Hasib Ne Demek? Kısaca Anlamı Nedir?

Hasib ne demektir? Kısaca anlamı nedir?

Saymak, hesap etmek, takdir etmek, ölçmek, soylu ve şerefli olmak, sanmak, yetmek anlamındaki "h-s-b" kökünden türeyen hâsib hesap eden; hasîb, hesap sahibi, soylu, şerefi, kâfi, hesaba çeken, hesap gören demektir.

Allah'ın sıfatı olarak hâsib azamet çoğulu ile hâsibîn şeklinde bir âyette geçmiştir: "Kıyamet günü için adalet terazileri kurarız. Hiç kimseye zulmedilmez. (İnsanın yaptığı iş) bir hardal tanesi ağırlığınca olsa bile onu getiririz, hesap görenler olarak biz yeteriz." (Enbiyâ, 21/47)

Allah'ın sıfatı olarak hâsib, kullarının bütün yaptıklarını, söz, fiil ve davranışlarını bilen, muhafaza eden ve bunlardan hesaba çeken demektir.

İnsanlar da bilir, korur, sayar, hesaba çeker, ancak bütün bu eylemlerinde yanılabilir, hata edebilir. Allah için böyle bir şey söz konusu değildir. Allah'ın bu vasfını beyan sadedinde hesabı sür'atli, en sür'atli anlamında hayru'l-hâsibîn ve esre'u'l-hâsibîn terkipleri kullanılmıştır: "Şüphesiz Allah, hesabı sür'atli görendir." (Tevbe, 9/4) "...Bilin ki hüküm sadece Allah'a aittir. O, hesap görenlerin en sür'atlisidir." (En'âm, 6/62)

Kıyamet günü Allah, insanları bütün yaptıklarından hesaba çekecek (Gaşiye, 88/26), hesabı çok sür'atli olacaktır. Bu sebeple kıyamet gününe "yevmü'l-hısâb" (hesap günü) denilmiştir (Sâd, 38/16). "Kitabı sağından verilenler, kolay bir hesaba çekilirler." (İnşikak, 84/8).

Hasîb ismi, yeten, şâhit olan, muhafaza ve muhasebe eden anlamında Kur'ân'da 3 âyette geçmiştir: "Hesaba çeken olarak Allah yeter." (Nisâ, 4/6); "Şüphesiz Allah, her şeyi hesaplayandır." (Nisâ, 4/86)

Hâsib ve hasîb vasfı, bütün iyilikleri ve kötülükleri gören, sayan, koruyan ve mükafatını veya cezasını veren anlamına da gelir.

Allah'ın hesaba çeken olduğu Kur'ân'da, "hâsebe - yühâsibü" fiili ile de ifâde edilmiştir: "Nice kent var ki Rab'lerinin ve O'nun elçilerinin emirlerine başkaldırdı, biz de onları çetin bir hesaba çektik (hâsebna) ve onlara görülmemiş şekilde azab ettik." (Talak, 65/8) "...İçinizdekini açıklasanız da gizleseniz de Allah sizi onunla hesaba çeker (yuhâsibü), dilediğini bağışlar, dilediğine azab eder. Allah her şeye gücü yetendir." (Bakara, 2/284). Âyetler; Allah'ın "hâsib-hasîb" vasfını beyan etmektedir.

Kaynak: Diyanet