Felah nedir, ne anlama gelir? Felah kelimesinin sözlük anlamı nedir? Kur’an’da ve hadislerde felah kelimesi nasıl geçmektedir? Felah kelimesi ile ilgili cümleler.

Felâh “kurtuluş, selamet, onma” demektir.

FELAH NEDİR?

Felâh, sözlükte “arzu edilen şeyleri elde etme, istenmeyen şeylerden kurtulma, hayır, nimet, refah ve saadet içinde bulunma” gibi mânalar taşır. Felâh bir terim olarak, “kişinin dini ve ahlâkî yükümlülüklerini yerine getirmesinin sonucunda dünyada elde edeceği başarı ve mutlulukla âhirette ulaşacağı ebedî kurtuluş ve saadet”i ifade eder. İnsanın böyle bir sonuca ulaşabilmesinin, karşısına çıkan bütün engelleri aşması şartına bağlı olduğu dikkate alınırsa felâhın sözlük anlamı ile terim anlamı arasındaki bağlantı anlaşılır.

Râgıb el-İsfahânî felâhı dünyevî ve uhrevî olmak üzere ikiye ayırdıktan sonra birincisini dünya hayatını güzelleştiren uzun ömür, zenginlik, şeref ve bunların kazandırdığı mutluluk olarak yorumlamış, uhrevî saadeti de şu dört şeyle özetlemiştir: Ölümsüz bir ömür, hiçbir ihtiyaç unsuru taşımayan zenginlik, zillet şaibesinden arınmış bir şeref ve cehil karanlıklarından kurtulmuş bir ilim. (el-Müfredât, “flḥ” md.)

KUR’AN’DA FELAHA ERENLER

Felâhtan türetilen ve “felâha ulaşan, ebedî saadete eren” anlamına gelen müflih kelimesi Kur’ân-ı Kerîm’de çoğul şekliyle (müflihûn) bir övgü ifadesi olarak sadece müminler hakkında kullanılmaktadır. Kur’ân terminolojisinde genellikle, âhiret hayatında cehennemden kurtulup cennete girmeyi ve Allah’ın rızâsını elde etmeyi ifade eden felâh (el-Mü’minûn 23/1; el-Mücâdile 58/22), dünya hayatını gayba iman edip namaz kılmak, kendilerine ihsan edilen nimetlerden başkalarını da faydalandırmak, peygamberlere gönderilen kitaplara ve âhiret gününe kesinlikle inanmak suretiyle geçirenlere (el-Bakara 2/2-5), insanları hayra çağırıp iyiliği tavsiye eden ve kötülüklerden alıkoyanlara, faiz yemeyenlere (Âl-i İmrân 3/104, 130), içki, kumar, şirk, fal ve ezlâm gibi şeytanî tuzaklardan uzak duranlara (el-Mâide 5/90), zulüm ve haksızlığı irtikâp etmekten kaçınanlara (el-En‘âm 6/21, 135; Yûsuf 12/23), malları ve canlarıyla Allah yolunda cihad edenlere (et-Tevbe 9/88), Allah’a karşı kulluk görevlerini yerine getirip hayırlı işler yapanlara (el-Hac 22/77), namazlarını huşû ile ve devamlı şekilde kılan, boş sözlerden kaçınıp faydasız işlerle meşgul olmayan, ırz ve namuslarını koruyan, emanete riayet edip ahde vefa gösterenlere (el-Mü’minûn 23/1-10), Allah’ın emirlerine uygun hareket etmeye çalışan ve işlediği günahlardan dolayı tövbe eden kadın ve erkek müminlere (en-Nûr 24/31), kendilerini küfür ve mâsiyet gibi mânevî kötülüklerden arındırmış olanlara (el-A‘lâ 87/14; eş-Şems 91/9) vaad edilmektedir.

HADİSLERDE FELAH

Hadislerde felâh genellikle “Allah’ın affına ve afiyete mazhar olma, O’nun rızâsını elde etme” şeklinde tanımlanmış (Müsned, I, 257; III, 127); Allah’ın birliğine inanıp şirkten uzak duran (Müsned, III, 492; IV, 341), Hz. Peygamber’in yolundan giden (Müsned, II, 188) ve fitneden uzak kalabilen (Müsned, II, 441) müminlerin felâha erecekleri müjdelenmiştir.

Orucun gün boyu rahat bir şekilde tutulmasını sağladığı için sahur yemeğine (Müsned, IV, 272; İbnü’l-Esîr, III, 469), ayrıca ezan ve kāmette geçtiği üzere hayrın bekāsına ve ebedî kurtuluşa vesile olması dolayısıyla cemaatle kılınan namaza da felâh denmiştir. (Müslim, “Ṣalât”, 6, 12; Tirmizî, “Ṣalât”, 149; Nesâî, “Eẕân”, 3, 5) Kelimenin sadece günlük başarıyı (Tâhâ 20/64) ve kişinin tedavi sonrasında hastalıktan iyileşmesini (Müsned, IV, 427, 430; Ebû Dâvûd, “Ṭıb”, 7) ifade eden bazı kullanımlarına da rastlanmaktadır.

FELAH İLE İLGİLİ CÜMLELER

Müʼminler felâh buldu (kurtuldu). (el-Mü’minûn, 1)

***

Allah hakkında yalan uyduranlar asla felaha eremezler. (Yunus, 69)

***

Şu bizim halkı uyandırmadadır varsa felah. (Mehmet Akif Ersoy)

***

Şebim şeb değildi sabâhım sabâh / Ararken dil-i zâra gamdan felâh. (İzzet Molla)

***

Eğer gizlerseniz ikiniz için de felâh yoktur. (Sâmipaşazâde Sezâî)

***

Arş ileri, arş bizimdir felâh. (Nâmık Kemal)

***

Nefsin ıslah edilmesi bir farizadır, felâh bulmanın yoludur.. (Mahmud Esad Coşan)

İslam ve İhsan