Belh diyarından bir Allah dostu. Adı Muhammed bin Ömer, künyesi Ebû Bekir, lâkabı Varrâk’tır. Aslen Tirmizli olup, Belh’de yaşamıştır. Vefatı milâdi 917 yılıdır.

Ebû Bekir Verrak kuddise sırruh hazretleri muamelede ve edebde emsalsizdi. Bu yüzden kendisine “Müeddib-i evliya” (evliyâ’nın mürebbîsi) denilmiştir.

O, ilim ve hikmet hazinesi idi. Hikmet ile nübüvvet arasında şöyle bir ilgi kurardı:

“-Ehl-i hikmet peygamberlerin halefleridir. Nübüvvetten sonra hikmetten başka bir kapı kalmamıştır.

Hikmet, işi sağlam yapmaktır. Hikmetin ilk işâreti dile sahip olmak ve sükûttur; ihtiyaç olmadıkça konuşmamaktır.”

EBÛ BEKİR VERRÂK HAZRETLERİ'NİN HİKMETLİ SÖZLERİ

Onun hikmetli sözlerinden birkaçı şöyledir:

“- Uzuvlarını nefsinin istekleriyle tatmin ederek memnun eden, kalbine pişmanlık ağacı dikmiş demektir.”

“- Edeb, konuştuğun zaman dilini, yalnız kaldığın zaman kalbini, dışarıya çıktığın zaman gözünü, yediğin zaman boğazını, sofrada uzattığın zaman elini, yürüdüğün zaman ayağını muhafaza etmek ve bütün işlerinde vaktini korumaktır. Kim âzâlarını korumaz ve vaktini zâyi ederse, onun uzuvları edebsizliğe gider. ”

“- Allah Teâlâ ile kendi aranda doğruluğu, halkla kendi aranda ise yumuşaklığı sağla.”

“- Âlimler bozulunca din ortadan kalkar. Çünkü âlimler dinin bağıdır. Bağ çürüyünce neyi bağlayabilir?”

“-Kâmil mü’minin dört alâmeti vardır. Zikir halinde yaşar. Sükut halinde devamlı tefekkür eder. İbret nazarıyla bakar. Hayırlı ameller işler.”

“- Nefsine âşık olan, kibirli, kıskanç, aşağı ve hakir olur. Nefsin galib gelişinin kökünde arzu ve isteklere uymak vardır.”

“- İnsana nefsinin arzu ve istekleri galip olunca kalb kararır. Kalb kararınca, can sıkılır ve göğüs daralır. Can sıkılır ve göğüs daralınca huy bozulur. Huyu bozulan kimse insanlardan nefret eder. O nefret edince insanlar da ondan nefret eder. Onu kimse sevmez. Bu sefer insanlara düşman kesilir. İnsanları sevmeyen onlara ezâ ve cefâ eder, hatta zulmetmeye başlar. Böyle bir davranışın sonu ise şeytanlıktır.”

“- Şeytanın bir mü’mini yoldan çıkarma taktiği şudur: O, bir mü’mine ilk önce, “Kâfir ol!” diye vesvese verecek kadar budala değildir. İlk önce o mübahlara karşı hırslandırır. Mü’min, nefsinin helal isteklerine esir düşünce de günah işlemeye teşvik eder. Sonra ona vesvese vererek küfre düşmesine çalışır.”

ÇOCUKLARI AK SAÇLI EDECEK BİR GÜN

Ebû Bekir Verrak kuddise sırruh hazretlerinin talebelerinden biri, birgün hocasına:

“-Efendim! Bize, hem insanlara hem de Allah’a yaklaştıran bir amel gösterebilir misiniz?” diye sorar.

O da şu karşılığı verir:

“- Evlâdım! Seni Allah’a yaklaştıran şey, ihtiyacını O’ndan istemendir. Allah’tan talebde bulun! Ona yakın olursun.

Halka sevdiren şey de insanlardan bir talepte bulunmamandır. İnsanlardan bir şey istemezsen onlara yakın olursun.

Yani sadece Allah’tan isterseniz O’na yaklaşırsınız; insanlardan da hiçbir şey istemezseniz, onlara yakın olursunuz” diye cevap vermiştir.

Rivayete göre Ebû Bekir Verrâk’ın bir oğlu vardı. Büyüyünce onu mektebe gönderdi. Çocuk bir gün mektepten benzi soluk bir vaziyette ve tir tir titreyerek eve döndü.

Babası : “-Nedir oğlum bu halin?” dedi.

O da çocuk sâfiyeti içerisinde:

“-Babacığım! Bugün öğrendiğim âyet-i kerimenin dehşetinden bir türlü kurtulamıyorum” dedi.

Babası oğluna: “- O hangi âyettir” diye sordu.

Çocuk da hocasının öğrettiği âyet-i celileyi okudu.

Bu âyet-i celilede meâlen: “Eğer nankörlük ederseniz çocukları ihtiyarlatacak bir günden nasıl sakınırsınız?” (el-Müzzemmil, 73/ 17) buyurulmaktadır.

Rabbimizin bu ikazından dehşete kapılan çocuk hastalandı. O kıyamet gününün sıkıntıları gönlünü sardı ve bir süre sonra da öldü.

Ebû Bekir Verrâk (k.s) Hazretleri zaman zaman oğlunun kabri başına gider, kendi kendine yanıp yakılır ve şöyle tazarru ve niyazda bulunurdu:

“-Ey Ebu Bekr! Oğlun bir âyet işitti ve canını verdi. Sen ise bunca yıldır Kur’an okuyorsun, kılın bile kıpırdamıyor. Yoksa kalbin taş mı kesildi?” diye hayıflanırdı.

Ebû Bekir Verrak kuddise sirruh ömür boyu Hızır aleyhisselâm’la görüşmeyi arzulardı. Her gün ibret almak maksadıyla kabristana gider gelir, bu esnâda da bir cüz Kur’ân okurdu. Bir gün, yine bu maksatla evinden çıkarken nûr yüzlü bir ihtiyar kendisine selam verdi. Ebû Bekir Verrak kuddise sirruh hazretleri selamı aldı.

"BENİMLE SOHBET ETMEK İSTER MİSİN?"

Yaşlı zât:

“–Benimle sohbet etmek ister misin?” dedi.

Verrak hazretleri:

“–İsterim!” deyince, beraber yola revân oldular. Yolda giderken, dinlenirken hep sohbet ettiler. Eve dönene kadar, yol boyunca, gidiş ve gelişlerinde sohbetleri devam etti.

Yaşlı zât, ayrılma vakti gelince Ebû Bekir Verrak kuddise sirruh hazretlerinden müsaade istedi ve şunları söyledi:

“–Ömür boyu görmek istediğin Hızır benim! Bugün benimle sohbet ettin, ama bir cüz Kur’an okumaktan da mahrum kaldın!...” dedi. (Attar, s: 568-569)

Hızır’la sohbet etmenin neticesi bu olursa, diğer insanlarla, ehli gafletle sohbet etmenin neticesi nasıl olur acaba? Rabbimiz cümlemizi ehl-i gafletten uzak durup Kur’an’la dost olan kullarından eylesin. Amin.

İslam ve İhsan