Hazreti Peygamber'in Hadis Öğrenmeye Teşviki

Hazreti Peygamber her şeyde olduğu gibi ilim hususunda da ashabına rehberlik etmiştir. O, ilmin ve öğrenmenin lüzumunu sadece tavsiye etmekle kalmamış bizzat uygulamalarıyla çevresindekilere de göstermiştir. Onun için İslam’da ilk öğretmen Hazreti Peygamber'in bizzat kendisidir.

Hazreti Peygamber'in ilme teşvik eden hadislerinden bazıları şunlardır:

"Allah kimin hayrını dilerse onu dinde fakih yapar."[1]

"Kim ilim tahsil etmek için bir yola girerse, Allah o kişiye cennetin yolunu kolaylaştırır."[2]

"Hikmetli söz mü'minin yitiğidir. Onu nerede bulursa hemen alır." [3]

“Her kim dini ilim tahsili için yola koyulur ve tüm sebeplere sarılarak ilim öğrenirse bu yaptığı iş geçmiş günahlarına keffâret olur.”[4]

Kur'an-ı Kerim, Hazreti Peygamber'e 23 sene içinde tedricen nazil olmuştur. Peyderpey gelen bu ayetleri O, ashabına izah ederek tatbikatını göstermiştir. İşte Kur'an ayetlerinin açıklaması durumunda olan hadisler ve onun uygulamasından oluşan Sünnet, Hazreti Peygamber döneminin en önemli ilmî faaliyetlerindendir.

Hazreti Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem döneminde ilim vasıtalarının kısıtlı ve az olması sebebiyle bilginin aktarılmasında ezbere dayalı sözlü kültür hâkimdi. Nitekim Arap toplumunun önem verdiği şiir ve menkıbeler gibi edebî türler ezberlenerek korunuyor ve aktarılıyordu. Bu sebeple ilk dönem ilmî faaliyetlerinde de bu sözlü kültürün önemli etkisi vardır.

Ashap Hazreti Peygamberimizden duymuş oldukları herhangi bir sözü veya görmüş oldukları herhangi bir fiili kendi aralarında müzakere etmişler günlük hayatlarında uygulamaya çalışmışlardır. Onların sünnet ve hadise karşı gösterdikleri bu yakın ilgi Kur’an-ı kerimin yanında hadis külliyatının da vücut bulmasına sebep olmuştur.

Bu külliyatın sahabîlerin elinde yazılı olarak bulunmadığı, hafızalarda tutulduğu bir gerçektir. Zira Peygamberimiz önceleri hadislerin ayetlerle karıştırılması tehlikesine karşı hadislerin yazılmasını yasaklamıştı. Daha sonra tehlike ortadan kalkınca önce bazı sahabîlere sonra da tüm sahabîlere izin vermiştir. Böylece, önce ezberlenerek hafızalarda korunan hadisler, ayrıca yazıya da geçirilerek öğrenim daha da kolaylaşıp hızlanmış ve bu yolla İslam dünyasının her tarafında yayılma imkânı bulmuştur.

BİLGİ KUTUSU

Sevgili Peygamberimiz bazı sahabilere hadislerinin yazılması konusunda izin vermiştir. Onlardan bazıları şunlardır:

Abdullah İbnu Amr İbni'l-As, Ebu Hüreyre, Hazreti Ali,Câbir İbnu Abdillah, Enes İbnu Malik, Semüre İbnu Cundeb, Abdullah İbnu Abbâs'ın.

[1] Buhari, İlm 13

[2] Müslim, Zikir, 39

[3] Tirmizî, İlm 19

[4] Dârimî, Mukaddime: 6