Emzirme Döneminde Hangi Gıdalar Tercih Edilmeli?
Bir anne süt verme döneminde hangi gıdaları, ne için tercih etmelidir?
Bir önceki yazımızda, emziren annelere birtakım tavsiyelerde bulunmuştuk. Bu yazımızda; “Bir anne süt verme döneminde hangi gıdaları, ne için tercih etmelidir?” sorusunun cevabını vermeye çalışacağız.
Annelerin emzirme döneminde vücudun ihtiyaç duyduğu temel maddeler, hangi gıdalardan temin edilebilir?
Doğum sonrası vücudun toparlanıp kuvvet bulmasını sağlayan proteinler: Yumurta, balık, tavuk, kırmızı et ve baklagillerden;
Kemiklerin güçlü kalmasını ve sütün muhtevasına müsbet tesir eden kalsiyum: Süt, yoğurt, peynir ve yeşil yapraklı sebzelerden;
Enerji ihtiyacını karşılayan karbonhidratlar: Buğday, kepek veya yulaf ekmeği, makarna, pirinç pilavı ve kuskustan;
Kansızlığı gideren ve yorgunlukla baş etmeye yardımcı olan demir: Kırmızı et ve baklagillerden;
Vücuttaki pek çok kimyevî faaliyete destek olan ve hastalıklara karşı dirençli olmayı sağlayan vitaminler: İçlerindeki liflerle sindirim sisteminin çalışmasına yardımcı olan sebze ve meyvelerden;
Bebeğin zekâ gelişimi için elzem olan yağlar (Omega 3 ve 6); balık ve cevizden alınabilir. Balık, hem bebeğin zekâ gelişimine müsbet tesir eder, hem de annenin doğum sonrası depresyonunu önlemede faydalıdır.
BAZI YİYECEKLER SÜTÜ ARTIRIR MI?
Bu konuda her annenin kendi yaşadığı tecrübeler olmakla birlikte, sütün yapımına müsbet tesir eden gıdalar vardır. Sütün büyük kısmı sudan oluştuğu için emziren bir annenin sıvı alımına muhakkak dikkat etmesi gerekmektedir. Bunu; çoğunlukla sudan, ilave olarak da süt, komposto ve taze meyve sularından sağlayabilir.
Meyveler: Ayva, armut, incir, üzüm, dut. Bunların çiğ tüketilmesi, gaza sebep olacağından, komposto yaparak ya da kurutarak tüketmek daha iyi olur.
Sebzeler: Dereotu, karalahana, ıspanak, havuç. Salatasını yaparak da yemeğini yaparak da tüketilebilir.
Baklagiller: Anne sütüne gaz yapabilir. Bebekte kolik tarzı gaz sancıları varsa, bunların tüketimi sınırlandırılmalıdır. Mercimek, nohut, fasulye, barbunya gibi.
Kuru yemişler: Hem sütün üretimini artırır, hem enerji verirler. Ceviz, fındık, badem gibi.
Hurma, balık yağı, süt ve bazı bitki çayları da (papatya ve rezene gibi) süt yapımında faydalıdır.
EMZİREN BİR ANNE İÇİN GÜNLÜK MENÜ
Sabah: Tercihen bir bardak taze sıkılmış meyve suyu, iki dilim ekmek, zeytinyağı ilave edilmiş domates, salatalık, biber, maydanozdan oluşan salata tarzı bir karışım, beyaz peynir ve/veya kaşar, bir yumurta, su.
Ara öğün: 4-5 adet kuruyemiş (ceviz, fındık gibi), bir kâse komposto veya mevsim mevyesi.
Öğle yemeği: Bir kâse çorba, bir tabak etli sebze yemeği, bir kâse yoğurt, iki dilim ekmek.
Ara öğün: Bir bardak bitki çayı ile beraber ev yapımı bir ince dilim kek.
Akşam yemeği: Bir kâse çorba, bir porsiyon protein kaynaklarından (balık-tavuk gibi), limonlu-zeytinyağlı salata, bir dilim tahin helvası.
Yatmadan önce: Bir bardak ballı süt, gaz sorunu varsa rezene çayı tercih edilebilir.
Görüldüğü gibi, emziren bir annenin aşırı yemesine gerek yoktur. Bir öğünde yiyeceği iki tabak yemek, bir kâse yoğurt ya da salata, iki dilim ekmek, ara öğünlerde alacağı 4-5 adet kuruyemişle beraber bir bardak süt ya da komposto veya mevsim meyvesi, kahvaltı öğünlerinde yumurta, peynir, zeytin ve bir porsiyon salata ile gün içinde emzirme öncesinde ya da sonrasında içeceği su; günlük süt üretimi için yeterli kaloriyi sağlayacaktır. İşlenmiş hazır gıdalardan, kafeinli içeceklerden, sigara gibi zararlı alışkanlıklardan uzak durulmalıdır.
Toplumumuzda annelerin özellikle hâmilelik ve emzirme döneminde:
“-Sen iki canlısın, daha fazla yemelisin!” diyerek zorlandıklarını, bunun tabiî neticesi olarak da hanımların hâmilelik ve süt verme döneminde kilo alma problemi ile karşı karşıya kaldıklarını, sonrasında da bu fazla kilolardan kurtulmak için yanlış zamanlarda radikal diyetlere başvurduklarını müşahede ediyoruz.
İnsan vücudunun mükemmel yapısı sayesinde, annenin; rahminde büyüyen bir bebeğin sağlıklı gelişimi için aşırı kalori tüketmesine gerek yoktur. Fazladan alınan kaloriler, hanımlarda kalıcı kilolara ve sonrasında psikolojik problemlere sebep olmaktadır. Beslenme konusunda mûtedil davranılmalı:
“-İllâ da şu yiyeceği tüketmesem sütüm olmaz!” diye düşünülmemelidir.
Sütün yetip yetmediği konusunda endişesi yüksek olan annelerin bir hekime danışması, yerinde olacaktır. Yukarıda paylaştığımız menü de sadece yol göstermesi bakımından bir misaldir. Olmazsa olmaz değildir. Kahvaltı, ana ve ara öğünlerde tüketilecek meyve ve salatalar, mevsimine göre hazırlanabilir. İçecekler de süt, meyve suyu, bitki çayı ve komposto olarak tercih edilebilir.
Emzirme dönemi, annelerin hayatında hâmilelikten sonraki en mühim dönemdir. Annelere bedelsiz olarak ihsan edilen mûcizevî gıda, mâsum yavrulara karşılıksız ikram edilmek için şefkatli sînelerde beklemektedir. Ancak hem anne, hem bebek açısından pek çok faydaları ihtiva eden bu dönemde, anneler bazı zorluklarla karşı karşıya kalmaktadır. Bir sonraki ay bu konu hakkında bilgi vermeye çalışacağımızı belirterek ve emziren annelere kolaylıklar temennî ederek yazımızı bitirelim.
Rabbimiz, bedelsiz ikram ettiği nîmetlerine şükretmekten ve hattâ şükürden âciz kaldığımıza istiğfâr etmekten, bir dem bile bizi gâfil bırakmasın. Âmin.
Kaynak: Dr. Betül Nefise İnal, Şebnem Dergisi, Sayı: 175