Duanın Aile Fertleri Üzerinde Etkisi
Dua etmenin aile fertleri üzerinde etkisi var mıdır? Aile fertleri için yapılacak dualar kabul olur mu? Dua etmenin aile bireyleri üzerindeki etkisi.
Dua, mü’minin Rabbi ile irtibat kurma halidir. Kul istekte bulunur, Rabbi uygun bulursa o anda veya sonraki bir tarihte cevap verir, kimi zaman da cevap âhirete kalır. Doğrudan âhirete yönelik olan duaların sonucu da âhirette görülür.
Kur’ân-ı Kerîm’de aile fertlerinin birbirine yaptıkları dualara ait çeşitli örnekler bulunur. Burada birkaç tanesini vereceğiz. Geçmiş günahlarına tevbe ederek, yeni bir îman ve azimle Allah yoluna yönelenlerin şu şekilde dua edebilecekleri belirtilir:
“Onlar: Ey Rabbimiz! Bize gözümüzü aydınlatacak eşler ve zürriyetler bağışla ve bizi takva sahiplerine önder kıl! derler.” [1]
HZ İBRAHİM’İN (A.S.) EŞİ VE OĞLU İÇİN YAPTIĞI DUA
İbrahim (a.s.), Hz. Hacer’i ve İsmail’i, o devirde kimsenin yaşamadığı ıssız bir yer olan Hicaz’da bırakırken şu duayı yapmıştı:
“Ey Rabbimiz! Namazı dosdoğru kılmaları için ben, neslimden bir bölümünü senin Beyt-i Haram’ının yanında, tarım yapılmayan bir vadiye yerleştirdim. İnsanlardan bir kısmının gönüllerini onlara meylettir ve meyvelerden bunlara rızık ver, umulur ki nimetlere şükrederler.” [2]
“Ey Rabbim! Beni ve soyumdan gelecekleri namazı sürekli kılanlardan eyle, ey Rabbimiz! Duamı kabul et. Ey Rabbimiz! Hesap olunacağı gün beni, ana - babamı ve mü’minleri bağışla.” [3] İbrahim’in (a.s.) başka bir duası da şöyledir:
“Ey Rabbimiz! Bizi sana boyun eğenlerden kıl, neslimizden de sana itaat eden bir ümmet çıkar. Bize ibadet usullerimizi göster, tevbemizi kabul et. Şüphesiz ki, sen tevbeleri çok kabul eden, çok merhametli olansın!” [4]
LOKMAN ALEYHİSSELAM’IN OĞLUNA VERDİĞİ ÖĞÜTLER
Lokman (a.s.)’ın oğluna yaptığı öğütler de mürşid ve eğitimciler için her devirde önemini koruyan, altın değerinde öğütlerdir. Kendi adını taşıyan sûrede açıklanan bu öğütlerden bazıları şunlardır:
“Bir zamanlar Lokman (a.s.) oğluna öğüt vererek şöyle demişti: Yavrucuğum! Allâh’a ortak koşma! Doğrusu şirk büyük bir zulümdür.” [5]
“Yavrucuğum! Yaptığın iş (iyilik veya kötülük), bir hardal tanesi ağırlığında bile olsa ve bu, bir kayanın içinde veya göklerde yahut yerin derinliklerinde bulunsa yine de Allah onu (senin karşına) çıkarır. Doğrusu Allah, en ince işleri görüp bilmektedir ve herşeyden haberdardır. Yavrucuğum! Namaz kıl, iyiliği emret, kötülükten vazgeçirmeğe çalış, başına gelenlere sabret. Doğrusu bunlar azmedilmeye değer işlerdir. Küçümseyerek insanlardan yüz çevirme ve yeryüzünde böbürlenerek yürüme. Zira Allah, kendini beğenmiş övünüp duran kimseleri asla sevmez. Yürüyüşünde tabii ol, sesini alçalt. Unutma ki seslerin en çirkini merkeplerin sesidir.” [6]
LUT ALEYHİSSELAM’IN EŞİ VE OĞLU İÇİN YAPTIĞI DUANIN GERİ ÇEVRİLMESİNİN SEBEBİ
Ancak hak dinden yüz çeviren ya da ilâhî mesaja kalbi kapalı bulunan kişi için yapılacak duanın da bir yararı olmayabilir. Nitekim birtakım peygamberlerin en yakınları için bazı duaların geri çevrildiği Kur’ân’da bildirilmektedir. Nûh (a.s.)’ın oğlu ve Lût (a.s.)’ın eşi için yaptıkları dualar buna örnek verilebilir. Hz. Nûh’un oğlu için; “Ey Nûh! O, senin ailenden değildir, çünkü kötü bir iş işlemiştir. Öyleyse hakkında bilgin olmayan bir şeyi benden isteme!” [7] buyurulmuş ve oğlu yükselen sularda boğulmuştur. Hz. Lût’un eşi de, eşcinsellerle mücadelesinde kocasına yardımcı olmamış ve Lût (a.s.) îman edenlerle birlikte kasabayı terk ederken o geride kalmış ve Sedom halkı ile birlikte helâk olmuştur.[8]
Hz. Peygamber (s.a.v.) çok sevdiği ve iyiliklerini gördüğü Amcası Ebû Talîb’in İslâm’a girmesini arzu etmiş ve onun ölümüne yaklaştığı bir sırada “şehadet kelimesini” söylemesini, böylece kıyamet günü yardım etmesinin mümkün olabileceğini bildirmişse de, Ebû Talîb; “Kureyş kadınları; ölümden korktu da Ebû Talîb îman etti” diye, alay ederler korkusu ile bu teklifi de reddetmişti. Bunun üzerine şu âyet inmiştir:
“(Resûlüm!): Sen sevdiğini hidayete erdiremezsin. Bunun aksine, Allah dilediğine hidayet verir ve hidayete girecek olanları en iyi o bilir.” [9]
Sonuç olarak mü’min, aile fertlerinin iffet, salâh ve fazilet sahibi olmaları için gerekli eğitim, terbiye ve irşad yollarına başvurma yanında, sonucu Yüce Allah’tan istemelidir. Çünkü kişi önce kendisini, sonra aile fertlerini cehennem ateşinden korumakla yükümlüdür.[10] Nitekim Enes b. Mâlik’i (ö.91/717) annesi Hz. Peygamber’in hizmetine verirken, dua etmesini istemiş ve Allah elçisi şöyle dua etmiştir: “Allahım! Enes’in malını çoğalt, ona çok çocuk ihsan et ve vereceğin şeyleri ona mübarek kıl.” [11]
Dipnotlar:
[1] Furkan, 25/74. [2] İbrahim, 14/37. [3] İbrahim, 14/40, 41. [4] Bakara, 2/128. [5] Lokman, 31/13. [6] Lokman, 31/16-19. [7] Hûd, 11/46, bk. 42, 43 ve 45. âyetler. [8] bk. Şuarâ, 25/169; Hicr, 15/58-60; Hûd, 11/81; Neml, 27/57-59; Ahmet Özgen, «Lût» mad. Ş.İ.A. İst. 1991, IV, 31. [9] Kasas, 28/56. [10] bk. Tahrîm, 66/6. [11] Kurtubî, age IV 47.
Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle Aile İlmihali, Erkam Yayınları