Hakk-ı Civâr

Hakk-ı civar ne demektir? Hakk-ı civar ifadesinin kısaca anlamı nedir?

Türkçe'de komşuluk hakkı şeklinde ifade olunan bu hakları, dinî ve ahlâkî yönlerinin yanında, irtifak hakları içerisinde mütalaa edilen fıkhî yönü de vardır.

İslâm dini toplumsal dayanışmaya büyük önem vermiş, bu çerçeveden olmak üzere komşuluk haklarına riâyet önemle tavsiye edilmiştir. Hz. Peygamber, "Cebrail bana komşuluk haklarını o kadar tavsiye etti ki, ben komşuyu komşuya varis kılacak sandım." buyurmuştur (Buharî, Edeb, 28; Müslim, Birr, 140-141). Başka bir hadislerinde de, "komşusu zarar ve kötülüklerinden emin olmadıkça hiçbiriniz hakkıyla îmân etmiş olmaz." demişlerdir (Buharî, Edeb, 29; Müslim, Îmân, 73). Komşunun malının, canının ve namusunun korunması, komşuya iyi davranılması ve elden gelen yardımın yapılması komşuluk haklarındandır. Ayrıca, komşuya zarar verilecek şeylerden kaçınılması, komşunun akarından istifade etmesini engelleyecek duvar, bina, havuz gibi şeyler yapmaması da bu haklar arasındadır.

Komşuluk hakları sadece dinî ve ahlâkî değil, aynı zamanda hukukîdir. Kişilerin kendi mülklerindeki tasarrufları, başkalarına ve özellikle komşularına zarar vermemek kaydıyla sınırlıdır. Komşular birlikte yaşamanın getirdiği küçük rahatsızlık ve zararlara katlanacaklardır. Ancak, binaya zarar vermek, zayıflatmak, yahut akardan elde edilmesi istenen faydayı engellemek gibi önemli ve büyük bir zarar olması halinde dava ve menetme hakkına sahiptirler.