Haraç Ne Demek? Kısaca Anlamı Nedir?

Haraç ne demektir? Kısaca anlamı nedir?

Sözlükte "toprağın geliri" anlamına gelen haraç, fıkıhta toprak vergisi demektir. Haraç aslen, savaşta fethedilip gayrimüslimlerin elinde bırakılan araziden alınan vergidir. Bununla birlikte sulh yoluyla alınıp da bir ücret karşılığında sahibinde bırakılan topraklar için de haraç tabiri kullanılmıştır.

Fıkıh kaynaklarında sulh yoluyla elde edilen topraklar ikiye ayrılmaktadır: Birincisi mülkiyeti Müslümanların ortak malı olmakla birlikte, bir haraç karşılığında gayrimüslim ahalisine bırakılan topraklar; diğeri ise, yapılan anlaşma ile bir haraç karşılığında, mülkiyeti ile birlikte gayrimüslim ahaliye terk edilen topraklar. Birincisinde, araziden alınan haraç ücret hükmündedir, halkı Müslüman olmakla bu vergi düşmez.

Bu şekilde barış yoluyla haraç vergisine bağlanan veya savaşla fethedildiği halde gazilere dağıtılmayıp yerli gayrimüslim ahaliye bırakılan yerlere arazî-i haraciyye (haraç arazisi) denmiştir. Bu tür arazi, mülk arazî olup, sahibi üzerinde istediği gibi tasarruf yetkisine sahiptir. Ancak bu arazîden, haraç isimli bir vergi alınır. Bu vergi de, harâc-ı mukaseme ve harâc-ı muvazzaf olmak üzere ikiye ayrılır. Harâc-ı mukaseme, yerin durumuna göre, arazînin mahsulünden 1/10'dan 1/2'ye kadar alınan vergidir. Harâc-ı muvazzaf ise, arazi için kesim usulü ile belirlenmiş olan belirli miktar akçedir. Bu tür arazinin sahibi Müslüman da olsa aynı statüsünü korur ve haraç düşmez.

Kaynak: Diyanet