En Büyük Edep Nedir?
En büyük edep, Cenâb-ı Hakk’ın zâtına karşı tâzîm göstermektir. Bunun da en güzel tezâhürü, ibâdetlerde kendini gösterir.
Allah dostları:
“İbâdet, insanı cennete götürür; ibâdette edep ve tâzîm ise Allâh’a götürür, Hakk’a dost eyler.” demişlerdir.
AMELDE EDEP NEDİR?
Enes bin Mâlik ise:
“Amelde edep, onun kabulüne işarettir.” buyurmuştur.
Hızır (a.s.) de şu duâyı yapmayı tavsiye etmiştir:
“Allâh’ım! Sana kulluk yapmam husûsunda bana güzel edep ihsân eyle.”
Hak dostları bütün bu bâtınî edep hâllerine ilâveten, dâimâ huzûr-i ilâhîde bulunma şuuru ile yaşadıkları için, zâhirî edebe de son derece îtinâ göstermişlerdir. Bu ise, ibâdetteki huşû ve edep hâlini ibâdet dışında da muhâfaza etmek şeklinde ifâde edilebilir. Nitekim Cenâb-ı Hak buyurur:
“Onlar namazlarında devamlıdırlar.” (el-Meâric, 23)
“Onlar namazlarını muhâfaza ederler.” (el-Meâric, 34)
Hazret-i Mevlânâ, bu âyetlere işârî mânâ vererek şöyle der:
“Kul, namazdaki hâlini namazdan sonra da muhâfaza eder. Böylece bütün bir ömrünü, edep, huşû; dilini ve kalbini muhâfaza içerisinde geçirir. Bu, gerçek âşıkların, yani Hak dostlarının hâlidir...”
Kaynak: Osman Nûri Topbaş, Hak Dostlarının Örnek Ahlâkından 1, Erkam Yayınları