Eski İstanbulluların Unutulan İncelikleri

Mehmet Dinç, eski İstanbulluların unutulan inceliklerini yazdı.

“Zihnim bu devirden,

bu diyardan çok uzakta,

Tamburi Cemil Bey

çalıyor taş plakta”

diyen şairi çok daha iyi anlıyorum şimdi, bir yandan size bu satırları yazıp diğer yandan Yahya Kemal’in “Sana dün bir tepeden baktım Aziz İstanbul” şiirini Üstat Münir Nurettin Selçuk’un sesinden dinlerken. Kalbim İstanbul ile dopdolu, gözlerimi kapayıp Orhan Veli gibi, İstanbul’u dinlemeye çalıştım Münir Nurettin’in sesinden:

“ Sana dün bir tepeden baktım Aziz İstanbul

Gezmediğim, görmediğim, sevmediğim hiçbir yer

Ömrüm oldukça gönül tahtıma keyfince kurul

Sade bir semtini sevmek bile bir ömre değer”

İSTANBUL'UN FETHİNİN 564. YIL DÖNÜMÜ

İstanbul’un fethinin yıl dönümündeyiz. Çağların kapanıp, çağların açıldığı bir mübarek fethin, bir kutlu zaferin yıl dönümünü yaşıyoruz. Tarihimizi ve kültürümüzü bilen ve önemseyen hiç kimse buna bigane kalamaz, “500 bilmem kaç yıl önce buralardan çok çok uzakta ne olmuşsa olmuş, bize ne” diyemez. Çünkü İstanbul, fethin ardından bir medeniyetin ve bir kültürün temsilcisi, değişmez bir sembolü olmuştur.

HAYATIN DEĞERLERİ EN İDEAL ŞEKLİYLE YAŞANMIŞ

Dilimiz İstanbul’da en verimli şekilde neşvü nema bulmuş, en güzel Türkçe İstanbul’da konuşulmuş, İstanbul Türkçesi ismiyle tarihe kayıt düşülmüştür.

“Çiçeği altın yıldız, suyu telli pulludur

Ay ve güneş ezelden iki İstanbulludur” diyen Necip Fazıl da,

“Yaşamıştır derim en hoş ve uzun rüyada

Sende çok yıl yaşayan, sende ölen, sende yatan” diyen Yahya Kemal de İstanbul Türkçesi'ni anlamamıza en güzel örnek olabilecek iki İstanbul çocuğudur. Dilin ötesinde toplum hayatının değerleri en ideal haliyle İstanbul’da yaşanmış, “Sadaka Taşları” ve “Diş Kira”ları insanlığa numune olacak örnekler olarak tarihe geçmişlerdir.

TÜRK'ÜN İNCELİĞİ

Camilerin dış duvarlarında yer alan “Sadaka Taşları”na maddi durumu iyi olan insanların devamlı olarak sadaka bırakmaları ve ihtiyaçlı insanların ihtiyaçları kadar oradan almaları; bununla beraber verenin gurura kapılmaması, alanın da mahcup olmaması için taşın ağzının içeri giren elin sadakayı alan mı veren mi olduğunu belli etmeyecek şekilde yapılması ve oradaki paranın hiç bitmemesi İstanbul’un yaşattığı medeniyetin bugün bize rüya gibi gelen gerçekleridir.

Ramazan aylarında mahallenin en varlıklı insanlarının büyük bir ziyafet sofrası hazırlayıp, bütün mahalleliyi iftara çağırmasının ardından onlara bayramda garip kalmasınlar diye hazırladıkları hediyelerini, misafirlerini yolcu ederken “yemeklerimizi yediniz, dişleriniz yoruldu, lütfen diş kirası olarak bunu kabul edin” bahanesiyle kırmadan incitmeden vermeleri de, insanlık tarihinin ender gördüğü zirve nezaket ve diğerkâmlık örnekleri olarak bize miras kalmıştır.

Fetihlerin medeniyet ve kültürle olduğu bu çağda bize düşen, dünyanın neresinde olursak olalım kendimizi İstanbullu sayıp, doğması ve gelişmesi asırlar süren ve yüzyıllar boyunca yaşayanlarını mutlu kılan İstanbulluluğu diliyle, kültürüyle, medeniyetiyle ve inancıyla öğrenmeye çalışıp, Fatih’in ruhunu İstanbulluluğu yaşayarak ve yaşatarak şad etmek olmalıdır.

Kaynak: Mehmet Dinç, Altınoluk Dergisi, Sayı: 375