Hadis-i şerifte Peygamber Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem: “Açlık kapısını çalın!” buyurmuştur. Nerede açlık varsa, hakikat orada ortaya çıkar.

Rabbül-Âlemin’e daim olan ihtiyacımızı ve bağımlılığımızı bilmek için dünyaya geldik. Kalbin hasret ve niyaz ateşine yanması, arayış iştiyakına düşmesi için, kendi eksikliklerimizi, yetersizliğimizi, sınırlarımızı, başarısızlıklarımızı, kusurlarımızı tanıyıp kabul etmek için, hayat suyu içmek ve gök sofrasında yemek için bu dünyaya geldik.

BEN SİZİN RABBİNİZ DEĞİL MİYİM?

Allah Teâlâ insanı yaratırken ona kendisini tanıma ihtiyacı vermiştir. Âdemoğlu, ilahî şuur ihtiyacı içerisindedir; kalp gözüyle görme, ahiretin tatlı kokusunu içine çekme, “Ben sizin Rabbiniz değil miyim?” sesini yeniden duyma, asıl yuvasına dönme ihtiyacı içindedir. Bu, ruhun en büyük özlemidir. Bu, bizim özümüzdür. İnsanın dünyevî varlığında, ebediyet, ölümsüzlük ve sonsuzluk için bir arzu, özlem ve iştiyak vardır. Bütün mahlûkattaki özlemlerin en büyüğü budur ki onlar ruhlar âlemini, “Kalû belâ” meclisini özlemektedirler. Onların bu hali Zât-ı İlâhî’de bir zamanlar kaybettiğimiz cennete olan iştiyakı temsil etmektedir.

Bu dünyaya doğunca insanda ihtiyaç ve açlık doğar. Kişi dünyadan kopabildiği ölçüde hakikate olan ihtiyacı, hasreti ve susuzluğu artar, âhireti özler. Açlık gönüldeki kiri-pası yakar eritir, Zü’l-Celâl ve’l-İkram’a giden tıkalı yolları açar.

Cenâb-ı Hak, insanı, O’nu arzulaması, O’na kavuşmayı istemesi için yarattı. İnsan O’na ihtiyaç duyma toprağıyla örülmüştür. Bu nedenle insan tamamıyla ihtiyaç ve acz dolu bir mahlûktur. Allah Teâlâ insanı evsiz, yönsüz, istikrarsız yarattı; ta ki insan asıl vatanı, kaybettiği saflığını, varlığının köklerini arasın. İnsanı unutkan, bilinçsiz, cahil olarak yarattı; ta ki hatırlamaya, uyanmaya ve görmeye çalışsın. Allah insanı susuz ve aç yarattı; ta ki susuzluğunu âb-ı hayat ile dindirmeyi ve ruhu gıdasını arasın. Allah insanı ayrılık sancısıyla yarattı; ta ki Rabbine kavuşmayı arzulasın. Allah insanı güvensiz, muhtaç yarattı; ta ki huzur, emniyet ve selamet arasın.

İnsanın hakikî hali; Tek ve Yegâne’ye şiddetle ihtiyaç duyması ve Zü’l-Celâl ve’l-İkrâm olan Allah’ı aramasıdır. Bahaeddin Veled Hazretleri şöyle diyor: “Aramanın hatırı olmasa, ölmüş olurdum.” Hz. Mevlânâ şöyle tavsiye buyuruyor: “Allah sana ne arıyorsan onu verecektir. Ne arzu ediyorsan o olursun. Kuş kanatlarıyla uçar, ama mü’min arzularıyla uçar.”

Muhtaç oluş her şeyin köküdür. Önce ihtiyaç gelir. İhtiyaç insanoğlunun en temel niteliğidir. İhtiyaç gözüyle aramalıyız. Sonra sevgi büyüyebilir, hikmet büyüyebilir. Sehl bin Abdullah Tüsterî şöyle buyuruyor: “Bu yola nazar kıldım ve kalp gözümü hakikatlere yönelttim. İhtiyaçtan daha yakın bir yol ve iddialarda bulunmaktan daha kalın bir perde göremedim.”

NE DİYORSUN?

Ahmed Şem’ânî de şöyle buyuruyor: “İblis’in yoluna bak. İddialarda bulunmaktan başka bir şey görmeyeceksin. Sonra Âdem’in yoluna bak. İhtiyaçtan başka hiçbir şey görmeyeceksin. Ey İblis! Ne diyorsun? ‘Ben ondan hayırlıyım.’ (Araf 7/12) Ey Âdem! Ne diyorsun? ‘Rabbimiz! Nefsimize zulmettik.’ (Araf 7/23)”

BU GECE KARANLIĞINDA NE ARIYORSUN?

Bu dünya, hayatın esrarını arama atölyesidir. Bilmeyi arzulamak, aşkı arzulamaktır. Ancak arayışın iştiyakı derecesinde gizli ilâhî tatminleri bulabiliriz. Mevlânâ Hazretleri şöyle bir kıssa nakleder: ''Bir gece vaktiydi. Evimden dışarı çıktım. Kırlarda geziyordum. Bir adamcağızın elinde fenerle dolaştığını gördüm. ‘Bu gece karanlığında ne arıyorsun?’ diye sordum. Adam: ‘İnsan arıyorum.’ diye cevap verdi. Ona dedim ki: ‘Yazık, boşuna yoruluyorsun... Ben yurdumu terk ettim de yine onu bulamadım. Git evine... Yat, rahatına bak. Nafile arıyorsun, onu hiçbir yerde bulamayacaksın!’ Adamcağız acı acı baktı: ‘Bulamayacağımı ben de biliyorum. Ama yine de aramaktan zevk alıyorum. Onun hasreti bile bana zevk veriyor!’ dedi.”

Bâyezîd-i Bistâmî Hazretleri: “Kırk yol boyunca Allah’ı aradım ve bu zamanın sonunda gözlerimi açınca gördüm ki meğerse aslında beni arayan O imiş” der.

GIDASI AÇLIK OLANLAR

Âşığı sıradan insanlardan ayıran en önemli özellikler ihtiyaç, arzu, arama, hayret ve özlemdir. Evliyalar ve âşıkların aldığı zevk açlıktan gelir. Asla doymazlar ve tatmin olmazlar. Açlık onların gıdası olur. Rastgele bir adam kendisiyle doludur ve kendisi dışında olanları hissetmez. Kendi egosundan sarhoş olmuştur.

Hadis-i şerifte Peygamber Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem: “Açlık kapısını çalın!” buyurmuştur. Nerede açlık varsa, hakikat orada ortaya çıkar. Açlık sahteliği soyup atar, perdeleri kaldırır, manevî hazımsızlığı, can sıkıntısını, endişeleri giderir. Açlık bütün manevî hastalıklarımıza şifadır. Bütün sıkıntı, bunalım, belâ, depresyon ve korkularımıza dermandır. Açlık, yaratılanların Yaratıcılarına olan ihtiyaçlarını artırır, günahları temizler ve Hâlik-ı Zü’lcelâl-i ve’l ikram’a giden yoldaki engelleri kaldırır.

Mevlânâ Rumî’nin deyişiyle: “Aşığın gıdası, ekmeksiz ekmeğe âşık olmaktır. Aşkında doğru olan kişi. Varlığa bağlanmaz. Âşıkların varlıkla işi yoktur.”

“Gerçekten açlık ilaçların sultanıdır. Açlığı ruhuna yerleştir; onu hor görme. Açlık hoşa gitmeyen her şeyi hoş hale getirir, fakat onsuz, tüm güzel şeyler geri çevrilir.”

 İnsan açlık yaşamazsa Allah’ın lütuf ve nimetlerinin farkında varamaz. Açlık kapasının eşiğine gelmeden kalp gözü açılmaz. İnsan aczini, fakrını ve çaresizliğini anlamadan, görünmeyen ihtiyaç gözleri açılmaz. İnsan varlık çölünde utanç duymadan, yüzü kızarmadan, çekinmeden, hakiki insanlığı nasıl olur da bulabilir? İnsan, Cenâb-ı Rabbû'l-Âleminin huzurunda acziyetini ve hiçliğini idrak etmiyorsa, şiddetli bir arzu, yakıcı bir özlem, yoğun bir iştiyak duymuyorsa ve Cemâl-i İlâhî karşısında hayret, şaşkınlık ve merak duymuyorsa hakiki kulluğa sahip olmayacaktır.

Günümüzün modern toplumlarında Hakikat’e susamışlığa büyük hasret var. İnsan artık Rabbinin çağrısına sağır. İlâhî duyguları nasır bağlamış, ilâhî mevhibelere susamayı unutmuş, idraki körelmiş. “Su soruyor: Benden içecek yok mu?” Bütün nefsânî marazların şifası Allah’a olan ihtiyacımızı, hasretimizi açığa çıkarmakta yatıyor. İhtiyaç olmaksızın Allah hiçbir şey vermez. Aslen var olan yegâne ihtiyaç Allah’ı aramaktır.

Hakikate olan ihtiyacımızı artırmaya çalışmalıyız. İlahi hassasiyetimizi artırmaya gayret etmeliyiz. İlahi şuursuzluğu kaldırmaya gayret etmeliyiz. Teslimiyet, itaat, ibadet ve infakta bulunan neşeyi, zevki, hazzı ve muhabbeti kazanmaya gayret etmeliyiz. Kaybettiğimiz tevazu, şefkat, merhamet, hayâ duygularını yeniden kazandırma çabasında olmalıyız. Kalplerimizdeki ezelî nur hazinesini yeniden keşfetmek çabasında olmalıyız.

Hidayet nurunu almak için ilahi susuzluğumuzu arttırmalıyız. En çok da Mürşid-i Ekber olan Peygamber Efendimiz sallallahu aleyhi ve sellem’e muhabbet duymalıyız, çünkü makamımızı gerçek bir mümininkine yükselten ilâhî susuzluğun hissiyatıdır. Hazreti Mevlana’nın dediği gibi: “Aşk nedir? Mükemmel bir susuzluk.” “Suyu aramaya verdiğin zamanı azalt da susuzluğunu artırmaya bak! O zaman su, üstünden altından fışkırıp akacak!”

Kaynak: Rabia Brodbeck, Altınoluk Dergisi, Sayı: 437

İslam ve İhsan