Fıtrat Ne Demek? Kısaca Anlamı

Fıtrat ne demektir? Kısaca anlamı nedir? Kur'ân ve hadislerde fıtratın karşılığı nedir?

Bir şeyi yarmak, bir işi ilk defa îcat etmek; orucu bozmak, açmak anlamlarındaki "f-t-r" kökünden türeyen fıtrat, yaratılış ve yaratmak demektir. Kur'ân ve hadislerde fıtrat; ağırlıklı olarak Allah'a yönelme, tevhid inancı ve dinin özünü koruma şeklinde geçmektedir: "(Rasûlüm) Sen yüzünü hanif olarak dine, Allah insanları hangi fıtrat üzere yaratmış ise ona çevir. Allah'ın yaratışında değişme yoktur." (Rûm, 30/30). Görüldüğü gibi Yüce Allah, Hz. Peygamber'in şahsında insanlara yüzlerini dosdoğru Allah'a yöneltmelerini ve beşer için yararlı görülen dinin yasalarına uymalarını hatırlatarak, gerçek yaratışın değiştirilmeyeceğini bildirmiştir. Bu âyeti te'yid mahiyetinde bir hadiste de şöyle buyurulmuştur. "Her çocuk, fıtrat üzerine doğar, sonra annesi, babası onu ya Yahudi, ya Hristiyan, ya da mecusî yapar. Nasıl ki hayvan da uzuvları tam olarak doğar. Hiç doğan hayvanda bir eksiklik görür müsünüz?" (Buhâri, Cenaiz, 79). İbn-i Abbas, fıtrattan maksad "İslâm" olduğunu belirtmiştir. Gerçekten insan Allah'a inanma eğilimi ile doğar. Sonra anne babanın ve çevrenin etkisiyle bu eğilim başka yönlere çevrilir. O halde ailenin ve çevrenin etkisi, bu doğal eğilimin yönünü saptırabilir. Birtakım doğal eğilimlere yatkın olarak dünya'ya gelen insanın ruhu, üzerine yazıları olmayan beyaz bir sayfa gibidir.