Hak Dostları Benlik Duygularını Nasıl Yendi?

Aziz Mahmud Hüdâyî Hazretleri gibi Yunus Emre Hazretleri gibi daha nice Allah (cc) dostu benlik duyguları ile yaptığı mücadelede galip çıkmış ve mütevazilikleri ile Hak yolundan hiç ayrılmamışlardır. Peki Hak Dostları benlik duygularını nasıl yendiler? Neler yaptılar?

Hak dostlarının hayatlarında, benlik duygusunun bertarâf edilmesinin sayısız misâli vardır:

AZİZ MAHMUD HÜDÂYÎ HAZRETLERİ

Aziz Mahmud Hüdâyî Hazretleri, mânevî yola intisâbının başında Bursa Kadısı idi. İlmin ve makamın debdebesi içindeydi. Kapısına vardığı Üftâde Hazretleri; makamının verdiği şöhret ve enâniyetten temizlemek için, onu, sırmalı kaftanıyla çarşılarda ciğer satmakla vazifelendirdi. Ona dergâhın helâlarını temizlettirdi.

Eğer Kadı Mahmud;

“Ben çok yüksek bir ilim adamıyım, büyük bir makam sahibiyim! Bu hizmetlere tenezzül etmem!” deseydi, enâniyetin kurbanı olsaydı, Aziz Mahmud Hüdâyî olamazdı. Bu sebeple o; benliği geride bıraktı, hiçliği idrâk etti ve mânen çok ulvî mertebelere yükseldi.

HÂLİD-İ BAĞDÂDÎ HAZRETLERİ

Genç yaşta ulaştığı ilmî derecesiyle, «Güneşler Güneşi» nâmıyla anılan Hâlid-i Bağdâdî de benzer bir imtihandan geçti. Mânevî bir işaretle yöneldiği ve bir senelik uzun bir seyahat ile ulaştığı Delhi’de, üstâdı Abdullah Dehlevî Hazretleri; Hazret-i Hâlid ile hiç alâkadar olmadan, ona gururu ayaklar altına aldıracak hizmetler yaptırdı. O da nefsinin itirazlarına aldırmadan aylarca hizmete devam etti. Benliğini hizmetle eritti. İmtihanı aşınca; üstâdı, onu mânevî eğitime aldı ve altı ayın sonunda memleketine irşâda gönderirken, şehrin dışına kadar yaya olarak uğurladı.

YÛNUS EMRE HAZRETLERİ

Mânâ sultanlarının kıssaları, enâniyetten kurtulma hamlesinde dâimâ birbirine benzer. Taptuk Emre dergâhında, Yûnus Emre Hazretleri’nin yaşadıkları da enâniyetin bertarâf edilmesine bir başka misaldir:

Yûnus Emre Hazretleri; Taptuk dergâhına samimiyetle mürid oldu. O kapıda senelerce dergâha odun getirme vazifesini deruhte etti. Hiç yüksünmeden yaptığı bu hizmette; «Bu dergâha odunun dahî eğrisi giremez!» inceliği içerisinde, kalem gibi odunlar getirirdi.

Yûnus Emre, bir anlık gafletle bir gün dergâhı terk etti. Sonra bin pişman olarak tekrar o kapıya geldi ve başını Taptuk Hazretleri’nin eşiğine koydu. Eşik imtihanından geçince, üstâdının; «Bizim Yûnus» diyerek hüsn-i kabul göstermesiyle, yeniden mânevî yolculuğuna dönebildi.

Sonunda benlikten tamamen kurtulan gönlü, mânâ ummânı oldu. Dili çözüldü. O gönülden dökülen hakikat incileri; yedi asırdır, hidâyet nurları saçmakta…

Onlar da benlikten kurtulma imtihanında zorlandılar. Fakat Allâh’ın izniyle, nefsin üstesinden geldiler. Yenilseler idi; ulaştıkları mârifetullah seviyesine ulaşamayıp, tarihin akışı içinde yok olacaklardı.

BAHÂEDDİN NAKŞİBEND -KUDDİSE SİRRUHÛ- HAZRETLERİ

Bahâeddin Nakşibend -kuddise sirruhû- Hazretleri de intisâbının ilk yıllarında, gurur ve kibrin zıddı olan «hiçlik» hâline ulaşmak için üstâdı Emir Külâl Hazretleri’nin işaretiyle;

• Yıllarca yaralı hayvanlara,
• Yıllarca hasta ve muzdarip insanlara hizmet etmiş,
• Yıllarca da insanların geçeceği yolları temizleyerek senelerce kâbına varılmaz bir hizmet hayatı yaşamıştır. Kendisi de; mâneviyat yolunda katettiği merhalelere, ancak hiçliği tâlim ettiren bu hizmetler sayesinde eriştiğini ifade etmiştir.

Necip Fâzıl o Hak dostlarının hiçlik hâlini şu mısralarla anlatır:

O erler ki, gönül fezâsındalar,

Toprakta sürünme ezâsındalar…

Yıldızları tesbih tesbih çeker de,

Namazda arka saf hizâsındalar…

Yani;

Hak dostları, gönülleri itibarıyla müthiş bir aşk ile ilk safta ne ulvî mesafeler alırken, nefisleri itibarıyla ise dâimâ en arka safın hiçliği içinde yaşarlar.

Bu husustaki misaller saymakla bitmez.

Demek ki;

Îmânın kemâline varmak isteyen, mâneviyat yolunda mesafe almayı arzu eden sâlikin; bu yolda en başta, enâniyeti, yani benliğindeki gurur ve kibri bertarâf etmesi zarûrîdir. Gurur ve kibirle Hak yolculuğu mümkün değildir!

Zira kibir ve gurur, Cenâb-ı Hakk’ın Kibriyâ sıfatına ortak olmaya kalkışmaktır. Tevhîdin ise şirke ve ortağa tahammülü yoktur. Bu yüzden kibrin ve gururun yeri, ancak cehennemdir. Çünkü o, ateşle temizlenir.

Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Yüzakı Dergisi, Yıl: 2017 Ay: Mayıs Sayı: 147