Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Devlet Başkanlığı ve Liderliği
Hz. Peygambere (s.a.v.) itaat etmenin hükmü nedir? Hz. Muhammed’in (s.a.v.) devlet başkanlığı ve liderliği nasıldı?
Allah’ın Hz. Peygamber için öngördüğü aslî görev, kendisinden aldığı vahyi insanlara ulaştırmasıdır. Vahyin açıklanması ve uygulanması da bu görevin devamı mahiyetinde olduğundan, bu konularda Resûlullah’ın otoritesinin tanınması da istenmiştir. Allah, birçok âyette resulüne (elçisine) inanmayı, ona itaat ve ittibâ etmeyi emretmiş; isyan etmeyi ise yasaklamıştır. Bu âyetlerden bazıları şöyledir:
HZ. PEYGAMBERE İTAAT ETME İLE İLGİLİ AYETLER
“Allah’a ve resulüne iman edin.” (en-Nisâ 4/171)
“Allah, kendisine ve resulüne itaat edenleri, ebediyen kalmak üzere altlarından ırmaklar akan cennetlere sokar. Bu ne büyük bir kazançtır. Allah’a ve resulüne isyan edenleri ve koyduğu sınırları geçenleri de ebediyen kalacakları ve acıklı bir azap görecekleri bir ateşe sokar.” (en-Nisâ 4/13, 14)
“Eğer O’na itaat ederseniz, hidayet bulursunuz. Resulün görevi yalnızcaaçık tebliğdir.” (en-Nûr 24/54)
“Kim Allah’a ve resulüne isyan ederse, apaçık bir sapıklığa düşmüşolur.” (el-Ahzâb 33/36)
“Allah’a itaat edin, resule itaat edin ve sakının.” (el-Mâide 5/92)
“Sizin rabbiniz rahmândır. Bana ittibâ edin ve emrime itaat edin.” (Tâhâ 20/90)
“Ey iman edenler! Allah’a itaat edin; resule ve aranızdan çıkan emîr sahiplerine itaat edin. Bir şeyde anlaşmazlığa düşerseniz, eğer Allah’a ve âhiretgününe inanan kimseler iseniz, onu Allah’a ve resule götürün.” (en-Nisâ 4/59)
“Şayet onu resule ve içlerinden çıkmış emîr sahiplerine götürselerdi.” (en-Nisâ 4/83)
“Müminler, Allah’a ve peygamberine inanan kimselerdir ve toplumu ilgilendiren bir işte peygamber ile bulundukları zaman ondan izin almadıkça çekip gitmezler” (en-Nûr 24/62)
PEYGAMBERİMİZİN SİYASİ LİDERLİĞİ
Hz. Peygamber aslî görevi olan tebliğ ve bunun doğal uzantısı olan tebyin yani Allah’tan aldığı mesajı insanlara ulaştırma ve bu mesaja ilişkin gerekli açıklama ve uygulamaları yapma dışında, konjonktürel olarak Medine’de, içerisinde Müslümanlar yanında Yahudi ve Putperestlerin de bulunduğu bir topluluğun lideri olmuştur. Kur’ân-ı Kerîm’de Resûl-i Ekrem’e itaat etmeyi emreden âyetler, esas itibariyle Resûlullah’ın asıl göreviyle ilgili olmakla birlikte, bu itaat emri onun siyasal otoritesine tâbi olmayı da içerecek bir genellik taşır.
Medine dönemi dikkate alındığında, Hz. Peygamber’in, hem yasama hem de yönetme yetkisini kendisinde topladığı ve aynı anda hem hukukî hem de siyasal otorite olduğu görülür. Fakat Hz. Muhammed’in (s.a.v.) Medine toplumuna lider oluşunun dinin bir gereği olmaktan çok konjonktüre bağlı siyasal bir liderlik olduğu kanaati ağırlıklıdır. Gerek Resûlullah’ın gerekse onun ölümünden sonra Müslüman toplumların siyasetle ilgilenmesini doğal bir gelişme olarak değerlendirmek daha uygundur. Hz. Peygamber’in Mekke’de iken herhangi bir siyasî talepte bulunduğu bilinmemektedir. Bu durum onun temel misyonuyla ilgili olduğu gibi, içinde bulunduğu sosyopolitik durumla da ilgilidir. Medine döneminde ise, dinin gereklerinin rahatça yerine getirilebilmesi için toplumsal bir bütünleşme ve örgütlenme kaçınılmaz olmuş, Resûl-i Ekrem de vahye ve ictihadına dayanarak bu yönde gerekli önlemleri almıştır. İslâm bilginlerinin Resûlullah’ın sünnetini değerlendirirken onun peygamber olarak yaptığı davranışlarla devlet başkanı ve siyasî-askerî lider vasfıyla yaptıkları arasında bir ayırım gözetmesi ve ikinci grup sünneti yorumlamada kendilerini daha rahat hissetmeleri de bu sebepledir.
Kaynak: Diyanet İslam İlmihali 2, TDV Yayınları