Etbaut Tabiinden Sonraki Devrin Hadis İlmi Yönünden Önemi

İslam Tarihi

Etbaut tabiinden sonraki devrin hadis ilmi yönünden önemi nedir?

İslam toplumunda ortaya çıkan itikadî ve siyasi grupların kendi görüş ve düşüncelerini desteklemek için hadis Mevzu faaliyetlerine girişmeleri hadislerin tasnif edilmesini gerekli kılan en önemli etkenlerden biridir. Bu sebeple hadis âlimlerinin hicri ikinci asırda başlayan tasnif faaliyetleri, hicri üçüncü asırda yetişen büyük hadis âlimlerinin çalışmalarıyla devam etmiştir.

Bu devrin hadis ilmi açısından bir diğer önemi ise, usûl kitaplarının yazılmasıdır. İmam Şafi’î’nin özellikle er-Risâle ve Kitabu'l-Umm adlı eserleri, birer fıkıh ki­tabı olmalarına rağmen Hadis ilmiyle ilgili bir çok kaideyi ihtiva eden birer usûl kitabı niteliğindedirler.

Netice olarak, etbâu't-tâbiînden sonraki devir, hadis ilminin bütün usûl ve kaideleriyle teşekkül ettiği bir devirdir. Bu devirde sahîh hadis kitapları ortaya çıkmıştır. Bu devir, hadis ta­rihinin altın çağıdır. Kütüb-i Sitte adıyla bilinen Buharî, Müslim, Nesa'î, Ebû Davud, Tirmizî ve İbn Mâce’ nin hadis kitapları bu devirde or­taya çıkmıştır.

İMAM ŞÂFİ’Î VE HADİS İLMİNDEKİ YERİ

Ebû Abdullah Muhammed b. İdrîs eş-Şafi'î, 130/767 senesinde Gazze şehrinde dünyaya gelmiştir. 13 yaşında iken Medîne'ye gitmiş ve daha önce ez­berlemiş olduğu İmam Malik'in Muvatta'ını Malik'e ezberden okumuştur. Malik'in takdirini kazanan Şafi'î, 9 yıl onun himayesinde kalmış ve bir taraf­tan Malikî mezhebini öğrenirken, bir taraftan Medîneli hadisçilerden hadis almıştır. Hayatının sonlarına doğru, 199/815 senesinde Mısır'a yerleşen Şafi'î, (ö. 204/819) senesinde ölünceye kadar orada kal­mış ve kendi mezhebini yaymıştır.

AHMED B. HANBEL VE HADİS İLMİNDEKİ YERİ

Fakih, muhaddis ve kendi adı altında kurulmuş olan fıkıh mezhebinin imamı Ahmed b. Muhammed b. Hanbel, 164/781 senesinde Bağdat'ta doğmuştur. Küçük yaştan itibaren Kur'an ve hadis öğrenmeye başlamış, bu arada Ebû Hanîfe'nin talebesi Ebû Yusuf'un derslerini takip etmiştir. Ahmed b. Hanbel, 241/855 senesinde Bağdat'ta vefat etmiştir.

Ahmed b. Hanbel’in Müsned adlı eseri, hadis kitapları arasında büyük şöhret kazanmıştır. Bu eserde hadisler sahabî isimlerine göre tertip edilmiştir. Her sahabînin Hazreti Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’den rivayet etliği hadisler, o sahabînin adı al­tında yazılmıştır. Müsned'te 30 bin hadis bulunduğu söylenir.