Günümüz İslam Ülkelerinde Boşanma ile İlgili Uygulama
Günümüz İslam ülkelerinde boşanma ile ilgili uygulamaya örnekler.
1917 tarihli Osmanlı Hukuki Aile Kararnâmesi 117 nci maddede, kocanın üç boşama hakkı bulunduğu ve üçü de kullanılınca (hulle gerektiren) kesin ayrılığın meydana geleceği belirtilmiş, ancak boşama hakkının nasıl kullanılacağına yer verilmemiştir.
Mısır’da 1929 yılına kadar talak konusunda, Kadri Paşa’nın hazırladığı kanunun 239 ncu maddesinde yer alan çoğunluğun görüşü uygulanmışken, bu tarihte çıkarılan 25 nolu kanunun üçüncü maddesinde “söz veya işaretle bir sayı gösteren boşamalarla yalnız bir talak meydana gelir.” denilerek azınlığın görüşü benimsenmiştir.[1] Bu konuda Mısır ulemasından fetva da alınmıştır.[2]
Riyad’ta toplanan fetva komisyonu da, bir defada yapılan üç boşamayı üç olarak kabul eden çoğunluğun görüşünü esas almıştır.[3]
Sonuç olarak bir defada üç boşamanın sünnete uygun olmadığında şüphe yoktur. Çünkü Allâh’ın Rasûlü, bu çeşit boşamayı üç saymış, fakat bu konuda acele davranılmasından hoşnut olmadığını da belirtmiştir. Ancak Allâh’ın Rasûlü döneminde seyrek olarak vuku bulan bir defada üç boşama yaygınlaşınca, Halife Ömer, şartların değişmesi yüzünden artık üç boşamayı üç saymanın gerektiğine karar vermiştir. Bu arada eşini üç talakla boşayan kocaya da “ta’zîr” cezası uygulamaya başlamıştır.[4] Kanaatimizce bir İslâm toplumunda devlet, eşini boşayanların maksadını araştırarak, bu konuda bir düzenleme yapabilir. Özellikle günümüzde evlenme ve boşanma, çeşitli malî sonuçlar doğuran muâmelelerden olduğu için mü’minlerin kendi isteklerine bırakılamaz. Aksi durumda haklar kaybolur ve insanlar haksızlığa uğrayabilir. Ancak İslâm Devleti’nin bulunmadığı toplumlarda ise bu konuda ehliyetli ilim adamlarına sorularak problemin çözümü yoluna gidilmelidir.
Dipnotlar:
[1]. Sâbûnî, age, I, 260. [2]. Askalânî, Bülûğu’l-Merâm, Terc. ve Şerh., A. Dâvudoğlu, III, 360 vd. [3]. bk.Mecelletü’l-Buhûsi’l-İslâmiyye, c. I, Sy, 3. Yıl, 1397, s. 165 vd. [4]. Sâbûnî, age, I, 251.
Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle Aile İlmihali, Erkam Yayınları