Gündüz Alp Kimdir?

Ertuğrul Gazi'nin oğlu Gündüz Alp veya Gündüz Bey kimdir? Gündüz Alp Ertuğrul Gazi'nin oğlu mu yoksa babası mı? Gündüz Alp hakkında bilmedikleriniz ve kısaca Gündüz Alp'in, hayatı...

Osmanlıların mensup olduğu Kayı Boyu, Oğuzların bir şubesidir. Osmanlı ailesi Oğuzların sağ kolu olan Bozokların Günhan kolunun Kayı boyundan geldikleri kabul edilmektedir. Kayı, muhkem, kuvvet ve kudret sahibi demektir.  Kayı boyunun sembolü (ongun) şahindir. Kayı boyunun damgası iki ok ile bir yaylı oktur. Babası Gün Han ve dedesi Oğuz Han olan Kayı Han bu boyun ilk atasıdır.

Osmanlı Devleti’nin kurucusu Osman Bey’in babasının adının Ertuğrul olduğu ve Oğuzlar’ın Kayı boyuna mensup bulunduğu belirtilmektedir. Ertuğrul Gazinin üç oğlu olmuştur. Oğulları Gündüz Alp, Savcı Bey (Saru Yatı) ve Osman'dır. 1198 yılında doğduğunu bilinen Ertuğrul Bey 1281 yılında Söğüt’te vefat etti.

GÜNDÜZ ALP KİMDİR?

Gündüz Alp veya Gündüz Bey, Osmanlı Beyliği'nin kurucusu olan Osman Gazi'nin babası Ertuğrul Gazi'nin soyundan olup, çeşitli kaynaklarda Gündüz Alp Ertuğrul Gazi'nin babası veya oğlu olarak geçmektedir.

Halil İnalcık, İslam Ansiklopedisi, Osmanlı Tarihi Ansiklopedileri, Türk Tarih Kurumu Yayınları gibi kaynaklarda dahi Gündüz Alp'in hayatı hakkında yeterli hatta hiç diyebilecek kadar az bilgi bulunmaktadır. Fakat Gündüz Alp'in Ertuğrul Gazi'nin babası olma ihtimali araştırılıp belli şeyler elde edilmiştir.

GÜNDÜZ ALP ERTUĞRUL GAZİ'NİN OĞLU MU YOKSA BABASI MI?

Osmanlı Devleti’nin ilk yılları hakkında hemen hepsi menkıbevî bilgilere boğulmuş olan bu kaynaklarda Ertuğrul Gazi’nin babasının adı iki ayrı şekilde belirtilmiştir. İlk Osmanlı tarihçilerinden Ahmedî, Enverî ve Karamânî Mehmed Paşa babasının Gündüz Alp olduğunu yazarlarken Oruç b. Âdil, Âşıkpaşazâde ve Neşrî gibi tarihçiler onun adını Süleyman Şah olarak kaydetmişlerdir.

Bu ikinci kaynak grubunda verilen bilgilerin doğru olmadığı bugün kesinleşmiş gibidir. Nitekim ele geçen Osman Bey’e ait bir sikkede “Osman b. Ertuğrul b. Gündüz Alp” ibaresinin bulunması bu fikri daha da güçlendirmiştir.

GÜNDÜZ ALP NASIL ÖLDÜ?

Kayılar XIII. yüzyıl başlarında Ahlat’ın Eyyûbîler’in eline geçmesi ve ardından Moğollar’in Ahlat bölgesini istilâsı üzerine Mardin’e gelerek kendileri gibi Kayı boyuna mensup bulunan Artukoğulları’na bağlandılar. Burada bir müddet kaldıkları anlaşılan Gündüz Alp ve beraberindeki Türkmenler, Moğollar’ın Mardin ve çevresini yağmalaması sonucunda bu bölgeden de ayrılarak Anadolu içlerine doğru hareket ettiler. Bu sırada Malatya civarında yaşayan Germiyanlılar Kütahya bölgesine geldikleri gibi Gündüz Alp idaresindeki Kayılar da batıya göç ederek önce Erzurum yakınlarındaki Pasinler ovasına, Sürmeliçukur’a yerleştiler.

Kayılar’ın Pasinler’e gelmesinden kısa bir süre sonra Gündüz Alp’in hastalanarak vefat ettiği ve yerine oğlu Ertuğrul Gazi’nin aşiretin başına geçtiği anlaşılmaktadır.

Haber: Mehmet Sait Temel

Kaynaklar: Ord. Prof. İsmail Hakkı Uzunçarşılı, Osmanlı Tarihi, Türk Tarih Kurumu Yayınları, - Murat Duman, Osmanlı Kuruluş Devrinin Mimarları -

Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopesi