Allahü Teâlâ ve Tekaddes hazretleri buyurur: "Sadakalarınızı o fakirlere verin ki, onlar Allah yolunda çalışmaya koyulmuşlardır. Öteye beriye koşup kazanamaz, dilenmekten çekindikleri için, tanımayanlar, onları zengin zanneder. Ey Resûlüm sen onları sîmâlarından tanırsın. Onlar iffetlerinden ötürü, insanları rahatsız edib bir şey istemezler. Siz malınızdan, bunlara ne harcarsanız, muhakkak Allah onu hakkıyla bilicidir." (Bakara, 273)

Vasît tefsirinde diyor ki:

Bu ayet-i kerime Ashâb-ı Suffa hakkında gelmiştir. Bunlar dört yüz kadar olup Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellemin mescidinin sofasında otururlardı. Evleri, yakınları ve dünyalık hiç bir şeyleri yoktu. Namaz kılarken, rükûa vardıklarında kaba avret mahalleri açılmasın diye, eski elbiselerini öne çekerlerdi. Biri bir yemek yese ve yemeği artsa onlara götürürdü.

Mücâhid:

- Onlar yüzlerindeki huşûdan tanınırlardı.

Dakkak radıyallahu anh:

- Açlık sebebiyle yüzleri sararmışdı.

Resûlü Ekrem sallallahu aleyhi ve sellem buyurur: (Ebu'd-Derdâ -R.A-'dan)

- Ey Ebu'd-Derdâ! Cehennem ehlinin kimler olduğunu sana bildireyim mi? Her böbürlenen, kaba, büyüklük taslayan, mal toplayan, iyiliğe mâni olan kimsedir. Cennet ehlinin de kimler olduğunu sana bildireyim mi? Her fakir kimse ki Allah'a yemin etse, Allah onu doğru çıkarır." (Râmuz)

FAKİRLİĞE SABREDENLER

Abdülkâdir Geylânî kuddise sirruh buyurur:

- Ey oğul! Eğer sana gelen fakir kişilerle, zengin kişiler arasında sence bir fark varsa, onlara ayrı muamele ediyor ve ayrı gözlerle bakıyor isen senin için kurtuluş yok demekdir. Fukara-i sabirîn (sıkıntılı, yokluklarında sabır ve metanet gösteren fakirler)e ikramlarda bulun. Onlarla bulunmayı ve onlarla bir arada oturmayı hayır, uğur ve bereket bil.

Bazı Müslüman için, fakirlik, bazısı için de zenginlik hayırlıdır. Bazı insan fakirliğin âdâbını yerine getiremez, gafilâne ömür sürer, halinden şikâyetçi olup, iç genişliği gösterip de, şükür, sabır yolunu tutamaz.

Bazı kimse de zenginliğin vecibesini yerine getiremez, nefsin tesiri altında kalır. Bu servet Allahü Teâlâ'ya karşı hicabını artırmağa yarar. Yer, içer bütün ömrünü zevki, nefsi - hevası yolunda harcar, zenginliği ile iftihar eder, kibirlenir, böbürlenir, Allahü Teâlâ'nın lutfettiği nimetlere karşı şükür edeceği yerde azgınlaşır, tuğyan eder, hatta bazıları, sınırı aşar; "Ben becerikliyim, bilgim ve çalışmam sayesinde zengin oldum" der. Fakirleri küçümser, dinine, vatanına, milletine, cemiyete karşı en ufak bir fedakârlık yapamaz. Böyle bir zenginlik, onun Allahü Teâlâ'dan uzaklaşmasına vesile olur.

Asıl dikkat edilecek husus, bir Müslümanın gerek darlıkta, gerek refah ve bollukta Rabbi'sinden razı olup, O'nunla beraber olma şuuruna sahip olması keyfiyetidir.

SABREDEN FAKİRİN DERECESİ

Sabreden fakirin derecesinin yüksek olmasına sebeb, kendisini Cenâb-ı Hakk'a karşı perdeleyecek, uzaklaşdıracak olan dünya malına sahib olmamasıdır.

Hatta seyr ü sülûk yolunda fakirlerin, zenginlerden ve zahirî ilim yolunda olanlardan (mütevazi, ilmi ile âmil olanlar müstesna) gönüllerini daha ziyade Rabbü'l-Âlemîn hazretlerine verdikleri müşahede edilmekdedir.

Akla gelebilir ki çok süper zengin olmağı istemeyip de vasatda kalmağa razı olmak muvafık mıdır? Halbuki iş hacmi geniş olanların, daha büyük çapta hizmet etmeleri fırsatı olmaz mı?

Biz de deriz ki:

Ömür kısadır, vaktinde yapılan hayır, makbuldur. Çünkü servet artdıkça, ihtiras da, yani parayı çoğaltmak hırsı da onu takib eder. Bu böyle olunca menfaatini gerekdiren her şeyi hizmet telâkki eder. Meselâ ben müessesemde yahud fabrikamda şu kadar bin işçi çalıştırıyorum. Bu şekilde onların nafakalarını temin ediyorum, der. Halbuki bu görüş nâkısdır. Menfaata müstenid olan şey hizmet olamaz. Çünkü o memur ve işçi başka kişinin eliyle bunu temin eder. Bu, hizmet değil hak karşılığıdır.

Sonra büyük servet sahiblerinin hırsları artdıkça ölümü göz önüne getirmek istemezler, hayır yapamazlar. Yahud istekli olsalar bile, sanki yaşayacaklarına teminat almış gibi diğer senelere atarlar. Tek tük yapabilseler bile Allah'ın rızasını kasd etmeyib halkın öğmesini beklerler.

ZENGİNLİĞİN ONLARI TAKİP ETTİĞİ KİMSELER

Dikkat edilirse memleketimize faideli, yararlı olanlar, zenginlik peşinde koşanlar değil, zenginliğin onları takib ettiği kimselerdir.

Hırslı olanlar hak hukuk mevzuuna riayet edemezler, nefisleri, daima onlara kendilerini haklı gösterir.

Çünkü büyük servetleri hüsn ü isti'mâl etmek, (mal-mülk, fabrika çoğaltmak değil) herkesin başarabileceği bir husus değildir.

Ahmed er-Rifâi kuddise sirruh'un nasihatlerinden:

- Fakirleri kendine dost, arkadaş ve ahbâb edin. Onlara tazim et. İşleriyle alâkadar ol. Birisi sana geldiği zaman onu ayakda karşıla. Karşısında mütevâzi davran, alçak gönüllü ol!..

"Yarabbi! Fakirleri kendin sevdiğin ve Habib-i Edibine sevdirdiğin gibi, bizlere de sevdir. Onların yüzü suyu hürmetine İslâm âlemine ve memleketimize huzur ver. Arazî, semâvî belâlardan, dahilî ve haricî düşmanların şerrinden milletimizi muhafaza et! Âmin."

Altınoluk Sohbetleri 3. Syf 118-122-132-144

Kaynak: Sâdık Dânâ, Altınoluk Dergisi, Sayı: 187

İslam ve İhsan