Es'ad Bin Zürare -radıyallahu anh- Medine'yi İslam'la ilk tanıştıran... İlk Medineli Müslüman, Evs ve Hazrec kabilelerinin arasındaki düşmanlığı İslam kardeşliği potasında eriterek "Ensar" adını almalarını sağlayan büyük zat... Hicretten evvel Medine'deki Müslümanların reisi.

Es'ad Bin Zürare, Hazrec kabilesinin Neccaroğulları kulundandır. Künyesi "Ebü Ümame" dir. Onun İslam'la şerefleniş destanında iki nakil vardır. Birincisi Akabe görüşmesinden önce Müslüman olduğu, ikincisi ve meşhur olarak bilineni ise ilk Akabe görüşmesinde Müslüman olduğudur. Şöyle ki:

"Resulullah sallallahu aleyhi vesellem her sene Hac mevsiminde ve Ukaz panayırı günlerinde Mekke'nin dışına çıkar gelenlerle görüşürdü. Onlara yeni dini, İslam'ı anlatırdı. Peygamberliğinin on birinci senesiydi. Hac mevsiminde Akabe denilen yerde, Medine halkından bir toplulukla karşılaştı. Onlara, "Sizler kimlersiniz?" diye sordu. Onlar da: Medine'de Hazrec kabilesine mensup olduklarını söyledi. Sevgili Peygamberimizin dedesinin annesi de Hazrec kabilesinin Neccar oğulları koluna mensuptu. Onlarla bu şekilde alaka kurdu. Bir müddet oturdu, sohbet etti. Kur'an'dan ayetler okuyarak İslamiyet'i anlattı. Onları bu yeni dine davet etti. Medineli bu altı yiğit kabilesinin büyüklerinden ve Yahudilerden yakında bir peygamberin geleceğini önceden duymuşlardı. Birbirlerine bakıştılar ve: "Yahudilerin, alametlerini haber verdiği gelecek olan peygamber işte budur." diyerek aralarında anlaştılar ve kelime-i şehadet getirerek İslam'la şereflendiler.

Evs ve Hazrec'in hem kendi aralarında hem de Yahudilerle düşmanlığı vardı. Sevgili Peygamberimize şöyle dediler: "Biz şu anda kavmimiz arasındaki düşmanlıkları geride bırakmış bulunuyoruz. Ümit ederiz ki; Allah geride kalanları da sizin sayenizde biraya toplar. Biz, hemen dönüp onları, senin peygamberliğini kabul etmeye, davet edeceğiz. Yeni dini anlatacağız." diyerek heyecanlarını dile getirdiler ve Medine'ye dönmek üzere izin istediler.

İLK MEDİNELİ MÜSLÜMAN

İslam tarihinde bu hadiseye "İlk Akabe Görüşmesi" denir. Burada İslam'a giren Medineli ilk Müslüman altı Ensar'ın adları şunlardır: Es'ad Bin Zürare, Rafı' Bin Malik, Avf Bin Haris, Kutbe Bin Amir, Ukbe Bin Amir, Cabir Bin Abdullah (r.anh)

Medineli Müslümanlar arka arkaya Hac mevsiminde, Akabe'de üç defa Peygamberimizle görüştüler, ilk görüşmede altı kişilerdi. İkincide on iki, üçüncüde 73 erkek 2 kadındı. Başkanları Es'ad Bin Zürare (r.a.)'dı.

İKİNCİ AKABE'DE VERİLEN SÖZLER

İkinci Akabe'de sadece görüşme değil aynı zamanda biat yapıldı. Medineliler Resul-i Ekrem (s.a.) Efendimizin elini sıkarak şu konularda söz verdiler 1. Allah'a ortak koşmayacaklarına, 2. Hırsızlık yapmayacaklarına, 3. Zinaya yaklaşmayacaklarına, 4. Kız çocuklarını öldürmeyeceklerine, 5 Kimseye iftira etmeyeceklerine, 6. Allah'a ve Peygamberine karşı itaatten ayrılmayacaklarına.

Bu sözleşme ile bütün Arabistan'da hüküm süren şirkin, zulmün kötü adetlerin ortadan kaldırılması, prensip olarak kabul edilmiş oluyordu. Bu suretle insanlık alemine büyük hizmet yapılıyordu.

Mekke'de müşriklerin zulmü had safhaya varmış dayanılmaz bir hal almıştı. Medine'de ise, Es'ad Bin Zürare (r.a.) ile genç muallim Mus'ab Bin Umeyr (r.a.)'ın gayret ve hizmetleriyle İslam yayılıyordu. Medineli Müslümanlar, kardeşlerine kucak açarak her türlü fedakarlığa hazır olduklarını Üçüncü Akabe görüşmesinde sevgili Peygamberimize arz ettiler. Onun Medine'ye teşrifini arzu ettiler. Kendi mallarını, canlarını, çocuklarını koruyup gözettikleri gibi Resul-i Ekrem (s.a.) Efendimizi de koruyacaklarını söylediler. Bunun için Medineli Müslümanların reisi Es'ad Bin Zürare (r.a.) ilk önce kalktı ve biatını yeniledi. Peşinden her biri teker teker aynı şekilde söz verdiler. Bunun üzerine Fahr-i Kainat (s.a.) Efendimiz Mekke'de işkence ve zulüm altında zorda kalan Müslümanlara Medine'ye hicret izni verdi. Sonra Allah Tala'nın izniyle kendisi de Hz. Ebubekir (r.a.) ile birlikte hicret ettiler.

Sevgili Peygamberimiz Medine'ye vardığında devesinin ilk çöktüğü arsa, Es'ad Bin Zürare (r.a.)'ın yanında yetişip büyüyen iki yetime aitti. Resül-i ekrem (s.a.) burayı mescit yapmak için salın almak istedi. Es'ad (r.a.) da o yetimlerin tarlasına karşılık bir arazi verdi. Mescid-i Nebi inşaatına başlandı. İnşaat devam ediyordu. Dokuz ay kadar bir zaman geçmişti. Es'ad (r.a.) rahatsızlandı. Hastalığı birden şiddetlendi ve kısa bir müddet sonra Hakk'ın rahmetine kavuştu.

İLK VEFAT EDEN SAHABİ

Resülullah (s.a.)'in Medine'ye hicretinden sonra ilk vefat eden sahabisi olan Es'ad İbni Zürare (r.a.) Bakî kabristanına defnedildi.

Vefatından sonra Neccar oğullarından bir gurup Resul-i Ekrem (s.a.) Efendimize geldiler. "Bizim nakibimiz öldü. Bize bir nakîb tayin ediniz!" dediler. İki Cihan Güneşi Efendimiz onlara: "Sizler, benim dayılarımsınız. Ben de sizin nakîbinizim." buyurarak onlara iltifat etti. Cenab-ı Hak'tan şefaatlerini niyaz ederiz. Amin.

Kaynak: Mustafa Eriş, Altınoluk Dergisi, 1995 - Temmuz, Sayı: 113, Sayfa: 026

İslam ve İhsan