Cüzi İrade Ne Demek?

Cüz’î irâde: Allah -celle celâlühû- tarafından insanlara verilmiş olan irâde anlamına gelir.

CÜZİ İRADE KELİMESİNE ÖRNEK

İnsanoğlunun müsbet veya menfîye, hayır veya şerre yönelik işleri yapıp yapmamaya dâir tercih kullanma salâhiyetine “cüz’î irâde” denir. “Küllî irâde” ise, yalnız Hak Teâlâ’ya mahsustur. Bu sebeple kul için mutlak hürriyet imkânsızdır. Doğmak, ölmek, ömür süresi, cinsiyet, milliyet, kâbiliyet gibi insanın müdâhale edemediği hususlar, kader-i mutlak muhtevâsına dâhildir. İnsanoğlu,

zarûreten tâbî olduğu bu fiillerden mes’ûl değildir.

*****

İnsanın mes’ûliyetinin kaynağını teşkil eden irâdenin hududlarını doğru bir şekilde tesbit etmedikçe, yanlışa sürüklenmekten

kurtulamayız. Kulu, fiilinin yaratıcısı görerek irâde ve tercih kudretini putlaştırmak gibi, cüz’î irâdeyi inkâr edip insanı otomat bir varlık olarak kabul etmek de dînimizin temel kâidelerine zıt bir keyfiyettir. Doğru olan, insanın bir irâde ve tercih sâhibi olduğu, ancak bunun da Cenâb-ı Hak tarafından bahşedildiğidir.

*****

İşin hulâsası şudur ki, yegâne fâil-i mutlak olan Allâh Teâlâ, küllî  irâdesiyle, beşere cüz’î irâde vermiş ve neticeyi bu irâdenin kullanılmasına göre şeref veya hüsrân olarak takdîr buyurmuştur. Sebeplerin tahakkuk şartlarını da buna göre düzenlemiştir. Bunun için bizler, O’nun lutfu olan cüz’î irâdemizi emrolunduğumuz gibi kullanmak ve O’nun kahrından korkup lutfuna sığınmakla

mükellefiz.