Dırar Bin Ezver'in (r.a) Bizans'ta Esir Edilişi

Meşhur ve en cesur İslam kumandanlarından biri olan Dırar Bin Ezver’in (r.a.) Bizans’a esir düşüşü ve Müslüman olan bir Bizanslı generalin yardımıyla esaretten kurtuluşunun ibret dolu hikayesi.

Dırar Bin Ezver’in (r.a.), Bizanslı generalin yardımıyla esaretten kurtuluşunun ibret dolu hikayesi.

BİZANS’A ESİR DÜŞÜŞÜ

Pek cesur ve meşhur fırka kumandanlarından Dırar bin Ezver radıyallahu anh, Şam civarında devam eden muharebeler esnasında yüz bin kişilik düşman ordusunun vaziyetini keşf için maiyetindeki yüz kişilik bir keşif kolu ile keşif esnasında düşman kuvvetine tesadüfle esir edilmiş ise de bilmukabele şiddetli hücum ile Dırar esaretten kurtarılmıştı.

İkinci defa olarak tekrar esir edilmiş ve pek acı tehlikeli bir hayat geçirdikten sonra Cenâb-ı Hakk’ın izni ile kurtarılmıştır. Şöyle ki: Antakya’da bulunan İmparator Hırakl devam eden pek acı hezîmetlerin tesiri ile mükedder bir halde idi. O sırada birisi elinde bir mektûp getirib Hirakl’e verdi. Cebele bin Eyhem’den gelen mektûpta şunlar yazılı idi. “Bir fırka Yermûk taraflarından Antakya’ya geliyorduk. Yolda Müslümanların en cesur kumandanlarından Dırar bin Ezver’e tesadüf eyledik. Maiyyetinde iki yüz kişi bulunuyordu. Vuku bulan müsademede yüzü katl ve yüz tanesi de Dırar ile beraber esir edilerek huzurunuza gönderilmiştir. İcrası reyi hükümdarîlerine aiddir.”

Hırakl bu mektubu alınca yüzünde meserret alaimi göründü. “İşte şimdi biraz tesellî bulabildim. Bunca acıların intikamını çıkaracağım. Bunları katlettirip cesetlerini nazargâh-ı umumîde teşhir edeceğim, ta ki herkes ibret alsın. Vardan’ı ve Batros’u öldüren Dırar tutuldu ha! Ah ah intikam! İntikam diye!” haykırdı.

BİZANS İMPARATORU İLE KONUŞMASI

Yanındakilerine hitaben: “Çabuk onu buraya getirin!” dedi. Hırakl’in emri üzerine Dırar’ı ve arkadaşlarını önüne getirdiler. Hırakl Dırar’a:

“Arapların fırka kumandanı Dırar sen misin?”

Dırar: “Evet Peygamber yolunda, sizinle harb eden Dırar benim.”

Hırakl: “Şimdi öyle sert sözleri bırak! Kendini askerlerinin yanında mı zannediyorsun?”

Dırar: “Her nerede olsam, din düşmanlarına göğsümü gere gere, cevap vermekten çekinmem, siz beni korkar mı zannediyorsunuz?”

Hırakl: “Çabuk söyle kime güveniyorsun? Burasının askerlerimin merkezi olduğunu unutuyor musun?”

Dırar: “Şeriat-i İslâmiyye ve envârı Muhammediyye zulmeti cehl ile zulmetgâha mübdel olmuş olan dağlara, sahralara, şehirlere pertev-i iclâlini yaymış, adalet güneşi her tarafı kaplamaya başlamıştır. Hâlâ sen kendine tesellî vermek istiyorsun!”

Hırakl: “Bilmiş ol ki şu anda vücudunun her parçasını koparmak, benim için bir içim su kadar ehemmiyeti olamaz!”

Dırar: “Huzûr-u Muhammedî’de bulunan bir Müslüman yetmiş tane Hırakl olsa, hiçe saydığı gibi onun bir takım tehditlerini de nazargâh-ı ehemmiyete almaz. Senin son ceza vermen öldürmek değil mi? Gideceğim yer Huzur-u Rasûlullah’dır. Dîn-i Celîl uğrunda hayatı terk etmek bize her şeyden lezzetlidir.”

Hırakl: “Siz bir takım aç ve bilaç Araplar, âlî kâşanelerde oturmak ve ibrâz-ı satvet etmek nenize yakışır?”

Dırar: “Yanlış görüşünle aç zannettiğin Araplar bu gün din-i celîl ve Peygamber-i zîşân sayesinde, her türlü nimete nail oldular. Satvetleri İslâmiyet’tir. Bir sayha-i mücahidâneleri dağları sarsar, ovaları dereleri inletir ve sevâik-i besâletleri düşmanları yakar, velvele-i merdâneleri seni tiril tiril titretir. İşte bak karşında korkusuz söylüyorum, hiç havf ediyor muyum?”

Hırakl: “Bize galebe edeceğinize neden emin oluyorsunuz? Allah bizi size mi teslim etti?”

Dırar: “Senin kötü huylarınla hakikati bırakıp da âlâyiş-i dünyaya rağbet eylediğin bizi cesâretlendirdi.”

BİZANSLILARIN LİNCİNE UĞRADI

Dırar radıyallahu anh hazretlerinin verdiği cevaplardan Hırakl’in ümerâsı gazablanarak, her biri ellerini kılınçların kabzalarına doğru götürdüler, ve bir ağızdan Hırakl’e: “Bu Arabı ne için böyle söyletiyorsunuz? Hayatının lüzumu var mı?”

Hırakl: “İcabına bakınız!”

İmparatorun verdiği emir üzerine cümlesi silaha sarılarak Dırar radıyallahu anh’a vurmaya başladılar. Otuz, kırk kılıcın birden inmesi vücudunu ağır sûrette yaraladığından, o müzeyyen yerler Dırar’ın kanı ile parladı. Hazreti Dırar oraya düşüverdi.

MÜSLÜMAN BİZANS KUMANDANI

Hırakl: “Sağ bırakmayınız! diyordu.” Bu dehşetli hali gören general Mika (Müslüman olmuştu fakat gizliyordu) Dırar hazretlerinin yaralandığını görmesiyle içi ateş gibi yanmaya başladı. Din kardeşinin ve bâhusus böyle gayretli ve cesur kahraman bir kumandanın helak olmasına razı olamıyordu. Ne çare ki sahib çıkacak olsa, kendini telef edecekleri gibi bir semere de hasıl olamayacaktı. Son bir tedbir olmak üzere, bir ye’si nevmîdi ile Hırakl’e dedi ki: “Ey Melik, bunu burada telef etmekten ne faide hasıl olur?”

Hırakl: “Ne yapalım?”

Mika: “Bana bırakınız! Tedavi edeyim, iyi olduktan sonra herkese ibret olmak üzere, insanların bulunduğu bir yerde onların gözleri önünde asarız.”

Hirakl: “Öyle ise buradan kaldır. Evine götür, tedavi edildikten sonra asarız.”

İNSANLIĞIN GEREĞİNİ YAP

General Mika bu müsaadeden pek memnun ve mesrur olarak, derhal Dırar’ı omuzlayarak hanesine götürdü. Hazreti Dırar kılıçların tesiriyle takatsiz bir hale gelmişti. Bir aralık gözünü açıp general Mika’yı karşısında görünce hazin bir sesle dedi ki: “Eğer sen Müslüman isen hakkımda lâzım gelen yardımı esirgeme. Hıristiyan isen, insanlığın icabını yerine getir.”

General Mika kemâl-i samimiyetle: “Karşındaki, Din-i İslâm’ı kabul eden, general Mika’dır. Senin hayatını muhafaza için ölüm denilen o düşmanı hayatı ihtiyar ediyorum. Korkma ya Dırar, Muhammed aleyhisselâm’ın nûr-ı nübüvveti aşkına sana her türlü yardımda bulunurum. Hem de askerinle beraber firar ederiz.”

HAZRETİ DIRAR’IN (A.S.) MEKTUBU

Hazret-i Dırar, Mika’nın bu hayat verici sözlerinden, son derece memnun oldu. Bir kaç gün tedavi olunduktan sonra kesbi afiyet etmeye başladı. Ve bir gün general Mika’ya dedi ki: “Hatırıma kız kardeşimin hayal-i müşfikânesi geliyor. Bir mektup yazmış olsam gönderebilir misin?”

General Mika: “O benim vazifemdir. Sen hemen yaz. Hazret-i Dırar gözlerinden bir çok yaşlar dökerek, kız kardeşine şu hazin mektubu yazdı: “Canımdan aziz hemşireciğim, yüreğimi kanlara boğan ahların tesiri kılıç yaralarını unutturdu. İslâm güneşi büyüklük parıltısını kalbimin her köşesine serptikçe, her zaman Rasûlullah Efendimizin nurlu yüzünü temaşa ediyorum. Gözlerimi kapıyorum, pîş-i nazarıma bir alayiş-i manevî ile beyaz kefenlere bürünmüş şehitlerin mukaddes timsalleri geliyor. Gizli manevî bir seda bana hitaben: ‘Korkma ya Dırar! Allah yolunda yaralandın, bütün şehitler ve gaziler ve alem-i mükevvenat seni tebrik ediyor.’ Seni yad eder de ağlarım. Bari sen de gözyaşlarımı hatırla.”

General Mika bu mektubu alıp birisiyle Ebû Ubeyde hazretlerine gönderdi. Ebû Ubeyde radıyallahu anh, Dırar’ın hemşiresi Hande hatunu celb ederek, bütün ümerâyı İslâmiye’nin önünde mezkûr mektubu okudukça hepsi hüngür hüngür ağlamaya başladılar.

DİNİNDEN DÖNDÜRMEYE ÇALIŞTILAR

Dırar hazretleri yirmi gün zarfında sıhhat buldu. Hirakl Mika’yı çağırıp: “Haydi Dırar ile esirleri kiliseye götür, ayinimizi görürler de belki dinlerini terk ederler.” dedi. Hırakl’in emri üzerine Dırar ile beraber esirler, kiliseye götürüldü. Kilisede Rumlar haçlara taptıkça Dırar maiyyeti ile beraber, tekbir, tehlil ediyorlardı. Hirakl bu hale gazablanarak maiyyetine hitaben: “Bunları kiliseden çıkardıktan sonra Mesih yoluna kurban edeceksiniz.”

Mika: “İmparator’un emrini icrada kusur etmem fakat bu işde acele lazım değildir. Çünkü Araplar galebe ile Antakya’yı zabt edecek olurlarsa, bizden bir tane kalmayıncaya kadar telef ederler.

Hirakl: “Öyle ise tevkif et!” Bu sırada Ebû Ubeyde hazretlerinin ordusu ile Hazret-i Halid’in fırkası Antakya yakınında demir köprünün etrafına toplandılar. Köprüdeki Rumlar korkularından harb etmeksizin Müslümanlara teslim oldular. Bu sûretle Antakya çember içine alındı.

ESARETTEN KURTULUŞ

Hirakl’in bu sırada meşgul bulunduğu bir zamanda general Mika, Dırar bin Ezver Hazretleri ile arkadaşlarını İslâm tarafına geçirdi. Mika’nın Müslümanlara gösterdiği yardımı araştıran Filintanos Mika’ya dedi ki: “Sen ehli İslâm’a çok yardım ediyorsun. Dırar’ı da kaçırdın, sebebi nedir?”

Mika: “Hak din olan İslâmiyet’i kabul ettim. Niçin saklayayım? Filintanos: “İslâm dinine ait bana malumat verebilir misin?” Mika: “Evet verebilirim. Dinle arkadaş, sana söyleyeyim. Adalet, insaniyet, merhamet gibi güzel sıfatları ancak İslâmiyet’te bulabilirsin. İslâm dininde hukukça büyük, küçük ve fakir zengin, hep müsâvîdir yani aynı haklara sahiptirler. İslâmiyet’te hiçbir kimsenin sözü Kur’ân-ı Azîmü’ş Şan’a muhalif olamaz…” (Ashâb-ı kiram Menakıbı, M. Sami Ramazanoğlu)

Kaynak: Sadık Dana, İslam Kahramanları 1, Erkam Yayınları