Eğer Fakirlikten Korkarsanız…

İnançsız veyahut inkârcıların verdikleri sözlere güvenilebilir mi? Müslümanların en faziletlisi kimdir? Allah’ın mescidlerini madden ve manen imar edecek olanlar kimlerdir? Yüce Allah fakirlikten, yoksulluktan endişe eden müminleri nasıl teskin ediyor? Doç. Dr. Murat Kaya yazdı.

Allah Teâlâ kullarını daima görüp gözetmekte ve onlara her türlü lütuflarda bulunmaktadır. Yardımı her zaman onlarla beraberdir. Buna mukabil kulların da Allah’ın dini konusunda hassas davranmaları, emir ve yasaklarına titizlikle uymaları gerekir.

Mekkeli müşrikler Hz. İbrahim’in dinini bozmuşlar, hevâlarına göre bazı âdetler uydurmuşlardı. Kâbe’nin kudsiyetine inanıyor, hac ve umreyi bozdukları hâliyle yapmaya devam ediyorlardı. İnsanlar hac için toplandığında Mekke’nin etrafında panayırlar kuruluyor, ticaret ve kültürel faaliyetler canlı bir şekilde devam ediyordu. Hac ve umre için insanların Mekke’de toplanmaları ekonomik olarak Mekkelilere çok büyük menfaatler sağlıyordu. Müslümanlar Mekke’yi fethedince bu pazar onların eline geçti.

Bir yıl sonra hac mevsimi gelmiş Müslümanlar tam ekonominin nabzını tutmaya başlamışlardı ki Allah Teâlâ Tevbe sûresini indirdi. Müşriklere kesin bir uyarı vererek Allah ve Rasûlü’nün müşriklerden berî olduğunu bildirdi. Anlaşmasına riayet edenlere müddetleri bitinceye kadar, diğerlerine de dört ay mühlet tanıdı. Bu zaman dolunca savaş hâlinin başlayacağını bildirdi. Bununla birlikte Allah Teâlâ müşrikleri her fırsatta tevbe etmeye, namaz kılıp zekât vermeye çağırıyor, bunun kendi iyiliklerine olduğunu bildiriyor, mağfiret ve rahmet sahibi olduğunu vurguluyordu. Yüz çevirdiklerinde ise Allah’a asla zarar veremeyeceklerini ve elîm bir azaba müstahak olacaklarını hatırlatıyordu. Zira asıl maksat kulların kurtuluşa ermesi idi. Bu sebeple herhangi bir ihtiyacı için eman isteyen kimseye de eman veriliyor, Allah’ın kelâmını işitmesi sağlanıyordu. Sonunda inanmasa bile o geldiği yere emniyet içinde ulaştırılıyordu.

VERDİKLERİ SÖZE NASIL GÜVENİLEBİLİR Kİ?

İnançsızlara karşı bu kesin uyarı ve sert tavrın sebebi neydi acaba? Tevbe sûresindeki âyetlerde bunun cevabı açıkça verilmiştir: “Verdikleri söze nasıl güvenilebilir ki? Şayet size galip gelselerdi, yakınlık bağını da antlaşma hükümlerini de sizin için gözetmezlerdi. Onlar dilleriyle sizi memnun etmeye çalışıyorlar, fakat kalplerinden geçen çok farklı. Zaten onların çoğu yoldan çıkmış kimselerdir.” (Tevbe, 8)

- Allah’ın hakkını gözetmez, emirlerine riayet etmezler.

- Allah’ın âyetlerini basit dünya menfaati karşılığında satarlar.

- İnsanları Allah’ın hak yolundan alıkoymak için türlü türlü hileye başvurur, her alanda çalışmalar yaparlar. Müslümanlarla mücadele edenlere maddî mânevî yardım ederler.

- “Bir mümin hakkında ne yakınlık bağına ne de antlaşma hükümlerine riayet ederler; işte onlar böyle sınır tanımaz kimselerdir.” (Tevbe, 10)

Allah’ın rahmetine bakın ki her fırsatta tevbe kapısının açık olduğunu hatırlatarak kullarının kurtuluşunu ne kadar çok istediğini gösteriyor: “Ama tevbe ederlerse ve namazlarını kılıp zekâtlarını verirlerse, artık onlar sizin din kardeşlerinizdir” (Tevbe, 11) buyuruyor.

MÜSLÜMANLARIN EN FAZİLETLİSİ

Din kardeşliğine riayet etmek, hakkını yüce tutup yerine getirmek gerekir. Zira Müslümanların en faziletlisi İslâm kardeşliğinin haklarını en iyi şekilde yerine getiren ve bu bağı kuvvetlendiren kimsedir. Ancak inançsızlara karşı daima uyanık olmak gerekir. Müslümanlar samimi bir şekilde onlarla mücadele ederlerse Allah onların eliyle düşmanlarına ceza verir, onları rezil rüsva eder, kendilerine zafer nasib eder ve böylece zulme uğrayan bir kısım insanların gönlüne su serper. Kalplerindeki öfkeyi giderir ve dilediğine tevbe nasib eder. Dolayısıyla onlara devamlı tevbeyi hatırlatmalıdır. Bütün bunlar aynı zamanda mü’minlerin imtihanıdır. Allah yolunda mücadele edenler; Allah’ı, Peygamberini ve mü’minleri sırdaş edinenler kazanır.

ALLAH’IN MESCİDLERİNİ MADDEN VE MANEN İMAR EDECEK OLANLAR

İnkârcıların Allah’ın mescidlerini imar etmeleri mümkün değildir. Oraları madden ve manen imar edecek olanlar ancak Allah’a ve âhiret gününe iman eden namazı kılıp zekâtı veren, Allah’tan başka kimseden korkmayan ve O’nun yolunda cihâd eden mü’minlerdir. Dolayısıyla gayrimüslimleri Müslümanların kutsal mekânlarından uzak tutmak gerekir.

Nitekim Cenâb-ı Hak bu esasları bildirdikten sonra müşriklerin madden ve mânen pislik olduğunu bildirdi ve “Artık bu yıldan sonra Mescid-i Harâm’a yaklaşmasınlar” buyurdu. Bunun üzerine mü’minler biraz endişeye kapıldılar. Önceden müşrikler gelip ticaret yapıyor, Mekkeliler de bundan istifade ediyorlardı. Şimdi onlar gelmeyince acaba ticaret zarar görür mü diye düşünüyorlardı. Allah teâlâ “…Eğer yoksulluktan endişe ederseniz, unutmayınız ki Allah size -dilerse- kendi lütfuyla bolluk verir. Allah Alîm’dir, Hakîm’dir” buyurdu. (Tevbe, 18)

Allah’ın lütfu çok çeşitli yollarla geldi. Öncelikle bir sonraki âyetle daha önce alınmayan cizye ve haracı helal kıldı. Bu Müslümanların müşriklerle yaptıkları ticaretten kaybettikleri kâra bedel oldu. Ve bunun kaybı sebebiyle üzüldükleri ticarî kârdan daha hayırlı olduğunu anladılar.[1] Zira aydan aya, yıldan yıla aldıkları önemli bir gelir kaynağına sahip olmuşlardı.

“…EĞER YOKSULLUKTAN ENDİŞE EDERSENİZ”

İkinci yolu İkrime (r.a)’in şu açıklamasında görmekteyiz: Müşrikler Beytullah’a geliyorlar, yanlarında buğday ve diğer gıda maddelerinden getirip ticaret yapıyorlardı. Onların Beyt’e gelmesi yasaklanınca Müslümanlar “biz buğdayı, diğer gıdaları ve eşyayı nereden bulacağız?” diye endişelenmeye başladılar. Bunun üzerine Allah Teâlâ “…Eğer yoksulluktan endişe ederseniz, unutmayınız ki Allah size -dilerse- kendi lutfuyla bolluk verir” (Tevbe, 28) âyetini indirdi. Müşrikler aralarından ayrılınca Allah teâlâ hemen Müslümanların üzerlerine bol bol yağmur indirdi, berekete nâil oldular ve malları arttı.[2]

Şeytan da boş durmuyor mü’minlerin kalbine “Nereden azık temin edeceksiniz, artık müşriklerin buraya gelmesi yasaklandı, böylece size gelen kervanlar da kesilmiş oldu” diye vesvese veriyordu. Allah ise mü’minlere üçüncü bir kapı daha açtı. Ehl-i kitapla, yani Yahudi ve Hristiyanlarla savaşı emrederek onlardan gelen ganimetlerle mü’minleri zengin kıldı.[3]

Şeytan “Size Mekke’ye kervanlarıyla gelen insanlarla savaşmanız emredildi, bu durumda nasıl yaşayacaksınız?” diye vesvese verdikçe Allah Teâlâ “Bana itaat edin, emirlerimi uygulayın, Rasûlüme itaat edin, ben sizi lütfumdan zengin edeceğim” diye garanti veriyordu.[4]

Dördüncü olarak Allah bir takım kalpleri İslâm’a meylettirdi. Necid, Cüreş, Sanʻâ gibi önemli ticaret merkezleri Müslüman oldu. Kervanlarla Mekke’ye yiyecek ve eşya taşıdılar.[5] Artık Müslümanların rızkı necis müşriklerin eliyle değil, tertemiz imanlı eller vâsıtasıyla geliyordu.

Dipnotlar: [1] Taberânî, Müsnedü’ş-Şâmiyyîn, IV, 184-185/3067. [2]Bkz. Taberî, Câmiu’l-beyân, XI, 401; İbn Ebî Hâtim, Tefsîr, VI, 1777. [3] Taberî, XI, 400. [4] Taberî, XI, 402. [5] Mukâtil b. Süleyman, Tefsîr, II, 166.