Guslederken saç örgülerini çözmek gerekir mi? Gusleden kadının saç örgülerinin hükmü ile ilgili hadisler…

Ümmü Seleme radıyallahu anha’dan:

Müslümanlardan bir kadın: - Züheyr dedi ki: Ümmü Seleme’nin kendisi - Ey Allah’ın Rasûl-i ben başımın örgüleri sık bir kadınım, cünüplükten yıkanırken onları sökeyim mi? Dedi. Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem: “Onun üzerine üç avuç su dökerek (diplerini) yıkaman kâfidir.” buyurdu. Züheyr rivâyetinde: “Onun üzerine üç avuç su saçarsın, sonra vücudunun diğer kısmına su dökersin, işte sen temizlendin,” buyurdu. (Ebû Dâvûd, Taharet, 100/251; Müslim, Kitâb’ut-Tahâret, b. 48, s. 178, c. 1; Tirmizî, Kitâb’ut-Tahâret, b. 77, n. 105, s. 175, c. 1; İbn-i Mâce, Kitâb’ut-Tahâret, b. 108, n. 603, s. 198, c. 1; Neseî, Kitâb’ut-Tahâret, b. 65, n. 342, s. 131, c. 1)

Hadisin Açıklaması

Bu hadis-i şerif, kadının gusül anında saçının örgüsünü sökmesi gerekmediğine, sadece saç diplerinin yıkanması kâfi geleceğine delildir.

*

Ümmü Seleme radıyallahu anha’dan: o şöyle demiştir:

Bir kadın bana geldi (Üsame burada evvelki hadis-i nakleder.) Ümmü Seleme, o kadın için Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’e sordum, diyerek bir önce geçen hadisle aynı manâda rivâyet etti.

Peygamberimiz sallallahu aleyhi ve sellem bu rivâyete göre: “Her su dökmede saçının örgülerini sık,” buyurdu. (Ebû Dâvûd, Taharet, 100/252; Müslim, Kitâb’ut-Tahâret, b. 12, n. 330, s. 250, c. 1; Tirmizî, Ebvâb’ut-Tahâret, b. 77, n. 105, s. 175, c. 1; Neseî, Kitâb’ut-Tahâret, n. 342, c. 1; İbn-i Mâce, Kitâb’ut-Tahâret, b. 108, n. 603, s. 198, c. 1)

Hadisin Açıklaması

Gamz: Sıkmak manâsınadır. Ümmü Seleme’nin yanına gelen kadının gusl ederken saçlarını sıkmak ve aralarına suyu yetiştirmekle emredilmesi saçlarının seyrek olmasındandır. Bu hadisle istidlâl ederek kadınlarda saç arasına suyu yetiştirmenin gerektiğine kâil olan ilim adamları da vardır.

*

Aişe radıyallahu anha’dan rivâyet edildiğine göre:

Bizden birimiz cünüp olunca şöyle (iki elini birden kasd ediyor) üç avuç su alır başına dökerdi. Bir eli ile bir avuç su alır, onu sağ tarafa öbür avucu sol tarafa dökerdi, dedi. (Ebû Dâvûd, Taharet, 100/253; Buharî, Kitâb’ul-Gusül, b. 19, s. 73, c. 1)

*

Hz. Aişe radıyallahu anha’dan:

Biz Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem ile birlikte iken ihramlı ve ihramsız olduğumuz halde, başımızda saç örgüleri var iken (onları çözmeden) yıkanırdık, dedi. (Ebû Dâvûd, Taharet, 100/254)

Hadisin Açıklaması

Hadis-i şerifte geçen ez-zummad kelimesi aslında yaralı uzuv üzerine sarılan bez manasına gelir. Bu hadiste ise başa sürülen koku sebebiyle birbirine yapışmış olan saç (örgüleri) kastedilir. İşte Efendimiz’in hanımları bu halde onları açmadan guslederlerdi. Çünkü bu halde saçların dibine su ulaşmaktadır.

*

Şureyh bin Ubeyd radıyallahu anh’dan rivâyet edildiğine göre şöyle demiştir:

Cübeyr bin Nüfeyr, cünüplükten yıkanma hakkında bana fetva verdi.

Onlara da Sevban şöyle anlatmış:

Onlar gusül hakkında Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’den fetva istemişlerdir. Rasûlullah sallallahu aleyhi ve sellem:

“Erkek saçlarını açsın (Aralasın örgüsünü söksün), su kılların dibine varıncaya kadar yıkasın, amma kadının örgüsünü sökmemesinde ona vebal yok. İki eli ile başına üç avuç su döksün,” buyurdu. (Ebû Dâvûd, Taharet, 100/255)

Hadisin Açıklaması

Gusülde erkekler saçlarının hem ucuna hem de dibine suyu yetiştirmeye mecburdurlar. Kadınlar ise sadece saçların dibini yıkamakla mükelleftirler. Saç örgülerini sökmeye mecbur değildirler.

Kaynak: İbrahim Koçaşlı, Sünen-i Ebî Davud ve Tercemesi, Erkam Yayınları

İslam ve İhsan