Hasbihal Ne Demek?

Hasbihal: Dostça hâlleşme, dertleşme; sohbet, yârenlik anlamlarına gelir.

HASBİHAL KELİMESİNE ÖRNEKLER

Filibeli Ahmed Hilmiʼnin A‘mâk-ı Hayâl adlı eserinde, beşerî aklın kifâyetsizliğine dâir bir hikâye daha vardır. Yinehulâsaten naklettiğimiz bu hikâyede de, Râcî uzun bir müddetgörüşemediği Aynalı Babaʼyı ziyârete gider.

Aynalı Baba, kısa bir hasbihâlden sonra, ona mûtâdı olduğu üzere bir kahve ikram eder ve ney üfler. Râcî bu neyi dinlerken yine hayal âleminin derinliklerine dalıp gider ve bir rüya görür. Esâsen hayat da bir nevî rüyadan ibârettir.

*****

İffet Anne, tevâzû ve mahviyet içinde:

“–Estağfirullah güzel kızlarım, ne demek! Dilimiz döndüğünce, bildiğimiz kadarıyla anlatmaya çalışırız.” dedi.

Sonra kalktı:

“–Güzel kızlarım, yeni demledim, çaylarımızı alalım; bir yandan yudumlar bir yandan da hasbihâl ederiz.”

*****

Bütün insanlığa örnek bir îmân ehli olan sâlih kullar, cümle hâllerinde yaratılanlara şefkat, hayır, iyilik ve Yaratan’a da mahfî bir ibâdet üzeredirler. Onların nefesleri tesbîhtir. Onlarla hasbihâl edenler, tattıkları ilâhî lezzet ve hazlarla vecd içinde yaşarlar. Çünkü o has kulların gönülleri, neşve-i Muhammedî ile dolu olduğundan muhâtaplarına istîdatları nisbetinde nice mânevî nasip ve feyizler takdîm ederler.

*****

Müjdeler olsun o mü’minlere ki, kalblerine îmânı, sînelerine Kur’ân’ı, vicdanlarına güzel ahlâkı yerleştirip ebedî saâdetin baharı içinde yaşarlar. Helâlinden kazanıp servetlerini Allâh yolunda sarf ederler. Sâlihlerle berâber olup onların hasbihâllerinden feyz alır, hikmetlerinden nasibdâr olurlar. Kendisini insanların hidâyeti için Hakk’a adayanları, ehl-i iffet fakirleri sever ve onları mihnet altında bırakmadan Hak rızâsı için ihtiyaçlarını görür, onların hizmetlerinde bulunurlar. Nefislerini temizleme gayreti içinde olduklarından, huylarını ıslâh edip güzelleştirirken gönüllerini ilâhî neş’e ve feyizlerle doldururlar.