü’l-Müezzinîn İmam, Rasûl-i 688, s. 31)

Kamet yapılır, imam henüz gelmemişse cemaat ayakta beklemez. Oturdukları yerde beklerler.

*

Yahya radıyallahu anhdan aynı İsnâdlarla bir önceki hadis rivâyet olundu. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem şöyle dedi:

Siz “Benim çıktığımı görünceye kadar,” (ayağa kalkmayınız).

Ebû Dâvud dedi ki: (Kad Hareçtü) lafzını Ma’mer’den başkası zikretmedi. İbn-i Uyeyne bunu Ma’mer’den rivâyet etti. Fakat, “Muhakkak çıktığımda” lafzını söylemedi. (Ebû Dâvûd, Salât, 46/540; Buharî, Kitâb’us-Salât, b. 27, s. 158; Müslim Kitâb’ul-Mesâcid, b. 29, n. 605/159, s. 423, c. 1; Nesêi, Kitâb’ul-İmamet, b. İkametü’s-Sifaf, n. 810, s. 89, c. 1)

*

Ebû Hüreyre radıyallahu anh’dan:

Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem namazı kıldırması için kamet getirilir. Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem yerini almadan cemaat yerini alırdı. (Ebû Dâvûd, Salât, 46/541; Buharî, Kitâb’us-Salât, b. 27, s. 158,; Müslim, Kitâb’ul-mesâcid, b. 29, n. 605/159, s. 423, c. 1; Nesêi, Kitâb’ul-İmâmet, b. İkameti’s-Sufuf, n. 810, s. 89, c. 1)

*

Humeyd radıyallahu anh dan rivâyet edildiğine göre şöyle demiştir:

Sabit el-Bünânî’ye namaza kamet edildikten sonra konuşan şahsın durumundan sordum. O da bana: Enes bin Mâlik’ten şöyle haber verdi. (Enes) dedi ki: Namaza kamet olundu, bir şahıs Peygamberimize karşı çıkıp onu namazdan (bir müddet) alıkoydu. (Ebû Dâvûd, Salât, 46/542; Buharî; Nesêi, n. 792)

Hadisin Açıklaması

Bir zaruret bulunduğu zaman kametten sonra, namaza başlamadan önce imâmın konuşabileceğine delalet eder. Zaruret yoksa konuşmak mekruhtur.

Hanefîlerden bazı fakihler ikametten sonra hemen namaza başlamak vaciptir, demişlerdir. Hanefîlerce muteber olan görüş göre; ikametle tekbir arasında zaruretsiz konuşmak mekruhtur. (Bezl-ül-Mechud, c. 4, s. 131) Mâlikilere kametle namaz arasını bitiştirmek sünnettir, az bir fasıla zarar vermez. Hanefîlerce fasıla çok da olsa zarar vermez. (Bezl-ül-Mechud, c. 4, s. 2

*

Avn b. Kehmes radıyallahu anhın babası Kehmes bize haber verdi.

Biz Minada namaza durduk, imam mihraba gelmedi, (bunun üzerine) bazımız oturdu, Kûfeli bir ihtiyar bana neye oturdun, dedi? Ben de:

Büreyde’nin oğlu oturttu, dedim, ihtiyar şu dikilen mi? Dedi.

Ve ihtiyar bana Abdurrahman bin Avsece, Bera bin Âzib radıyallahu anhdan: naklen haber verdi. (Behra) dedi ki, biz Peygamberimiz zamanında tekbir almadan saflarda uzun müddet dururduk. Bera bin Âzib dedi. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem, “Allah ve melekleri birinci safta olanlara rahmet ve istiğfar ederler. Kendisi ile safa yetişilen adımdan Allah’ın rızasına daha uygun bir adım yoktur,” dedi. (Ebû Dâvûd, Salât, 46/543)

Hadisin Açıklaması

Semud: Ayakta dikilen, gafil, başını diken manâlarına gelir.

*

Enes bin Mâlik radıyallahu anhdan:

Namaz için kamet edildi. Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem ise mescidin bir köşesinde birisi ile konuşuyordu. Cemaat uyuyana kadar namaza kalkmadı. (Ebû Dâvûd, Salât, 46/544; Buharî, Kitâbu’l-Ezân, b. 26, s. 158, c. 1; Müslim, Kitâbu’l-Hayız, b. 33, n. 376, s. 284, c. 1; Nesêi, Kitâbu’l-İmâmet, b. 13, n. 792, s. 81, c. 1)

Hadisin Açıklaması

Necîy: Gizli sessiz karşılıksız konuşmaktır.

*

Nazr’ın babası Sâlim radıyallahu anhdan:

Mescidde namaz için kamet getirilince Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem cemaatı az görürse oturur namaza durmazdı. Eğer çok görürse (beklemez) namazı kıldırırdı. (Ebû Dâvûd, Salât, 46/545)

*

Ali bin Ebû Talib radıyallahu anhdan:

Bir önce geçen bu hadisin misli rivâyet olundu. (Ebû Dâvûd, Salât, 46/546)

Kaynak: İbrahim Koçaşlı, Sünen-i Ebî Davud ve Tercemesi, Erkam Yayınları

İslam ve İhsan