1. ANASAYFA
  2. Sorularla İslam
  3. Dini ve Felsefi Akımlar
  4. Hanbeli Mezhebi

Hanbeli Mezhebi

Tarih: 30 Haziran 2022 Dini ve Felsefi AkımlarFIKIH

Hanbeli kimdir, kime denir? Hanbelilik nedir? Hanbeli mezhebi nedir? Hanbeli mezhebinin kurucusu kimdir? Hanbeli mezhebi nasıl ortaya çıkmıştır? Hanbeli mezhebi hangi ülkelerde yaygındır? Hanbeli mezhebinin imamı, görüşleri ve özellikleri.

Hanbeli mezhebi; İmam Ahmed İbn Hanbel’e nisbet edildiği için bu adla anılmıştır.

İMAM AHMED İBN HANBEL KİMDİR?

İmam Ahmed İbn Hanbel eş-Şeybânî, 780 (Hicri 164) yılında Bağdat’ta doğdu, 855 (Hicri 241) yılında yine orada vefat etti. Hanbeli mezhebi onun adına nisbet edilmiştir. Özellikle hadis ilmi için Kûfe, Basra, Mekke, Medine, Şam, Yemen ve el-Cezire’yi dolaşmış, uzun süre İmam Şâfii’nin öğrencisi olmuştur.

İmam Hanbeli, hadisleri sadece rivâyetle yetinmeyip, onların fıkhî anlam ve maksatlarını da araştırdı. Onun döneminde ilk üç fıkıh mezhebinin birinci el kaynakları tedvîn edilmiş bulunduğu için, İmam Ahmed İbn Hanbel kendisini zengin bir fıkıh serveti içinde buldu.

HANBELİ FIKHI

İbadet konularında nasslara ve selefin eserlerine sımsıkı sarıldı, delilsiz hüküm vermekten sakındı. Muâmelelerde de yine selefin yolu olan, bir şeyin helâl veya haram olduğuna dair nasslarda bir delil yoksa o mubahtır, ilkesini esas aldı. Gerçi diğer üç mezhep de “eşyada aslolan mübahlıktır” prensibini benimsemiştir. Ancak Hanbelîler muâmelelerde daha belirgin biçimde serbestlik taraftarıdırlar. Buna göre, dinin haram kıldığı şartlar dışında, bu mezhep ticarette tarafların istedikleri şartları koşabileceği ilkesini benimsemiştir. Hanbelî mezhebi re’y ve kıyastan çok âyet, hadîs ve sahâbe kavli gibi naklî delillere dayanır. Mezhepte bir bakıma hadîse dayalı fıkıh anlayışı hâkimdir.

İmam Ahmed İbn Hanbel’in Müsned Kitabı

Buhârî, Müslim ve hadiste onların tabakasında olan kimseler İmam Ahmed İbn Hanbel’den hadis rivayet ettiler. Müsned adlı eseri, kırk bin hadisi içine alır.

İmam Ahmed İbn Hanbel’in Öğrencileri

Hanbelî mezhebinin sonraki fikrî ve fıkhî gelişiminde İbn Teymiyye ve öğrencisi İbn Kayyim el-Cevziyye’nin eserlerinin de büyük katkısı olmuştur.

Bazı öğrencileri şunlardır: Salih İbn Ahmed, İmam Hanbeli’in en büyük oğludur. Ebû Bekir el-Ersem, Ahmed İbn Muhammed İbn el-Haccâc ile İbrahim İbn İshak el-Harbî.[1]

HANBELİ MEZHEBİ HANGİ ÜLKELERDE YAYGINDIR?

Son yüzyılda Arap dünyasında baş gösteren, dinî olduğu kadar, siyâsî ve sosyo ekonomik yönü bulunan Vehhâbîlik hareketi, özellikle inanç alanındaki görüşleri ve selefî tavırları sebebiyle Hanbelî mezhebini kendilerine yakın buldukları için, bu mezhep başta Hicaz olmak üzere Irak, Suriye, Filistin ve Mısır’da yaygın olup, Suudî Arabistan’da resmî mezhep konumundadır.

Dipnot:

[1]. bk. Mekkî, Menâkıbu’l-İmâm Ebî Hanîfe, Haydarabad 1903, I, 74-78; Zehebî, Menâkıb, nşr. Kevserî, Dâru’l-Kitâbi’l-Arabî (t.y.), s. 20-21; İbnü’l-Kayyim, İ’lâmü’l-Muvakki’în, nşr. M. M. Abdülhamid, Mısır, 1955, I, 25, 77, 227; İbn Hazm, İhkâm, nşr. A. M. Şakir, Mısır (t.y) 929; Zühaylî, el-Fıkhu’l-İslâmî ve Edilletüh, Dımaşk 1985, I, 27 vd.

Kaynak: Prof. Dr. Hamdi Döndüren, Delilleriyle İslam İlmihali, Erkam Yayınları

 

İslam ve İhsan

İMAM AHMED BİN HANBEL KİMDİR?

İmam Ahmed Bin Hanbel Kimdir?

MEZHEPLER

Mezhepler

MEZHEP İMAMLARI

Mezhep İmamları

PAYLAŞ:                

İLGİLİ YAZILAR

YORUMLAR

İlk yorumu yapan siz olun!

Yorum Ekle

Son Eklenenler

EDİTÖRÜN SEÇTİKLERİ

İslam ve İhsan

İslam, Hz. Adem’den Peygamber Efendimize (s.a.v) gönderilen tüm dinlerin ortak adıdır. Bu gerçeği ifâde için Kur’ân-ı Kerîm’de: “Allâh katında dîn İslâm’dır …” (Âl-i İmrân, 19) buyurulmaktadır. Bu hakîkat, bir başka âyet-i kerîmede şöyle buyurulur: “Kim İslâm’dan başka bir dîn ararsa bilsin ki, ondan (böyle bir dîn) aslâ kabul edilmeyecek ve o âhırette de zarar edenlerden olacaktır.” (Âl-i İmrân, 85)

...

Peygamber Efendimiz (s.a.v) Cibril hadisinde “İslam Nedir?” sorusuna “–İslâm, Allah’tan başka ilâh olmadığına ve Muhammed’in Allah’ın Rasûlü olduğuna şehâdet etmen, namazı dosdoğru kılman, zekâtı vermen, Ramazan orucunu tutman, yoluna güç yetirip imkân bulduğun zaman Kâ’be’yi ziyâret (hac) etmendir” buyurdular.

“İman Nedir?” sorusuna “–Allah’a, meleklerine, kitaplarına, peygamberlerine, âhiret gününe inanmandır. Yine kadere, hayrına ve şerrine îmân etmendir” buyurdular.

İhsan Nedir? Rasûlullah Efendimiz (s.a.v): “–İhsân, Allah’a, onu görüyormuşsun gibi kulluk etmendir. Sen onu görmüyorsan da O seni mutlaka görüyor” buyurdular. (Müslim, Îmân 1, 5. Buhârî, Îmân 37; Tirmizi Îmân 4; Ebû Dâvûd, Sünnet 16)

Kuran-ı Kerim, Peygamber Efendimize (s.a.v) gönderilen ilahi kitapların sonuncusudur. İlahi emirleri barındıran Kuran ve beraberinde Efendimizin (s.a.v) sünneti tüm Müslümanlar için yol gösterici rehberdir.

Tüm insanlığa rahmet olarak gönderilen örnek şahsiyet Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed Mustafa (s.a.v) 23 senelik nebevi hayatında bizlere Kuran ve Sünneti miras olarak bırakmıştır. Nitekim hadis-i şerifte buyrulur: “Size iki şey bırakıyorum, onlara sımsıkı sarıldığınız sürece yolunuzu asla şaşırmazsınız. Bunlar; Allah’ın kitabı ve Peygamberinin sünnetidir.” (Muvatta’, Kader, 3.)

Tasavvuf; Cenâb-ı Hakkʼı kalben tanıyabilme sanatıdır. Tasavvuf; “îmân”ı “ihsân” gibi muhteşem ve muazzam bir ufka taşımanın diğer adıdır. Tasavvuf’i yola girmekten gaye istikamet üzere yaşayabilmektir. İstikâmet ise, Kitap ve Sünnet’e sımsıkı sarılmak, ilâhî ve nebevî tâlimatları kalbî derinlikle idrâk edip onları hayatın her safhasında vecd içinde yaşayabilmektir.

Dua, Allah Teâlâ ile irtibatta bulunmak; O’na gönülden yönelmek, meramını vâsıta kullanmadan arz etmek demektir. Hadisi şerifte "Bir şey istediğin vakit Allah'tan iste! Yardım dilediğin vakit Allah'tan dile!" buyrulmuştur. (Ahmed b. Hanbel, Müsned, 1/307)

Zikir, bütün tasavvufi terbiye yollarında nebevi bir üsul ve emanet olarak devam edegelmiştir. “…Bilesiniz ki kalpler ancak Allâh’ı zikretmekle huzur bulur.” (er-Ra‘d, 28) Zikir, açık veya gizli şekillerde, belirli adetlerde, farklı tertiplerde yapılan önemli bir esastır. Zikir, hatırlamaktır. Allah'ı hatırlamak farklı şekillerde olabilir. Kur'an okumak, dua etmek, istiğfar etmek, tefekkür etmek, "elhamdülillah" demek, şükretmek zikirdir.

İlim ve hâl kelimelerinden oluşmuş bir isim tamlaması olan ilmihal (ilm-i hâl) sözlükte "durum bilgisi" demektir. Bütün müslümanların dinî bilgi ve uygulama bakımından ihtiyaç duyduğu, bir bakıma müslüman olmanın ve müslümanlığın icaplarını yerine getirmenin ön şartı durumundaki fıkhi temel bilgiler ilmihal diye anılmıştır.

İslam ve İhsan web sitesinde İslam, İman, İbadet, Kuranımız, Peygamberimiz, Tasavvuf, Dualar ve Zikirler, İlmihal, Fıkıh, Hadis ve vb. konularda  güvenilir kaynaklardan bilgiye ulaşabilirsiniz.

Erkam Medya © islam&ihsan | 2013 - 2024
islamveihsan.com altında yayınlanan yazıların tüm hakları mahfuzdur. Kaynak gösterilse veya habere aktif link verilse dahi yazıların tamamı izinsiz kullanılamaz.