Hanımlara Özel Bayram Hutbesi

23 Mayıs 2020 İbadet Hayatımız

Peygamber Efendimizin bayram namazının ardından Hz. Bilal (r.a.) eşliğinde hanımlara özel, ayrı bir hutbe vermesinin hikmeti neydi? Bayram günü zekat verilir mi?

Pegamber (sallallahu aleyhi vesellem) Efendimizden kadınlara özel bayram hutbesi.

BAYRAM GÜNÜ HUTBE

Ebû Saîd el-Hudrî radıyallahu anh’dan rivâyet edildiğine göre şöyle demiştir: Mervan bir bayram günü (hutbe okumak için musallâya) minberi çıkarttı. Namazdan önce hutbeye başladı. Bir zât ayağa kalkarak: “Ey Mervan bayram günü musallâya minber çıkarılmadığı halde minberi çıkarmakla ve hutbeye namazdan önce başlamakla, sünnete muhalefet ettin.” dedi. Ebû Saîd el-Hudrî radıyallahu anh “O, kimdir?” dedi. Filan oğlu filandır, dediler. (Said’de) bu kimse üstüne düşen (vazifeyi) yerine getirdi. Ben Rasûlullah sallallahu aleyhi vesellem’in şöyle dediğini işittim, dedi: “Sizden biriniz bir münkeri görür de onu eliyle değiştirmeye gücü yeterse eliyle, buna gücü yetmezse diliyle değiştirsin, onunla da gücü yetmezse, kalbiyle (buğz edip) değiştirsin. İşte bu imanın en zayıf olanıdır.” (1)

Hadisin İzahı

Bayram günlerinde musallâya minber çıkarılmazdı. İlk önce Hz. Osman çıkardı. Sonra vazgeçti. Mervan Medine valiliği sırasında bayram günleri minberi musallâya çıkarttı. Ashab tarafından böylece tenkit edildi. (Mervan’ı tenkit eden zat, Ammar bin Ruveybe’dir.)

BAYRAM NAMAZININ HUTBEDEN ÖNCE KILINMASI

Atâ, Câbir bin Abdullah’tan rivâyet ederek böyle dediğini işittim, demiştir: Rasûlullah sallallahu aleyhi vesellem, bayram günü kalktı, namaz kıldı. (Bayram) namazına hutbeden önce başladı. Sonra hutbe okudu. Rasûlullah sallallahu aleyhi vesellem, (hutbeyi) bitirince indi. Kadınların yanına gelip, Bilâl’in eline dayanarak onlara vaaz etti. Bilal elbisesini yaymış, kadınlar da ona zekâtlarını atıyorlardı. Râvî diyor ki: Bir kadın halka yüzüğünü atıyor, diğer kadınlar da gurup gurup atıyorlardı.

İbn-i Bekir (ile fethatehâ) dedi. (2)

Hadisin İzahı

Fethate: Kaşsız büyük yüzük demektir.

Bu hadis-i şerif bayram namazının hutbeden önce kılınacağına fitne korkusu mevzuu bahis olmadıkça, kadınlara özel vaaz edilmesi gerektiğine, hatibin hutbe okurken bir şeye dayanmasının müstehap olduğuna ve kadının kendi malını harcamakta serbest bulunduğuna delâlet eder.

KADINLARA AYRI HUTBE OKUNMASI

Atâ radıyallahu anh’dan: Ben İbn-i Abbas’a şahit oldum. İbn-i Abbas da Rasûlullah’a şahit oldu. Rasûlullah sallallahu aleyhi vesellem Ramazan Bayramında (musallâya) çıkıp namaz kıldırdı. Sonra da hutbe okudu. (Daha) sonra da Bilal olduğu halde kadınların yanına geldi.

İbn-i Kesir diyor ki: Şu’be’nin (kadınlara vaaz hususunda) bilgisi Rasûlullah sallallahu aleyhi vesellem’in onlara sadaka ile emretmesi, kadınların da sadakalarını atmalarıdır.

İbn-i Abbas’tan geçen hadisle aynı manada rivâyet olundu. Rasûlullah sallallahu aleyhi vesellem kadınların (hutbeyi) işitmediklerini zannederek yanında Bilal olduğu halde onların yanına geldi. Onlara vaaz ederek sadaka ile emretti. Kadınlar (vaazın tesirinden) küpesini, yüzüğünü Bilal’in eteğine atıyordu. (3)

İbn-i Abbas radıyallahu anh’dan: Kadın küpe ve yüzüğünü veriyor, Bilal da kesesini dolduruyordu. Ve Rasûlullah sallallahu aleyhi vesellem onu Müslümanların fakirlerine dağıttı.

BİR YAYA DAYANARAK HUTBE OKUMAK

Yezid bin Berâ radıyallahu anh’dan, o da babasından rivâyet etmiştir: Rasûlullah sallallahu aleyhi vesellem’e bayram günü bir yay sunuldu. Ona dayanarak hutbe okudu.

Dipnotlar:

(1) Müslim, Kitâbu’l-İman, b.20, 49, s.69, c. 1; Tirmizî, Neseî, İbn-iMâce, Kitâbu İkâmeti’s-Salât, b. 155, n. 1275, s. 406, c.1

(2) Neseî, Iydeyn, b. Kıyamül İman Filhutbe, s. 186, c. 3

(3) Buharî, Kitâbu’l-Iydeyn, b. 7, s. 5, c. 2; Müslim, Kitâbu’l-Iydeyn, b. 8, n. 884, s. 603, c. 2; Neseî, Iydeyn, b. Kıyamül İman Filhutbeti, s. 186, c. 3; İbn-i Mâce, Kitâbu İkâmeti’s- Salât, b. 155, n. 1273, s. 406, c.1

Kaynak: İbrahim Koçaşlı, Sünen-i Ebu Davud ve Tercemesi, Erkam Yayınları

Peygamber Efendimizin bayram namazının ardından Hz. Bilal (r.a.) eşliğinde hanımlara özel, ayrı bir hutbe vermesinin hikmeti neydi? Bayram günü zekat verilir mi?

BAYRAM GÜNÜ HUTBE

Hadisin İzahı

BAYRAM NAMAZININ HUTBEDEN ÖNCE KILINMASI

Hadisin İzahı

KADINLARA AYRI HUTBE OKUNMASI

BİR YAYA DAYANARAK HUTBE OKUMAK

Bayram Namazı Evde Kılınabilir mi?

Peygamberimizin Namazı ve Hutbesi