Fazilet nedir, ne anlama gelir? Fazilet kavramı, terim olarak Kur’an’da ve hadislerde geçiyor mu? Fazilet kelimesinin anlamı ve fazilet ile ilgili cümleler.

Fazilet sözlükte, “dürüstlük, iffet, nâmus, merhamet, alçak gönüllülük, yiğitlik, sadâkat, kerem, ihsan gibi ahlâkî meziyetlerin hepsine birden verilen isim, erdem” anlamlarına gelir.

FAZİLET NEDİR?

Fazilet, insanın iyilik yapmasını ve kötülükten uzak durmasını sağlayan ruhî yetenekler için kullanılan bir ahlâk terimidir.

Fazîlet kelimesinin türetildiği fazl kelimesi masdar olarak “artmak, fazlalaşmak, üstün olmak”, isim olarak ise “eksikliğin (naks) zıddı, artık, fazlalık, ihsan” gibi mânalara gelir. Klasik sözlüklerde fazlın ileri derecesine fazilet dendiği belirtilmiştir. Râgıb el-İsfahânî, felsefe kültürünün geliştirdiği anlayışın etkisiyle fazilet terimini “insanın başkalarından üstün ve imtiyazlı olmasını sağlayan durum, kişiyi mutluluğa götüren şey” diye tarif etmiş ve bunun zıddına rezîlet denildiğini belirtmiştir.

FAZİLET KELİMESİ KUR’AN’DA VE HADİSLERDE GEÇİYOR MU?

Fazilet kavramının bir terim olarak ahlâk literatüründe sonradan kazandığı kapsamlı mânalar âyet ve hadislerde geçmemekle birlikte birçok âyet ve hadiste çeşitli ahlâkî faziletlere geniş şekilde yer verilmiştir. Kur’ân-ı Kerîm’in genelinde adalet, itidal, hoşgörü, doğruluk ve dürüstlük, azim ve sebat, ülfet, kardeşlik ve dostluk, sevgi ve dayanışma, barışçılık, cömertlik, tövbe, tevekkül, kanaatkârlık, itaat ve teslimiyet, hikmet, hayırda yarışma, güler yüzlülük, ölçü ve tartıda dürüst davranma, selâmlaşma, ağırbaşlılık, cesaret ve kahramanlık gibi birçok faziletli tutum ve davranış üzerinde durulmuştur. Ayrıca bazı âyetlerde özellikle faziletlerin işlendiği görülür. Meselâ Âl-i İmrân sûresinde (3/133-135) Kur’an’ın temel fazilet olarak ısrarla vurguladığı takvâya sahip olanlardan bahsedilirken bunların başlıca nitelikleri şöyle sıralanır: Bollukta da darlıkta da mallarını Allah için harcarlar, öfkelerine hâkim olurlar, insanları bağışlarlar, kötülükte ısrar etmezler. Bu âyetlerde cömertlik, hilim, affetme ve tövbe erdemlerinin yer aldığı görülür. Bakara sûresinin bir âyetinde (2/177) Kur’an’ın diğer bir temel ahlâk kavramı olan birrin kapsamı içinde iman, ibadet ve hayır severlik konuları yanında ahde vefa, sabır, metanet doğruluk ve takvâ faziletlerine işaret edilir.

Hadis mecmualarında çeşitli faziletlere dair pek çok hadis bulunmaktadır. (Kaynak: DİA)

FAZİLET İLE İLGİLİ CÜMLELER

Ol zamanda fazîleti ve geniş bilgisi ile meşhur A’reç Mustafa Efendi, kadılıktan ayrılıp ders vermek yoluna heves etmekle ders vermeğe başlamış idi. (Kâtip Çelebi)

***

Onu sevmek için cinsî câzibe hâricindeki fazîletlerini bulmaya çalışırız. (Ahmet Hâşim)

***

Fazîletin bu derecesi insana âdeta ıztırap veriyor. (Reşat N. Güntekin)

***

Askerlerimizin bu fazîletini münhasıran salâbet-i dîniyyeye isnat edenler var. (Cenap Şahâbeddin)

***

Zîra ona gösterilen bu düşkünlük, bir meziyet ve fazîletin bedeli değil süflî bir zevkin karşılığı idi. (Sâmiha Ayverdi)

***

Ben yetinmemenin bir fazîlet olduğuna inanıyorum. (Târık Buğra)

İslam ve İhsan