Gayrimüslim (Hristiyan veya Yahudi) Kadınların İddeti
Müslüman bir erkekle evli bulunan Hristiyan veya Yahudi kadının iddeti ne kadardır?
Müslüman bir erkekle evli bulunan Hristiyan veya Yahudi kadını iddet konusunda Müslüman kadın gibidir. Buna göre, Müslüman bir kadın evlilik sona erince hangi süre ve ölçülerde iddet beklerse Müslümanla evli bulunan ehl-i kitap kadın da aynı ölçüde iddete tabi bulunur.
İmam Ebû Hanîfe’ye göre, İslâm devletinin tebeası olan gayrimüslim erkeğin (zimmî) yine gayri müslim (zimmiye) olan eşinin, boşanma veya kocasının ölümü yüzünden iddet beklemesi gerekmez. Ancak kendi dinlerinde bu konuda öngörülen bir prensip varsa buna uyarlar. Delil şu hadistir: Allâh’ın elçisi şöyle buyurmuştur: “Onları (ehl-i kitabı) kendi dinleri üzere bırakınız.” [1] Ancak böyle bir kadın gebe olursa doğuma kadar iddet beklemesi gerekir. Doğumdan önce başka bir erkekle evlenemez. Çünkü nesebi sabit olan ceninin hakkını gözetmek gerekir.
İmam Ebû Yûsuf ve İmam Muhammed’e göre ise zimmet ehli gayrimüslim kadınların da Müslüman kadınlar gibi iddet beklemesi gerekir. Çünkü bunlar da İslâm ülkesinin tebeasıdır. Bunlar hakkında diğer bazı hükümler uygulandığı gibi, iddetle ilgili hükümler de uygulanır. Şâfi, Mâlikî ve Hanbelîlerin görüşü de böyledir. Ancak Mâlikîlere göre gayrimüslim kocadan ayrılan gayri müslim kadın iddet beklemeye zorlanamaz. Ancak iddet konusunda İslâm mahkemesine başvurmaları durumu müstesnadır.[2]
1917 tarihli Osmanlı Hukuki Aile Kararnamesinde gayrimüslim kadınların iddeti şöyle belirlenmiştir: “Musevîlerde mutlak olarak sahih veya fâsit evlilikte; boşanma, fesih veya kocanın ölümü durumunda kadına iddet gerekir. İddet süresi doksan bir gündür. Ancak gebe olan veya küçük çocuğu bulunan kadının iddeti çocuk iki yaşını tamamlayıncaya kadar devam eder. Çocuğun ölümü halinde iddet, vefat tarihinden itibaren doksan bir gündür” (Mad. 148), “İsevîlerde iddet süresi mutlak ayrılıktan itibaren bir yıldır. Ancak gebe olup doğum yapması durumu müstesnadır.” (Mad. 149)
Dipnotlar:
[1]. Mevsılî, el-İhtiyâr, Kahire, ty; Bilmen age, II, 384. [2]. Bilmen, age, II, 384.
Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle Aile İlmihali, Erkam Yayınları