Dünya Üzerindeki Denizler ve Karaların Dağılımı Nasıldır?
Dünya üzerinde karaların ve suların kapladığı alan ne kadardır? Dünyada karaların ve denizlerin oranı nasıldır? Kara ve denizlerin dağılışı dünya üzerindeki sıcaklığı ve nüfusu nasıl etkiler?
Dünya yüzeyinin % 71’ini denizler, % 29’unu karalar oluşturur. Ancak bu oran kuzey ve güney yarım kürede değişir. Çünkü buralarda kara ve denizlerin oranı farklıdır. Kuzey Yarım Küre’de karalar % 39, denizler % 61 oranında yer tutar. Güney Yarım Küre’de ise karalar %19, denizler %81 yer kaplar. Asya, Avrupa, Kuzey Amerika, Afrika'nın büyük bir kısmı Kuzey Yarım Küre’de kalır. Güney Amerika, Afrika’nın Güneyi, Okyanusya ve Antartika ise Güney Yarım Küre’de kalır.
KARA VE DENİZLERİN DAĞILIŞININ SICAKLIK VE NÜFUSA ETKİSİ
Kara ve denizlerin dağılımının sıcaklık ve nüfusa etkileri:
- İklimi etkiler. Kuzey Yarım Küre daha karasal bir iklime sahiptir. Bu durum Kuzey Yarım Küre’de ortalama sıcaklığın 2 derece kadar fazla olmasını sağlar.
- Nüfusun büyük çoğunluğu Kuzey Yarım Küre’dedir. Bu ekonomik gelişimi olumlu yönde etkiler.
- Karalar üzerindeki doğal zenginlikler, ormanlar ve yeraltı zenginlikleri Kuzey Yarım Küre’de daha çoktur.
- Ulaşım olanakları ve ülkeler arası iletişim Kuzey Yarım Küre’de daha gelişmiştir.
- Karalar güneş ışınlarını denizlere oranla daha fazla tuttuğu için çabuk ısınır. Bu nedenden dolayı Kuzey Yarım Küre’nin ısınması daha çabuk olur.
- Karalarda ısıyı tutma oranı denizlere göre daha zayıf olduğu için Kuzey Yarım Küre daha çabuk soğur.(Kaynak: Editörün notları)
DENİZLER VE KARALARIN İLAHİ DENGESİ
Yeryüzünün dörtte üçü sularla kaplıdır. Bu sâyede ne kutupların dondurucu soğuğu bütün Dünya’yı tesiri altına alabilir, ne de tropikal bölgelerin kavurucu sıcağı.
Gündüz, güneş ışınlarıyla ısınan kara, topladığı bu ısıyı tıpkı bir radyatör gibi çevreye yayar. Denizler ise, Güneş’ten milyonlarca kalori almasına rağmen, ancak birkaç derece ısınabilir. Fakat ısındıktan sonra da, kolay kolay soğumaz. Yani denizlerin karalardan fazla oluşu; iklimin düzenlenmesinde, aşırı ısınma ve soğumayı önlemede termostat vazifesi görür. Aynı zamanda buharlaşmayla karaların suya olan ihtiyacını da karşılar. Eğer yeryüzündeki denizler daha az olsaydı, buharlaşma da azalacak ve kuraklık sebebiyle her taraf çöl hâline gelecekti.
Denizlerdeki canlı ve cevherlerin husûsiyetleri de yeryüzündekilerden aşağı değildir. Denizden çıkan inci, mercan, diğer süs eşyâları ve bilhassa taze gıdâlar, insan için çok mühim bir yere sahiptir. (Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Tefekkür, Erkam Yayınları)
YORUMLAR