Hal Nedir?

Hal nedir, ne anlama gelir? Hal kelimesinin sözlük anlamı nedir? Tasavvufta hal/haller ne ifade ediyor?

Hal, “İlâhî bir lutuf olarak sâlikin kalbine gelen his ve bunun ruh ve bedenine yansıması” anlamında bir tasavvuf terimidir.

HAL NEDİR?

Sözlükte “değişme, dönüşme, durum ve tavır” gibi anlamlara gelen hâl kelimesi (çoğulu ahvâl) Arapça havl kökünden gelir. Birçok sûfî, kelimenin bu anlamından hareketle hali parlayıp sönen ve sürekliliği olmayan şimşeğe benzetmiş ve “Hal, isminden de anlaşılacağı üzere geçici bir şeydir” demiştir. (Kuşeyrî, s. 54) Cüneyd-i Bağdâdî Hz., “Hal kalbe inen bir şey olup devam etmez” derken bu hususa işaret etmiştir. (bk. Serrâc, s. 66)

Tasavvufta mânevî ve ruhî duygu ve heyecanları ifade eden hallere büyük önem verilmiş ve ehl-i hâl olmak mutluluk kabul edilmiştir. Sûfîler, hal sahibi olmanın önemini anlatmak için Hz. Peygamber’in (s.a.s.) sohbetlerinde bulunan Hanzale b. Rebî‘i (r.a.) örnek verirler. Hanzale, Resûl-i Ekrem’in (s.a.s.) huzurunda iken cennet ve cehennemi gözüyle görüyormuş gibi bir hal yaşar, huzurdan ayrılınca da bu duyguları kaybolurdu. (Müslim, “Tevbe”, 12) Bu durumdan yakınan Hanzale’ye Hz. Peygamber (s.a.s.) bu tür hallerin zaman zaman meydana gelebileceğini, fakat devamlı olmayacağını söylemiştir. (Serrâc, s. 190)

Kaynak: DİA