Cennetül Baki Mezarlığı Nerede ve Önemi Nedir?

Cennetü’l-Baki ne demektir? Cennetü’l-Baki nerededir? İslam tarihinde Cennetü’l-Baki mezarlığının yeri ve önemi nedir?

Medine’nin Baki veya Baki'u'l-garkad adı verilen mezarlığı şehrin güneydoğusunda Mescid-i Nebevî’nin yakınında yer almaktadır. Eskiden buraya Kânûnî Sultan Süleyman devrinde yapılan ve bugün mevcut olmayan kalenin Baki' kapısından geçilirken bugün Mescid-i Nebevî ile arasında sadece küçük bir cadde bulunmaktadır.

• Cennetü’l-Baki Ne Zaman Mezarlık Oldu?

İlk defa Resûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem- tarafından mezarlık haline getirilen bu alan daha önce "garkad" adı verilen bir tür çalılıkla kaplı idi. Türkler arasında daha çok Cennetü'l-baki' adıyla meşhur olan bu mezarlığa muhacirlerden ilk defnedilen Osman b. Maz'ûn, ensardan ise Es'ad b. Zürâre'dir. Daha sonra Medine'deki her kabile Cennetü’l-baki'da kendilerine yer ayırdı. Hz. Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in oğlu İbrâhim’den sonra kızları Rukiyye ve Zeyneb, Hz. Fâtıma -radıyallâhu anhâ- ile oğlu Hz. Hasan -radıyallâhu anh- da buraya defnedildiler. Kerbelâ’da şehid edildikten sonra Şam'a götürülen Hz. Hüseyin -radıyallâhu anh-’ın başı, Yezîd b. Muâviye tarafından Medine'ye gönderilince annesinin yanma defnedildi. Hz. Peygamber -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in amcası Abbas -radıyallâhu anh- ile halası Safiyye -radıyallâhu anhâ- ve bazı torunları da burada yatmaktadır. Baki'a defnedilenler arasında Resûl-i Ekrem -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’in "benim ikinci annem” dediği Hz. Ali -radıyallâhu anhâ-’nın annesi Fâtıma bint Esed -radıyallâhu anhâ- ile müminlerin annelerinden Hz. Âişe, Hafsa, Ümmü Seleme, Zeyneb bint Huzeyme, Zeyneb bint Cahş, Safiyye, Reyhâne ve Mâriye -radıyallâhu anhumâ- bulunmaktadır. Cennetü’l-baki'a Ehl-i beyt’in ileri gelenlerinin yanında birçok sahâbî ve tâbiîn neslinden pek çok kimse defnedilmiştir. Hz. Osman, Abdurrahman b. Avf, Sa'd b. Ebû Vakkas, Abdullah b. Mes'ûd, Suheyb er-Rûmî ve Ebû Hureyre -radıyallâhu anhumâ- bunlardandır.

Resûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem- zaman zaman Cennetü'l-Baki'a giderek orada medfun bulunanlara dua ederdi.

Burada Allah'ın resûlünün amcası Abbas, Âişe, Haşan, Osman gibi sâhâbilerin kabirleri üzerine daha sonraları inşa ettirilen türbelerle diğer mezar yapıları daha sonra ortadan kaldırılmış, mezarlar sadece baş ve ayak uçlarına konulan küçük taşlarla belirlenmiştir. Genişletmelerle birlikte günümüzde 180.000 m2'ye ulaşan Cennetü’l-baki' yine Medine mezarlığı olarak kullanılmaktadır.

Kaynak: Diyanet İşleri Kutsal Topraklar Rehberi