Tasavvufta ölüm ne ifade eder? Hak dostlarına göre ölümün anlamı.

Mevlânâ Hazretleri buyurur:

“Bedenin ölümü, sır ehline bir armağandır; hâlis altına makastan ne zarar gelir?”

YÜCE DOSTA KAVUŞMA

Sâlih kula ölüm; bir vuslattır, “En Yüce Dost”a kavuşma vesîlesidir. Mevlânâ Hazretleri’nin ifadesiyle “şeb-i arûs”tur, yani bir “düğün gecesi”dir. Dolayısıyla Hak âşıkları nazarında ölüm, dünya gurbetinden sılaya dönüş sevincidir.

Hazret-i Mevlânâ, Allah ve Rasûl’ünün sâdık bir âşığı olan Hazret-i Bilâl -radıyallâhu anh-’ın vefâtını, bu hakîkatin bir misali sadedinde, Mesnevî’sinde geniş geniş tasvir eder. Hazret-i Bilâl’in zevcesi ağlayıp “âh vâh” ederken, Bilâl -radıyallâhu anh-, sevdiklerine kavuşmanın hasret ve iştiyâkıyla, huzurlu bir hâlde can emânetini gerçek sahibine teslim eder.

Allah ve Rasûl’ünün sâdık bir âşığı olan Ebûbekir -radıyallâhu anh-’ın son demlerindeki vuslat heyecanını da Hazret-i Âişe -radıyallâhu anhâ- şöyle anlatır:

“Vefât ettiği hastalığı esnâsında babam Ebûbekir’in yanına girdim. Bana:

«−Nebî -sallâllâhu aleyhi ve sellem- hangi gün vefât etmişti?» diye sordu.

«−Pazartesi.» dedim. Yine:

«−Bugün günlerden ne?» diye sordu. Ben de:

«−Pazartesi.» cevabını verdim.

«−Benim vefâtımın da şu an ile gece arasında olmasını ümid ediyorum!» dedi.

Akabinde:

«–Eğer bu gece ölürsem beni yarına bekletmeyiniz! Zira benim için gün ve gecelerin en sevimlisi, Rasûlullah -sallâllâhu aleyhi ve sellem-’e en yakın olanıdır!» dedi.” (Ahmed, I, 8)

İşte hazırlığından gafil kalanlara soğuk ürpertiler getiren ölüm; sarsılmaz bir îman, ihlâslı bir kulluk hayatı ve aşk-ı ilâhî ile yoğrulan gönüller için güzelleşir, âdeta sevdiklerine vuslat heyecanına dönüşür.

Bu ise kuru bir muhabbet iddiâsıyla olmaz. Gerçek mânâda seven biri, sevdiğine kavuşmaktan haz duyar. Sahte bir sevgi dâvâsı güdenler ise, Cenâb-ı Hakk’a vuslattan fersah fersah kaçarlar.

Kur’ân-ı Kerîm’de İsrâiloğulları’nın bu hâli şöyle bildirilmektedir:

“De ki: Ey yahudîler! Bütün insanlar değil de, yalnız kendinizin Allâh’ın dostları olduğunuzu iddia ediyorsanız, bunda da samimiyseniz, haydi ölümü temennî edin (bakalım)!

Ama onlar, önceden yaptıklarından dolayı, ölümü aslâ temennî etmezler. Allah, zâlimleri çok iyi bilir.” (el-Cum’a, 6-7)[1]

Bu bakımdan sâlih mü’minlerin değil, asıl gaflet ve bâtıl içinde ömür tüketip âhiretini mahvedenlerin ölümüne acımak gerekir. Kalbi îman nûruyla dolu olan kimseye ölümün dahî zararı yoktur. Zira herkes vâdesi dolunca zâten ölecektir. Fakat kalbi ölü kimse, zâhiren bir müddet daha hayat sürse bile, aslında yaşayan bir cenâze hükmündedir. Şu hâdise, bu hakîkati ne güzel îzah eder:

Hak dostlarından Necmeddîn-i Kübrâ Hazretleri, talebeleriyle birlikte sâlih bir zâtın cenâzesine iştirâk eder. Mevtâya telkinde bulunulduğu sırada Necmeddîn-i Kübrâ Hazretleri tebessüm eder. Talebeleri, hocalarının böyle bir anda tebessüm etmesine hayret edip bunun hikmetini sorarlar. Hazret evvelâ açıklamak istemez. Fakat ısrar edilince şöyle der:

“–Telkin veren imamın kalbi gafil; mezara giren mevtânın kalbi ise dipdiri. Gafil birinin, kalben diri olana telkin vermesine taaccüb ettim.”

SALİH BİR MÜMİNİN ÖLÜMÜ

Velhâsıl nefsini tezkiye, kalbini de tasfiye etmiş sâlih bir mü’minin ölümü, ebedî saâdete doğuştur. Mânevî terbiyeden mahrum gafillerin tenlerinin diri olması, kalplerine bir meziyet kazandırmaz. Âhirette ise kula fayda sağlayacak olan, ancak selîm bir kalptir.

Bunun içindir ki İmâm Gazâlî Hazretleri:

“Şahsiyetini ikmâl et, fazîletlerini kemâle eriştir. Zira sen, cisminle değil, rûhunla insansın.” buyurmuştur.

Dipnot:

[1] Ayrıca bkz. el-Bakara, 94-95.

Kaynak: Osman Nuri Topbaş, Hz. Mevlana, Erkam Yayınları

İslam ve İhsan