Haya Ne Demek?

Hayâ: Utanma, sıkılma duygusu. Allâh korkusu ve sevgisi sebebiyle kötü, ahlâk dışı ve günah olan şeylerden kaçınma.

HAYA KELİMESİNE ÖRNEKLER

Ebû’l-Hasan Harakānî Hazretleri buyurur:

“Allâh’ım! Eğer bütün dünyada Senʼin mahlûkâtına karşı benden daha şefkatli biri bulunursa, o vakit ben kendimden hayâ ederim!”

*****

“‒Bizim için kaç gün çalıştın, bizde ne kadar alacağın var!?” diye sordu.

Efendimizʼin bu suâlinden, işine son verileceğini anlayan çoban, büyük bir endişeyle:

“‒Niçin yâ Rasûlâllah? Yoksa hayvanların bakımını ve gözetimini güzel yapamıyor muyum?” diye sordu.

Allah Rasûlü (s.a.v) ise: “‒Hayır, ondan değil! Lâkin ben, aramızda çalışan insanların, yalnız kaldıklarında bile Allah Teâlâ’dan hayâ eden kişiler olmasını arzu ediyorum! Yalnız kaldığında Allah Teâlâ’dan hayâ etmeyen kişinin yaptığı işi istemiyorum!” buyurdu.

(Bkz. Beyhakî, Şuab, X, 196/7370; Mervezî, Tâzîmü Kadri’s- Salâh, II, 836)

*****

Kendini bilenler şu üç zümredir:

a. İlâhî kudret akışlarının şi’riyetine meftûn olarak rüzgarı bile incitmeyenler.

b. İsim ve sıfatlarını söylemekten bile hayâ edecek kadar mahviyet sâhibi olanlar.

c. İbâdullâhı istihkar etmeyerek, yâni Allâh’ın kullarını hor ve hakîr görmeyip engin bir tevâzu içerisinde türâbîleşerek mahlûkâta Hakk’ın şefkat ve merhamet nazarıyla bakanlar.