Hutbede Okunan Dualara Amin Denir mi?

Hutbede okunan dualara amin denir mi? Hutbe esnasında nelere dikkat etmeliyiz? Hutbenin önemi nedir? Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Hamdi Yıldırım anlatıyor...

Eskiden beri hutbede dua var. Fakat bu dualar arapça yapıldığı için halkımızda Arapça bilmediği için amin demiyordu ama dua yapılıyor. Zaten hutbenin bir parçası da duadır. Öncelikle şunu ifade etmek lazım ki hutbe namaz gibidir Hanefi mezhebi açısından. Binalialeyh hatip efendi hutbeye çıkmak üzere adımını attığı andan itibaren cemaat namaz halindedir. Şu kadar varki namazdaki kadar ricit bir yani bir oturma şekli yoktur. Rahat oturabilirsiniz, bağdaş kurabilirsiniz.

Efendim ama nasıl namazda konuşmak yasaksa, hutbede de konuşmak yasaktır. Hatta konuşan bir kimseye sus deseniz, hutbenin şartını ihlal etmiş olursunuz. Efendimiz (s.a.v) eskiden biliyorsunuz Hz. Peygamber Efendimiz döneminde mescit çakıl döşeli, kum döşeli. “O çakıllarla oynayan bir kimse boşa çıkmıştır yani namazı boşa gitmiştir, namazının sevabını kaybetmiştir.” buyurmaktadır. pür dikkat hatip efendiyi dinlemek ile mükellefiz. Dinlerken de namazdaki gibi sukût etmekle mükellefiz, memuruz, görevliyiz. Nasıl namazdayken biri dua ettiğinde ona “Amin” demiyor isek, namazda iken dışardan biri bir şey söylediğinde ona tepki veremiyor isek hutbede iken de aynen namazdaki halimizi sürdürmemiz gerekiyor.

Bundan sebeple Hanefi mezhebinde hutbeye çıktığında imam efendi selam vermez. Çünkü selam verdiğinde cemaatin “Aleykümselam” demesi gerekir. Fakat Şafii mezhebinde selam verir. Onun için Hambeli mezhebinde selam verir. Umreye gittiğimizde, hacca gittiğimizde orda Cuma namazını kıldığımızda hatip efendi hutbeye çıkar çıkmaz ilk yaptığı şey selam verir ve cemaatte selam verir.

Hanefi mezhebinde diyalog şeklinde değildir hutbe. Monologdur. Adı üzerinde bir hutbe irad edilir. Orada karşılıklı bir konuşma yoktur. Duasını da yapar ama duaya “Amin” demez. Efendimiz (s.a.v) ismi zikredildiğinde cemaat –  sallallahu aleyhi ve sellem - içinden der. Dışından demez.

Bu yönüyle de eğer imam efendi hutbede dua ederse cemaat içinden “Amin” demelidir. Dışından “Amin” demesi doğru değildir. Bu yüzden de imam efendilerin böyle cevap doğrucu cümle kurmaları, mesela “Hepiniz bayramını tebrik ediyorum, Allah (c.c) razı olsun.” gibi tümünden “Amin” demeyi gerektireceği için böyle bir cümleyi kurmaması daha uygundur.

Cemaatin her ne olursa olsun hatiple bir etkileşime girmesi doğru değildir. Hatip ne derse desin cemaat sukût halinde dinlemek durumundadır.

Bir başka mesele de hutbenin çok uzun olması doğru değildir. Efendimiz (s.a.v) buyurur ki: “Hutbenin kısa, namazın uzun olması gerekir.” yani işin fıkhı bunu gerektirir. Namazın uzun olması, hutbenin kısa olması makbuldür.